REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak programy księgowo-rachunkowe mogą być wykazane w księgach rachunkowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioletta Chaczykowska
Wioletta Chaczykowska
Gyöngyvér Takáts

REKLAMA

Spółki prowadzące księgi rachunkowe za pomocą komputera mogą korzystać z programów dostępnych na rynku lub wytworzyć program finansowo-księgowy we własnym zakresie. W zależności od tego, czy spółka program kupiła na krótki bądź na długi okres użytkowania, czy też wytworzyła go we własnym zakresie - program podlega innej kwalifikacji księgowej.

W rozumieniu ustawy o rachunkowości do składników wartości materialnych i prawnych zalicza się tylko nabyte autorskie prawa majątkowe. Oznacza to, że spółki wytwarzanego we własnym zakresie oprogramowania komputerowego nie mogą zaliczać do składników wartości niematerialnych i prawnych.

Oprogramowanie komputerowe nabyte

Oprogramowanie finansowo-księgowe spółki mogą nabyć zewnątrz w drodze:

l zakupu,

l darowizny, lub

l aportu.

Program komputerowy nabywa się na podstawie licencji albo umowy o przeniesienie praw autorskich.

Licencja jest umową uprawniającą do korzystania z programu komputerowego, nie przenosi na nabywcę praw autorskich do programu. Uprawnia ona do korzystania z programu przez określony czas.

Umowa o przeniesienie praw autorskich przenosi na nabywcę prawo do wyłącznego korzystania z danego programu.

Sposób ewidencji nabytego programu komputerowego zależy od tego, czy:

l przewidywany okres używania jest dłuższy niż rok,

l wykorzystywany jest na potrzeby prowadzonej działalności,

l jest oddany i zdatny do używania.

Jeżeli warunki te zostaną spełnione, oprogramowanie zaliczamy do wartości niematerialnych i prawnych. Oprogramowanie, zgodnie z ustawą o rachunkowości, jak i z ustawami podatkowymi, jako składnik wartości niematerialnych i prawnych, podlega amortyzacji.

Przykład 1

Spółka nabyła licencję o wartości 4000 zł. Ponieważ licencję zakupiono na 2 lata zakwalifikowano ją do wartości niematerialnych i prawnych. Odpisy amortyzacyjne ustalono w wysokości 50% rocznie.

(4000 zł × 50%) : 12 m-cy = 166,66 zł/m-c

Ewidencja księgowa

1. Zakup oprogramowania:

Wn "Wartości niematerialne i prawne" 4 000

Ma "Rozrachunki z dostawcami" 4 000

2. Miesięczny odpis amortyzacyjny:

Wn "Amortyzacja" 166,66

Ma "Umorzenie" 166,66

Spółki często nabywają licencję tylko na kilka miesięcy. W przypadku gdy licencja jest nabyta na okres krótszy niż 12 miesięcy, nie spełnia ona warunków zakwalifikowania do wartości niematerialnych i prawnych, dlatego należy jej wartość ująć jednorazowo w koszty.

Przykład 2

Spółka zakupiła licencję o wartości 3000 zł. Licencja ta będzie wykorzystywana przez rok. Ponieważ okres ekonomicznej użyteczności wynosi 12 miesięcy, wartość licencji ujęto bezpośrednio w koszty.

Ewidencja księgowa

Wn "Zużycie materiałów i energii" 3 000

Ma "Rozrachunki z dostawcami" 3 000

Jednostka w swojej polityce rachunkowości może ustalić, że od niskocennych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonuje jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. W tym celu można wykorzystać przepisy podatkowe, które wartość niskocennych środków trwałych określają na poziomie 3500 zł.

Przykład 3

Spółka zakupiła licencję o wartości 3400 zł. Licencja będzie wykorzystywana przez spółkę przez 18 miesięcy. Z punktu widzenia ustawy o rachunkowości licencję należy zakwalifikować do wartości niematerialnych i prawnych, którą jako niskocenną można zamortyzować jednorazowo. Natomiast według ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podatnik może dokonywać odpisów amortyzacyjnych lub wydatek poniesiony na nabycie licencji ująć bezpośrednio w koszty (bez konieczności ewidencjonowania na koncie "Wartości niematerialne i prawne") w miesiącu oddania oprogramowania do używania.

Ewidencja księgowa

1. Zakup oprogramowania:

Wn "Wartości niematerialne i prawne" 3 400

Ma "Rozrachunki z dostawcami" 3 400

2. Jednorazowy odpis amortyzacyjny:

Wn "Amortyzacja" 3 400

Ma "Umorzenie" 3 400

Spółki mogą nabywać programy komputerowe nie tylko odpłatnie, mogą je uzyskać również w formie darowizny. W księgach rachunkowych program otrzymany nieodpłatnie ujmuje się według ceny rynkowej, którą stanowi - jeżeli nie została ona ustalona inaczej - cena sprzedaży podobnego lub takiego samego programu. Ewidencja księgowa następuje na takich samych zasadach, jak w przypadku otrzymania nieodpłatnie np. środka trwałego.

