Poszerzony katalog towarów objętych instytucją solidarnej odpowiedzialności

Wprowadzone zmiany zostały uzasadnione przez ustawodawcę potrzebą uszczelnienia systemu podatkowego oraz licznymi nieprawidłowościami, do jakich wcześniej dochodziło w obrocie tzw. „towarami wrażliwymi”. Katalog tych towarów określony jest w załączniku nr 13 do ustawy o VAT.

Nowe towary objęte procedurą

Do tej pory wśród towarów objętych powyższymi przepisami znaleźć można było m.in. elementy stalowe czy paliwa. Do dotychczasowego katalogu towarów objętych procedurą odwrotnego obciążenia dołączyły następujące towary:

• oleje i tłuszcze zwierzęce i roślinne – wyłącznie olej z rzepaku,
• płyty, arkusze, folie, taśmy i pasy z tworzyw sztucznych, niewzmocnionych, nielaminowanych ani niepołączonych z innymi materiałami – wyłącznie folia typu stretch,
• jednostki pamięci – wyłącznie dyski twarde (HDD),
• półprzewodnikowe urządzenia pamięci trwałej – wyłącznie dyski SSD,
• pakiety oprogramowania systemów operacyjnych – wyłącznie dyski SSD,
• pakiety pozostałego oprogramowania użytkowego – wyłącznie dyski SSD,
• pozostałe filmy i nagrania wideo na dyskach, taśmach magnetycznych itp. nośnikach – wyłącznie dyski SSD.

Odpowiedzialność nabywcy

Należy zwrócić uwagę, że podatnik, na rzecz którego dokonano dostawy towarów określonych w załączniku nr 13 do ustawy, odpowiada solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe, ale jedynie w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na rzecz tego podatnika jednak tylko w sytuacji, gdy:

• wartość towarów nabywanych od jednego podmiotu dokonującego ich dostawy, bez kwoty podatku przekroczyła w danym miesiącu kwotę 50 000 zł, oraz
• w momencie dokonania dostawy towarów podatnik wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę tych towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego.

Kiedy nabywca mógł przewidzieć brak opłacenia podatku VAT

Zdaniem ustawodawcy podatnik miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego, jeżeli okoliczności towarzyszące tej dostawie towarów lub warunki, na jakich została ona dokonana, odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie tymi towarami. W praktyce sprowadza się to do analizy ceny za dostarczone towary, która bez uzasadnienia ekonomicznego była niższa od ich wartości rynkowej.

Solidarna odpowiedzialność nie powstaje, jeżeli nabycie towarów nastąpiło w określonych miejscach (np. na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego, do standardowych zbiorników pojazdów używanych przez podatników nabywających te towary, do napędu tych pojazdów). Dodatkowo nie można wymagać solidarnego ponoszenia odpowiedzialności od przedsiębiorcy, gdy powstanie zaległości podatkowych nie wiązało się z uczestnictwem podmiotu dokonującego dostawy towarów w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej.

Wykaz podmiotów składających kaucję gwarancyjną

Przedsiębiorcy powinni również rozważyć zakup towarów od podmiotów, które na dzień dokonania tej dostawy były wymienione w wykazie podmiotów dokonujących dostawy towarów, które złożyły kaucję gwarancyjną. Wykaz ten jest udostępniany w Biuletynie Informacji Publicznej ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Kupując od powyższych podmiotów, przedsiębiorcy nie ponoszą solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania dostawcy.

Ważne jest również zwrócenie uwagi na wysokość kaucji gwarancyjnej. Jeżeli na dzień dokonania dostawy odpowiadała ona co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego przypadającej na dostawy towarów dokonane w danym miesiącu na rzecz danego podatnika lub kaucja ta wynosiła co najmniej 3.000.000 zł, po stronie nabywcy nie powstanie solidarna odpowiedzialność za podatek VAT.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz