Jan Kowalski zakupił w Niemczech maszynę o wartości 25 000 euro. Niemiecki kontrahent wystawił 6 stycznia 2005 r. fakturę, natomiast maszynę spółka otrzymała 20 stycznia. Sprzedawca naliczył niemiecki podatek w wysokości 3750 euro, ponadto pobrał koszty opakowania w wysokości 250 euro. Od kwoty wartości maszyny udzielono również skonta w wysokości 3%. Polski podatnik nie dokonuje transakcji wewnątrzwspólnotowych. Zakup maszyny jest jedyną transakcją wewnątrzwspólnotową.
Prawidłowe rozliczenie tej transakcji, niezależnie od tego, z jakiego kraju nabywamy towar, powinno przebiegać następująco.
I. Zarejestrować się jako podatnik VAT UE (art. 97 ustawy)
Podatnicy VAT czynni są zobowiązani przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub pierwszego wewnątrzwspólnotowego nabycia zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego, składając zgłoszenie o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tych czynności. Żaden przepis nie wyłącza obowiązku rejestracji, nawet w przypadku gdy transakcja została dokonana jednorazowo. Należy złożyć zgłoszenie rejestracyjne lub aktualizacyjne VAT-R wraz z załącznikiem VAT-UE. Brak tej rejestracji powoduje, że nasz kontrahent nie może zastosować stawki 0% lub zwolnienia z prawem do odliczenia VAT. My natomiast narażamy się na sankcje z kodeksu karnego skarbowego. Nie zwalnia to nas z obowiązku rejestracji jako podatników VAT. Mimo że z art. 97 ust. 10 ustawy wynika, że dopiero zarejestrowane podmioty VAT UE, które uzyskały potwierdzenie z urzędu, mogą posługiwać się NIP PL, to jednak organy podatkowe zajmują bardziej liberalne stanowisko. W piśmie z 29 grudnia 2004 r. Urzędu Skarbowego w Grudziądzu nr USI/443-179/04 czytamy: Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Finansów – Departament Podatków Pośrednich nie należy kwestionować rozliczenia transakcji jako wewnątrzwspólnotowej dostawy, jeżeli podatnik przed jej dokonaniem złożył formularz VAT-R/UE, w którym zaznaczył, że będzie dokonywał wewnątrzwspólnotowej dostawy i przed złożeniem deklaracji został zarejestrowany jako podatnik VAT UE – w sposób analogiczny zdaniem Naczelnika tut. Urzędu Skarbowego należy potraktować podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowych nabyć. To oznacza, że jeśli dokonamy zgłoszenia dzień przed dokonaniem transakcji wewnątrzwspólntowej, możemy stosować NIP PL.
WAŻNE
Należy pamiętać, że w przypadku gdy nabycie środka trwałego jest jedyną transakcją wewnątrzwspólnotową, trzeba ten fakt zgłosić na piśmie poprzez aktualizację VAT-R w terminie 15 dni od dnia zaistnienia okoliczności.
II. Ustalić podstawę opodatkowania (art. 31 ustawy)
Podstawą opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów jest kwota, jaką nabywający jest obowiązany zapłacić. W Państwa przypadku będzie to kwota 25 000 euro. Należy do niej doliczyć następujące należności:
1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze związane z nabyciem towarów, z wyjątkiem podatku VAT; jednak w przypadku, gdy nasz kontrahent naliczył podatek od wartości dodanej, powiększy on podstawę opodatkowania;
2) wydatki dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu oraz ubezpieczenia, pobierane przez dostawcę od podmiotu dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia. Gdy dostawca nie pobiera tych opłat, nie powiększają one podstawy podatku.
Natomiast podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, upustów, uznanych reklamacji i skont), a także kwot wynikających z dokonanych korekt faktur.
Przykład
Jan Kowalski zakupił w Niemczech maszynę o wartości 25 000 euro. Ponieważ nie był zarejestrowany jako podatnik VAT, sprzedawca naliczył niemiecki podatek w wysokości 3750 euro. Sprzedawca doliczył dodatkowo koszty opakowania w wysokości 250 euro. Od kwoty wartości maszyny udzielono skonta w wysokości 3%. Dlatego podstawa opodatkowania będzie wynosiła:
III. Przeliczyć kurs euro na złotówki (§ 37 rozporządzenia)
Na gruncie VAT faktura taka przeliczana jest na podstawie przepisów § 37 rozporządzenia wykonawczego. A więc najczęściej – średniego kursu waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski z dnia wystawienia faktury przez czeskiego kontrahenta. Wtedy najprawdopodobniej powstanie obowiązek podatkowy. W przypadku niewystawienia faktury w terminie, w którym podatnik obowiązany jest do jej wystawienia, kwoty wyrażone w walucie obcej przelicza się na złote według wyliczonego i ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski bieżącego kursu średniego waluty obcej na dzień powstania obowiązku podatkowego. Mimo że brzmienie przepisów w tej kwestii nie jest jednoznaczne, przyjmuje się zgodnie, że należy stosować kurs z dnia wystawienia faktury przez unijnego dostawcę.