Przykład 4

Spółka otrzymała od innej spółki oprogramowanie komputerowe do prowadzenia obrotu magazynowego. Wartość rynkowa programu została określona w umowie o przeniesieniu praw autorskich i wynosi 12 000 zł. Okres amortyzacji ustalono na 5 lat.

Ewidencja księgowa

1. Otrzymanie programu:

Wn "Wartości niematerialne i prawne" 12 000

Ma "Przychody przyszłych okresów" 12 000

2. Roczne odpisy amortyzacyjne:

Wn "Amortyzacja" 2 400

Ma "Umorzenie" 2 400

3. Zapis równoległy do odpisów amortyzacyjnych:

Wn "Przychody przyszłych okresów" 2 400

Ma "Pozostałe przychody operacyjne" 2 400

Programy komputerowe mogą być wniesione do spółki w formie wkładu niepieniężnego. Oprogramowanie otrzymane w formie aportu w księgach rachunkowych ujmuje się według wartości określonej w umowie spółki.

Uwaga!

Wartość aportu określa się w umowie spółki. Wartość ta nie może odbiegać od wartości rynkowej takiego samego lub podobnego przedmiotu.

Przykład 5

Kapitał zakładowy spółki został podwyższony. Nowe udziały zostały pokryte w formie wkładu niepieniężnego. Aportem jest oprogramowanie komputerowe. W umowie ustalono przeniesienie praw autorskich do programu. Wartość programu 10 000 zł.

Ewidencja księgowa

1. Umowa o podwyższenie kapitału:

Wn "Rozliczenie wniesienia aportu" 10 000

Ma "Rozrachunki z udziałowcami" 10 000

2. Wniesienie aportu:

Wn "Wartości niematerialne i prawne" 10 000

Ma "Rozliczenie wniesienia aportu" 10 000

3. Wpis do rejestru:

Wn "Rozrachunki z udziałowcami" 10 000

Ma "Kapitał zakładowy" 10 000

Programy komputerowe wytwarzane we własnym zakresie

W niektórych przedsiębiorstwach, ze względu na specyfikę działalności i różnorodność zapotrzebowań informacyjnych, program finansowo-księgowy wytwarza się we własnym zakresie. Zaletą takiego programu jest dokładne dostosowanie do potrzeb i specyfiki przedsiębiorstwa.

W rozumieniu ustawy o rachunkowości do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się tylko te programy komputerowe, które zostały nabyte zewnątrz. Wytworzenie programu przez pracowników firmy, którzy zadanie wykonują w ramach swoich obowiązków wynikających ze stosunku pracy, sprawia, że prawo majątkowe do programu należy do spółki. Spółka jednak nie może go wykazać w wartościach niematerialnych i prawnych.

Jeżeli program komputerowy jednostka wytwarza we własnym zakresie, wydatki poniesione na jego wytworzenie obciążają koszty okresu, w którym zostały one poniesione.

Przykład 6

Spółka prowadząca specyficzną działalność produkcyjno-handlową podjęła decyzję o wytworzeniu własnego programu komputerowego. Informatycy spółki, w ramach swoich obowiązków, wytworzyli program finansowo-księgowy dokładnie dostosowany do potrzeb informacyjnych poszczególnych komórek organizacyjnych. Praca nad programem trwała 10 miesięcy.

Wynagrodzenie pracownika wraz z narzutami: 1800 zł miesięcznie.

Wykorzystane materiały i inne koszty poniesione w związku z wytworzeniem programu: 2500 zł. Wartość programu komputerowego:

(1800 zł × 10) + 2500 zł = 20 500 zł.

Wn konta zespołu 4 20 500

Ma "Rozrachunki z pracownikami" 20 500

Gdy pracownicy firmy wytwarzają program na podstawie dodatkowego zlecenia, spółka staje się właścicielem prawa majątkowego tylko wtedy, jeżeli zgodnie z umową między pracownikami a pracodawcą, prawo to będzie przeniesione na pracodawcę. W takim przypadku program uznaje się za nabyty i spółka może go zaliczyć do wartości niematerialnych i prawnych.

Przykład 7

Pracownicy spółki na zlecenie pracodawcy wytworzyli program komputerowy. Umowa zlecenia zawiera zapis o przeniesieniu praw autorskich na spółkę. Pracownicy po wykonaniu zlecenia wystawili fakturę na kwotę 13 000 zł.

Ewidencja księgowa

1. Faktura od pracowników:

Wn "Rozlicznie zakupu" 13 000

Ma "Rozrachunki z dostawcami" 13 000

2. Przyjęcie programu:

Wn "Wartości niematerialne i prawne" 13 000

Ma "Rozliczenie zakupu" 13 000

Aktualizacja programów komputerowych

Programy finansowo-księgowe z powodu zmian w przepisach lub w wyniku rozszerzenia działalności jednostki często muszą być aktualizowane. Zarówno przepisy podatkowe, jak i ustawa o rachunkowości nie przewidują ulepszenia wartości niematerialnych i prawnych. W związku z tym wydatki poniesione na modernizację programu komputerowego powinny być bezpośrednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w dniu ich poniesienia.

