Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nadużycie prawa na gruncie ustawy o VAT

Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizuje się w kompleksowej obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych.
Nadużycie prawa na gruncie ustawy o VAT
Nadużycie prawa na gruncie ustawy o VAT
www.shutterstock.com
W ubiegłym roku, dokładanie 15 lipca 2016 r., zaczęły obowiązywać przepisy zmieniające ustawę o VAT, wprowadzające regulacje dotyczące stosowania prawa podatkowego, które ograniczyły możliwości ochrony majątku poprzez dokonywanie czynności legalnych, jednak opodatkowanych na atrakcyjnych zasadach. Realizacja nowych przepisów w praktyce budzi wiele wątpliwości.

Nadużycia prawa a klauzula o unikaniu opodatkowania

Ograniczenie możliwości wyboru sposobu opodatkowania korzystnego dla przedsiębiorcy odbywa się na gruncie wielu regulacji. Jednym z kluczowych mechanizmów wprowadzonych w zeszłym roku do polskiego porządku prawnego są regulacje dotyczące klauzuli o unikaniu opodatkowania. Nowe przepisy Ordynacji podatkowej, nieznajdujące zastosowania w odniesieniu do podatku VAT, przewidują, że czynność dokonana przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli sposób działania był sztucznie wykreowany. W takim przypadku skutki podatkowe ustalane są w oparciu o stan faktyczny, który mógłby zaistnieć, gdyby dokonano odpowiedniej czynności, czyli takiej, którą podmiot mógłby wykonać w danych okolicznościach, działając rozsądnie i kierując się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej. Bardzo podobny jest cel regulacji dotyczących nadużycia prawa na gruncie ustawy o VAT, choć wątpliwości z nią związane są nieco mniejsze.

Polecamy: JPK_VAT 2018 – Instrukcja wdrożenia

W rzeczywistości przepisy te nie wprowadzają nowej instytucji do polskiego prawa podatkowego, gdyż pomijanie czynności stanowiące nadużycie prawa w podatku VAT miało miejsce także wcześniej, choć nie na mocy wyraźnego przepisu ustawy, ale orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i polskich sądów administracyjnych. W pierwszej kolejności warto przyjrzeć się jednak samym przepisom.

Definicja unikania opodatkowania

Zgodnie z definicją wyrażoną w art. 5 ust. 5 ustawy o VAT przez nadużycie prawa rozumie się dokonanie czynności opodatkowanych podatkiem VAT w ramach transakcji, której zasadniczym celem jest osiągnięcie korzyści podatkowych sprzecznych z celem przepisów. Zgodnie z art. 5 ust. 4 ustawy o VAT w razie zaistnienia takiej sytuacji, dokonane czynności opodatkowane wywołują jedynie takie skutki podatkowe, jakie miałyby miejsce w przypadku odtworzenia sytuacji, która istniałaby w braku czynności stanowiących nadużycie prawa. Tym samym organ podatkowy może, w celu ustalenia konsekwencji podatkowych danego działania, pominąć dokonaną czynność w kształcie nadanym jej przez strony transakcji, a odwołać się do transakcji właściwych, niemających na celu jedynie osiągnięcia korzyści podatkowych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Nadużycie prawa według orzecznictwa europejskiego

Podobnie wygląda mechanizm nadużycia prawa wypracowany przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości. W sprawie z zakresu prawa podatkowego wykorzystano go po raz pierwszy stosunkowo późno, w wyroku z 21 lutego 2006 r. w sprawie Halifax o sygnaturze C-255/02, wprost wskazując na możliwość zastosowania go w podatku VAT. Trybunał stwierdził wówczas, że konstrukcja nadużycia prawa może odnosić się także do podatku VAT w przypadku osiągnięcia korzyści podatkowych w sposób sprzeczny z celem przepisu prawa unijnego, gdy podjęcie działania było podyktowane chęcią osiągnięcia takich korzyści. Trybunał stwierdzi także, że w takiej sytuacji organy podatkowe w danym państwie mogą ustalić treść takich transakcji, biorąc pod uwagę jej istotne okoliczności. Podkreślono tym samym elementy wskazywane we wcześniejszych sprawach niepodatkowych, w których ETS wskazywał na nadużycie prawa: element obiektywny, polegający na sztucznym tworzeniu warunków jedynie w celu uzyskania określonych korzyści mimo braku innego uzasadnienia oraz element subiektywny, czyli celowe nakierowanie na uzyskanie korzyści niezgodnych z celami prawa.


