VAT od zaliczki - jak ustalić kwotę podatku

W przypadku otrzymania przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi całości lub części zapłaty, w szczególności: przedpłaty, zaliczki, zadatku lub raty, obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług, powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do uzyskanej kwoty.

Przedstawiona reguła nie dotyczy jednak czynności wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż z upływem terminu płatności. Oznacza to, że przy świadczeniu: usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług stałej obsługi prawnej i biurowej, usług dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, otrzymanie zaliczki nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług. Zasada ta ma również zastosowanie przy WDT.

Jeżeli w związku z otrzymaniem zaliczki powstał u sprzedawcy obowiązek podatkowy, to sprzedawca jest obowiązany, zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy, do wystawienia faktury. Musi ją wystawić nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał całość lub część zapłaty od nabywcy. Jednocześnie faktura zaliczkowa nie może być wystawiona wcześniej niż 30 dnia przed otrzymaniem – przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi – całości lub części ceny.

Należy podkreślić, że powstanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług z tytułu otrzymania zaliczki nie jest determinowane datą wystawienia faktury. Obowiązek podatkowy powinien być bowiem rozpoznawany z chwilą otrzymania zaliczki, w odniesieniu do uzyskanej kwoty. Późniejsze bądź wcześniejsze sporządzenie faktury nie przesuwa terminu powstania obowiązku podatkowego.

Sprzedawca nie musi wystawić faktury zaliczkowej dokumentującej otrzymanie całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi od nabywcy będącego osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, gdy nabywca nie wystąpił z takim żądaniem. Niewystawienie faktury nie ma wówczas żadnego wpływu na powstanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, który zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy powinien być rozpoznany.

Polecamy: 500 pytań o VAT odpowiedzi na trudne pytania z interpretacjami Ministerstwa Finansów (PDF)

Polecamy: Przewodnik po zmianach w ustawie o rachunkowości 2015/2016 (PDF)

1. Rozliczenie podatku od zaliczki opodatkowanej jedną stawką VAT

Podatnik, który otrzymał zaliczkę, wylicza kwotę podatku według następującego wzoru:

gdzie:

KP – oznacza kwotę podatku,

ZB – oznacza kwotę otrzymanej całości lub części zapłaty,

SP – oznacza stawkę podatku.

Przykład:

23 września 2015 r. podatnik otrzymał zaliczkę w kwocie 5000 zł na poczet mającej nastąpić w listopadzie 2015 r. dostawy towarów. Towary będą opodatkowane stawką 23%. Sprzedawca rozlicza VAT miesięcznie. W takiej sytuacji obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu otrzymanej zaliczki powstał 23 września 2015 r. w odniesieniu do kwoty 5000 zł. Podatnik powinien wystawić fakturę najpóźniej 15 października 2015 r. Wystawienie faktury w październiku 2015 r. nie zwalnia jednak podatnika z obowiązku ujęcia kwot dotyczących otrzymanej zaliczki w deklaracji VAT-7 za wrzesień 2015 r. Ewentualne wystawienie faktury jeszcze przed otrzymaniem zaliczki również nie wpłynęłoby na termin rozpoznania obowiązku podatkowego.

Kwotę podatku w sporządzanej fakturze zaliczkowej należy wyliczyć w następujący sposób:

W wystawianej fakturze zaliczkowej należy zatem wykazać następujące wartości:

• netto: 4065,04 zł,

• VAT: 934,96 zł,

• brutto: 5000 zł.

Biuletyn VAT

VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.

2. Rozliczenie podatku od zaliczki opodatkowanej różnymi stawkami VAT

Zaliczka wpłacana na poczet dostawy towarów lub świadczenia usług może dotyczyć również towarów lub usług opodatkowanych różnymi stawkami VAT. W takich przypadkach w pierwszej kolejności należałoby rozstrzygnąć, czy możliwe jest zaliczenie otrzymanej części ceny na poczet dostawy konkretnego towaru bądź wykonania usługi. Przyporządkowanie zaliczki może wynikać z zawartej między stronami umowy, złożonego zamówienia bądź innych ustaleń. Strony transakcji mogą bowiem przyjąć, że zamówienie obejmuje asortyment kilku towarów, natomiast wpłacona zaliczka dotyczy tylko jednego z nich.

Przykład

10 września 2015 r. podatnik otrzymał zaliczkę w kwocie 12 500 zł na poczet mającej nastąpić w listopadzie 2015 r. dostawy towarów. Zaliczkę wpłacił nabywca będący zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Złożone przez nabywcę zamówienie obejmowało towary opodatkowane według stawek podatku od towarów i usług 8% i 23%. Kontrahenci zawarli jednak umowę, z której wynikało wprost, że zaliczka jest wpłacana na poczet dostawy konkretnego towaru opodatkowanego według stawki 8%. W przypadku tego produktu sprzedawca żądał bowiem każdorazowo, przed dokonaniem dostawy, wpłaty 100% zaliczki. Przy pozostałym asortymencie ujętym w zamówieniu zaliczki nie były wymagane. Sprzedawca rozlicza VAT miesięcznie.

Obowiązek podatkowy powstał 10 września 2015 r. w odniesieniu do kwoty 12 500 zł. Podatnik powinien wystawić fakturę zaliczkową najpóźniej 15 października 2015 r. VAT powinien rozliczyć w deklaracji za wrzesień.

Kwotę podatku w sporządzanej fakturze zaliczkowej należy wyliczyć w następujący sposób:

W wystawianej fakturze zaliczkowej należy zatem wykazać następujące wartości:

• netto: 11 574,07 zł,

• VAT: 925,93 zł,

• brutto: 12 500 zł.