Przykład
Jan Kowalski nabył w Niemczech maszynę produkcyjną. Niemiecki kontrahent wystawił 6 stycznia 2005 r. fakturę, natomiast maszynę spółka otrzymała 20 stycznia. 27 stycznia wystawiła fakturę wewnętrzną. W związku z tym, że obowiązek podatkowy powstał 6 stycznia 2005 r., do przeliczenia euro na złote należy przyjąć kurs waluty z 6 stycznia. W tym dniu kurs euro wynosił 3,8094 zł. To oznacza, że podstawa opodatkowania będzie wynosić 28 250 x 3,8094 zł = 107 615,55 zł. Od tej kwoty należy naliczyć VAT, który w tym przypadku wyniesie 107 615,55 x 22% = 23 675,42 zł.
IV. Wystawić fakturę wewnętrzną (§ 28 rozporządzenia)
Faktury wewnętrzne dokumentujące wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów powinny zawierać takie same elementy, jak „normalna” faktura, z tym wyjątkiem, że faktura wewnętrzna może nie zawierać numeru identyfikacji podatkowej kontrahenta. Faktury można wystawić w 1 egzemplarzu i należy przechowywać je wraz z całą dokumentacją dotyczącą podatku. Fakturę należy wystawić w terminie 7 dni od dnia dokonania nabycia. Gdy podatnik wystawia jedną fakturę dokumentującą dokonane nabycia w danym miesiącu, to fakturę należy wystawić nie później niż 7 dnia od zakończenia miesiąca, w którym dokonano tych nabyć.
V. Ustalić moment powstania obowiązku podatkowego i termin odliczenia podatku naliczonego (art. 20 ust. 5–7 i 86 ust. 10 pkt 2 i ust. 11 ustawy)
W wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia. Jednak, gdy podatnik podatku od wartości dodanej wystawił fakturę przed tym terminem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. Również wystawienie przez podatnika faktur podatku od wartości dodanej, potwierdzających otrzymanie przez niego od podatnika całości lub części należności przed dokonaniem dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium kraju, powoduje powstanie obowiązku podatkowego w terminie jej wystawienia.
W miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia, lub w następnym, podatnik może odliczyć podatek naliczony, który stanowi jednocześnie podatek naliczony. Obowiązują tutaj takie same zasady i ograniczenia, jak w przypadku sprzedaży krajowej. To oznacza, że dokonany zakup musi być wykorzystywany do sprzedaży opodatkowanej. Nie ma znaczenia, że samo wewnątrzwspólnotowe nabycie jest opodatkowane VAT.
WAŻNE
Należy pamiętać, że dla podatników, którzy rozpoczęli wykonywanie tych czynności w okresie krótszym niż 12 miesięcy przed złożeniem zawiadomienia VAT UE i którzy zostali zarejestrowani jako podatnicy VAT UE, termin zwrotu różnicy podatku wydłuża się do 180 dni. Termin zwrotu nie wydłuża się, jeżeli podatnik złoży w urzędzie skarbowym kaucję gwarancyjną, zabezpieczenie majątkowe lub gwarancje bankowe na kwotę 250 000 zł.
Przykład
Jan Kowalski nabył w Niemczech maszynę produkcyjną. Niemiecki kontrahent wystawił 6 stycznia 2005 r. fakturę, natomiast maszynę spółka otrzymała 20 stycznia. 27 stycznia spółka wystawiła fakturę wewnętrzną. To oznacza, że obowiązek podatkowy powstał 6 stycznia. Dlatego w deklaracji za styczeń należy rozliczyć zarówno podatek naliczony, jak i należny.
VI. Rozliczenie podatku w deklaracji (art. 99)
Podatek należny z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia należy rozliczyć w poz. 32 i 33 deklaracji. Gdy zakupiony towar stanowi środek trwały, należy go rozliczyć jak w przypadku zakupów krajowych – w poz. 44 i 45.
Podatnicy, którzy dokonali wewnątrzwspólnotowego nabycia lub dostawy, zarejestrowani jako podatnicy VAT UE, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym informacje podsumowujące do 25 dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu:
1) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów – w przypadku informacji podsumowujących dotyczących wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów;
2) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów – w przypadku informacji podsumowujących dotyczących wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów.
W naszym przypadku, ponieważ obowiązek podatkowy powstał w styczniu, informację podsumowującą należy złożyć za I kwartał 2006 r.