Ocena regulacji

W świetle przywołanych warunków wypracowanych przez orzecznictwo Trybunału wydaje się jasne, że polskie regulacje są zgodne z prawem wspólnotowym. Nie oznacza to jednak, że nie budzą one wątpliwości. Zauważyć należy bowiem olbrzymią elastyczność regulacji i brak ustawowych włączeń, które ograniczałyby możliwości jej zastosowania. To sprawia, że organy podatkowe mogą odnieść przywołane przepisy do różnych stanów faktycznych dość swobodnie i w zasadzie w każdej sytuacji, a nie na przykład tylko podczas kontroli przeprowadzanej u podatnika. Ustawa nie wprowadza także kryterium istotności poprzez określenie wartości dokonywanej transakcji możliwej do zakwestionowania i ewentualnego uszczuplenia podatku, które uzasadniałyby sięgnięcie po przywołane regulacje. Brakuje też mechanizmów chroniących podatników, jak chociażby opinia zabezpieczająca w przypadku klauzuli unikania opodatkowania. Dodatkowo niezrozumiała wydaje się sama potrzeba wprowadzenia przepisu wprost umożliwiającego organom skarbowym zakwestionowanie czynności faktycznie dokonanych przez podatników, skoro było to możliwe także wcześniej, choć w sytuacjach wyjątkowych, co pokazuje także polska praktyka orzecznicza.

Wszystkie te zastrzeżenia stwarzają poważne ryzyko, że dla organów podatkowych przywołane przepisy staną się nie tyle narzędziem walki z nieuczciwością, ile sposobem na zakwestionowanie wielu działań podatników i, na przykład, niesłuszne odmawianie prawa do odliczenia podatku lub uzyskania zwrotu. To sprawia, że dokonując czynności, które są obciążone podatkowo w niewielkim stopniu lub wcale, należy zachować szczególną ostrożność. Dla fiskusa faktycznym celem działań podatników zawsze może być uniknięcie opodatkowania.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku oraz doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców.

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Podwyżka wynagrodzeń pracowników Kancelarii Prezesa Rady Ministrów wstecznie od 1 stycznia 2023 r. Ile zarabia się w KPRM?

    Wstecznie – od 1 stycznia 2023 r. - wzrosną „widełki” (czyli minimalne i maksymalne stawki) wynagrodzeń zasadniczych pracowników Kancelarii Prezesa Rady Ministrów na poszczególnych stanowiskach. Tak wynika z opublikowanego 30 marca 2023 r. projektu rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Projekt ten już został skierowany do podpisu premiera Morawieckiego.

    Kredyt z WIBOR-em. Czy można go podważyć, tak jak kredyt frankowy? KNF: zarzuty wobec WIBOR są instrumentalne

    "Przy kredytach opartych o wskaźnik WIBOR wszyscy powinniśmy wyciągnąć wnioski ze sprawy frankowej, że jeśli nie będzie odpowiednio wczesnej i stanowczej reakcji instytucji, które mają stać na straży stabilności sektora finansowego, sytuacja może się wymknąć spod kontroli” – powiedział PAP Biznes Jacek Jastrzębski, przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego. 

    Bezrobocie w Polsce 2023. Ile wynosi? Będzie spadać, czy rosnąć?

    Z danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny wynika, że stopa bezrobocia w Polsce w styczniu 2023 roku wyniosła 5,5%. Oznacza to, że na 1,2 mln osób w wieku produkcyjnym, 64,1 tysiące było bezrobotnych. Każdego miesiąca sytuacja się poprawia.

    Zmiana sposobu wykorzystania leasingowanego samochodu. Czy trzeba korygować odliczony VAT?

    Zmiana przeznaczenia pojazdu samochodowego na wykorzystywany również do celów innych niż działalność gospodarcza wymaga korekty podatku naliczonego odliczonego przy jego nabyciu. Obniżenia kwoty podatku naliczonego dokonuje się wówczas w wartości proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Podatnicy mają jednak wątpliwości, czy zasady te znajdują również odpowiednie zastosowanie do pojazdów użytkowanych na podstawie umów leasingu.

    Opłata za wcześniejsze rozwiązanie umowy a VAT

    Uiszczana przez abonenta kwota pieniężna, określana jako roszczenie z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, stanowi w istocie wynagrodzenie za świadczenie usług. Dlatego jej zapłata powinna być rozliczona w VAT. Takie stanowisko zajął w styczniu 2023 r. Szef KAS, zmieniając kilka interpretacji na ten temat uznających to dotychczas świadczenie za odszkodowanie niepodlegające VAT.

    ZUS zwróci nadpłatę składki zdrowotnej. Warunek to wypełnienie wniosku

    Po dokonaniu rocznego rozliczenia składki zdrowotnej przedsiębiorca może dodatkowo złożyć wniosek o zwrot nadpłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Uwaga: może być na to tylko kilka dni, w zależności od dnia złożenia rozliczenia rocznego.

    Emerytury 2023 - od 1 kwietnia emerytury obliczane przez ZUS będą niższe

    Jak informuje prof. Gertruda Uścińska, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - od 1 kwietnia 2023 roku ZUS będzie korzystał z nowej tablicy średniego dalszego trwania życia opublikowanej przez Główny Urząd Statystyczny. wskutek tego emerytury obliczane po 1 kwietnia 2023 roku będą niższe o ponad 6 proc. Zmiana nie dotyczy osób, które już przeszły na emeryturę.

    2 mld zł z na inwestycje w produkcję amunicji w Polsce. Narodowy Program Amunicyjny

    Zobowiązaliśmy się w najbliższym czasie przeznaczyć do 2 mld zł ze środków publicznych na Narodowy Program Amunicyjny; to zobowiązanie, które zwiększy potencjał do pozyskania arsenału amunicyjnego i jego produkcji w Polsce - zapowiedział premier Mateusz Morawiecki 29 marca 2023 r..

    Ulga CSR (sponsoringowa) - kryterium niezarobkowej działalności

    Niezarobkowa działalność podmiotu sponsorowanego jest głównym kryterium dla zastosowania ulgi dla wspierających sport, kulturę i edukację (ulga sponsoringowa, ulga CSR). Jak trzeba oceniać charakter działalności podmiotu sponsorowanego?

    Wydatki promocyjne a odliczenie VAT. Jak to jest w gminie?

    Gmina nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki z tytułu zakupu materiałów reklamowych i informacyjnych oraz prezentów małej wartości, a także wydatki poniesione w związku z organizacją jarmarku i zamieszczeniem życzeń świątecznych w gazecie lokalnej.

    Wynagrodzenia kadry kierowniczej mogą stanowić koszt kwalifikowany w uldze B+R

    Spółki chcące w pełni wykorzystać potencjał ulgi B+R często spotykają się z nieuzasadnionym oporem ze strony organów podatkowych wydających interpretacje indywidualne. Przykładem takiej postawy może być kwestionowanie przez Dyrektora KIS możliwości uwzględnienia w kosztach kwalifikowanych wynagrodzeń kadry kierowniczej nadzorującej prace B+R. Przynajmniej w teorii wątpliwości te powinien rozwiać wyrok NSA z 23 marca 2023 r. (sygn. II FSK 2217/20), w którym potwierdzono pozytywne dla podatników stanowisko.

    Stopy procentowe NBP 2023/2024. Kiedy zaczną spadać?

    Rada Polityki Pieniężnej obniży stopę referencyjną o 50 pb. w listopadzie 2023 r. i będzie to początek cyklu redukcji stóp procentowych w Polsce - prognozują ekonomiści Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK). Ich zdaniem, w 2024 r. Rada zetnie stopy o kolejne 150 pb., w efekcie czego na koniec przyszłego roku stopa referencyjna wyniesie 4,75 proc.

    Których ulg podatkowych nie uwzględnia automatycznie Twój e-PIT? Rozliczenie PIT za 2022 rok w 2023 roku.

    Sezon PIT-owy 2023 mija półmetek. Zostało już niewiele ponad miesiąc do 2 maja, który to dzień jest ostatecznym terminem złożenia PIT-a za 2022 rok. Ministerstwo Finansów radzi, by sprawdzić swoje dane i rozliczenie dostępne w usłudze Twój e-PIT. Warto też wiedzieć, których ulg podatkowych Twój e-PIT automatycznie nie uzupełnia oraz na jakie pułapki uważać, żeby nie stracić zmianach podatkowych, które zaszły w zeszłym roku.

    e-Doręczenia - od kiedy? Usługi zaufania najpóźniej od 1 stycznia 2024 r.

    W lutym 2023 roku rząd podjął decyzję o przesunięciu terminu wejścia w życie przepisów zobowiązujących firmy do wdrożenia usługi e-Doręczeń. Zresztą nie pierwszy raz. Według aktualnych informacji elektroniczna komunikacja z urzędami ruszy nie później niż z początkiem stycznia 2024 r. Ponadto komunikat wskazujący konkretną datę implementacji odpowiednich systemów zostanie opublikowany w dzienniku ustaw z przynajmniej 90-dniowym wyprzedzeniem, a organizacje figurujące w KRS będą zmuszone dostosować się do zmian legislacyjnych w ciągu 30 dni. 

    Dwie duże nowelizacje kodeksu pracy w 2023 roku. Kiedy liczne zmiany w prawie pracy wejdą w życie? Najważniejsze zmiany dla pracowników i pracodawców (lista)

    Na wejście w życie oczekują dwie duże nowelizacje kodeksu pracy – jedna dotyczy pracy zdalnej i badania trzeźwości pracowników a druga wdraża do kodeksu pracy dwie unijne dyrektywy (m.in. zmiany w umowie na okres próbny, umowach na czas określony, nowy urlop opiekuńczy, dłuższe przerwy w pracy, zmiany dot. zasiłku macierzyńskiego i wiele innych). Od kiedy zaczną obowiązywać nowe przepisy kodeksu pracy? Które z tych zmian są najważniejsze dla pracowników i pracodawców?

    Będzie ustawa dla frankowiczów? Ministerstwo Finansów pracuje nad "prawnym uregulowaniem kwestii kredytów w CHF"

    Ministerstwo Finansów pracuje nad prawnym uregulowaniem kwestii walutowych kredytów hipotecznych w CHF - powiedziała 27 marca 2023 r. minister finansów Magdalena Rzeczkowska, cytowana przez agencję Bloomberg. Ostateczny kształt rozwiązania będzie zależeć od wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w przedmiotowej sprawie.

    Efektywne stawki PIT, CIT, VAT w Polsce w 2023 roku. Ile wynoszą?

    Po zmianach podatkowych w 2022 roku efektywna stawka PIT wynosi w Polsce 8,47 proc. – powiedział 28 marca 2023 r. na konferencji prasowej wiceminister finansów Artur Soboń.

    Pismo urzędowe z Niemiec. Co trzeba zrobić?

    Dostałeś pismo urzędowe z Niemiec na polski adres? Nie wyrzucaj go do kosza! Poważnie potraktuj takie pismo, tak jakby pochodziło z polskiego urzędu. Co trzeba zrobić w takim przypadku?

    Wiceminister rolnictwa: dopłaty do sprzedaży zbóż wyniosą 150-250 zł za tonę

    Jak poinformował 28 marca 2023 r. wiceminister rolnictwa Krzysztof Ciecióra, dopłaty do sprzedaży zbóż będą wynosić od 150 zł do 250 zł za tonę zboża - zależnie od regionu. Z uwagi na aktualną sytuację na rynku zbóż w Polsce (nadmiar zbóż z Ukrainy i spory spadek cen) na dopłaty dla rolników sprzedających zboże zostanie przeznaczonych w sumie 600 mln złotych.

    Podatkowe obowiązki sprawozdawcze spółek nieruchomościowych 2023. Co wynika z najnowszej interpretacji ogólnej Ministra Finansów?

    Na czym polegają obowiązki sprawozdawcze spółek nieruchomościowych w podatku dochodowym i jak te obowiązki powinny być realizowane? Jak interpretuje przepisy w tym zakresie Minister Finansów?

    Jak rozliczyć PIT od kryptowalut? Poznaj zasady!

    Przepisy podatkowe dotyczące rozliczania kryptowalut w Polsce mamy bardzo przyjazne . Rozliczenie należy przeprowadzić w ramach rocznej deklaracji PIT-38.

    Zmiany w świadectwie pracy 2023 - okazjonalna praca zdalna, urlop opiekuńczy, zwolnienie z powodu siły wyższej. Nowy wzór świadectwa pracy

    W świadectwie pracy trzeba będzie zamieszczać informacje odnośnie wykorzystania przez pracownika dni okazjonalnej pracy zdalnej, zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej, urlopu opiekuńczego. Minister Rodziny i Polityki Społecznej przygotował projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadectwa pracy. Projekt ten zawiera także nowy wzór świadectwa pracy. Zmiany wejdą w życie po upływie 7 dni od publikacji rozporządzenia w Dzienniku Ustaw - najprawdopodobniej w pierwszej połowie kwietnia 2023 r.

    Bezpieczny kredyt 2 proc. a zdolność kredytowa

    Bezpieczny kredyt o stałej stopie procentowej (2%) z dopłatą państwa zwiększy o 50 proc. zdolność kredytową kupujących mieszkanie - wynika z wyliczeń ekspertów portalu RynekPierwotny.pl. 

    Amortyzacji w spółkach nieruchomościowych. Sądy po stronie podatników

    Amortyzacji w spółkach nieruchomościowych. Od 1 stycznia 2023 roku w przypadku spółek nieruchomościowych odpisy dotyczące środków trwałych zaliczonych do grupy 1 Klasyfikacji nie mogą być wyższe w roku podatkowym niż dokonywane zgodnie z przepisami o rachunkowości odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe z tytułu zużycia środków trwałych, obciążające w tym roku podatkowym wynik finansowy jednostki. Wskazane ograniczenie przekłada się na bardzo negatywne konsekwencje finansowe dla przedsiębiorstw, w szczególności traktujących nieruchomości jako inwestycje i niedokonujących do nich odpisów amortyzacyjnych na potrzeby rachunkowe.

    Czy konieczna jest zgoda pracodawcy na wykonywanie okazjonalnej pracy zdalnej?

    Okazjonalna praca zdalna, to praca na wniosek pracownika składany teoretycznie w każdej możliwej sytuacji, nie więcej niż 24 razy w roku. Czy pracodawca może nie wyrazić zgody? Wyjaśniamy jak legalnie może się zachować pracodawca. Ostatnio bowiem, zaroiło się wręcz od publikacji, propagujących tezę o możliwości odmowy przez pracodawcę. Tezę dodajmy, bardzo niebezpieczną dla pracodawców.