Uwaga!

Jeśli w wyniku modernizacji oprogramowania powstanie nowy składnik wartości niematerialnych i prawnych, należy zaliczyć go do aktywów trwałych i amortyzować.

Przykład 8

Spółka zakupiła nową wersję posiadanego oprogramowania w cenie 3800 zł. Poprzednia wersja była używana w przedsiębiorstwie przez kilka lat i została już w 100% zamortyzowana. Dlatego uznano, że nowa wersja oprogramowania zalicza się do wartości niematerialnych i prawnych, jako odrębny składnik. Uzasadnia to również fakt, że wydatek przekracza kwotę 3500 zł, ustaloną dla niskocennych środków trwałych.

Ewidencja księgowa

1. Zakup nowej wersji oprogramowania:

Wn "Wartości niematerialne i prawne" 3 800

Ma "Rozrachunki z dostawcami" 3 800

Ustalenie odpisu amortyzacyjnego w wysokości 50% rocznie

(3800 zł × 50%) : 12 = 158,33 zł/m-c

2. Miesięczny odpis amortyzacyjny:

Wn "Amortyzacja" 158,33

Ma "Umorzenie" 158,33

Uwaga!

Okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych dla programów komputerowych wedlug zasad podatkowych nie może być krótszy niż 24 miesiące.

Przykład 9

Jednostka zakupiła aktualizację programu komputerowego o wartości 1000 zł. Wydatek zakwalifikowano bezpośrednio do kosztów.

Wn "Zużycie materiałów i energii" 1 000

Ma "Rozrachunki z dostawcami" 1 000

Wioletta Chaczykowska

księgowa z licencją MF

Gyöngyvér Takáts

ekspert ds. rachunkowości, pracownik redakcji

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
System ICS-2 w transporcie drogowym i kolejowym – na to muszą uważać przewoźnicy. Od kwietnia 2025 r. ostatni etap wdrażania

Import Control System 2 (ICS2) ma służyć do przekazywania informacji o ładunkach między Unią Europejską a krajami trzecimi, a jego zadaniem jest uszczelnienie handlu z państwami spoza UE. Od kwietnia 2025 r. rozpoczął się ostatni etap wdrażania systemu ICS-2 dla sektora transportu drogowego i kolejowego.

Rząd źle oszacował dochody z VAT-u - największego źródła dochodów budżetowych. Eksperci: ogromna pomyłka i wzrost deficytu

Jak wynika ze wstępnych danych Ministerstwa Finansów, w 2024 roku wpływy netto z tytułu podatku VAT wyniosły 287,7 mld zł, zaś brutto – 475,3 mld zł. To więcej niż w 2023 roku. Natomiast zgodnie z założeniami ustawy budżetowej na rok 2024, dochody z tytułu podatku VAT określono w wysokości 316,4 mld zł. Po nowelizacji zostały one obniżone do 293,5 mld zł. Za to o 14,6% spadły rok do roku zwroty z tytułu ww. podatku, tj. do wartości 187,6 mld zł. Eksperci komentujący te dane zauważają, że wyniki resortu rozminęły się z prognozami. Jednocześnie podkreślają, że zmniejszyła się tzw. luka VAT.

Firmy niegotowe na KSeF. Tylko 5230 przedsiębiorstw korzysta z systemu – czas ucieka. [DANE MF]

Z danych udostępnionych przez Ministerstwo Finansów wynika, że do 5 marca 2025 roku z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) skorzystało zaledwie 5230 firm. To oznacza, że w ciągu ponad trzech lat działania systemu zdecydowało się na niego jedynie kilka tysięcy przedsiębiorców. Tymczasem za 9 miesięcy korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe – a to oznacza prawdziwą rewolucję dla księgowości w Polsce.

Prof. Modzelewski do premiera Tuska: narzucanie KSeF-u i faktur ustrukturyzowanych wszystkim podatnikom VAT nie jest deregulacją gospodarki; ten pomysł powinien trafić do kosza

W dniu 12 kwietnia br. Ministerstwo Finansów potwierdziło zamiar wdrożenia w 2026 roku obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur i obligatoryjnego stosowania faktur ustrukturyzowanych przez wszystkich podatników VAT. Prof. dr hab. Witold Modzelewski apeluje do Pana Premiera Donalda Tuska: „Wierzę, że jako liberał traktuje Pan potrzebę deregulacji gospodarki zupełnie poważnie. Nie należy ulegać lobbystom, którzy chcą zarobić na dezorganizacji systemu fakturowania. Pomysł faktur ustrukturyzowanych powinien trafić definitywnie do kosza.”

REKLAMA

Można przekazać 1,5% podatku rolnego - w 2025 r. pierwszy raz. Są dwie uprawnione organizacje

W komunikacie z 16 kwietnia 2025 r. Ministerstwo Finansów poinformowało, że w 2025 roku podatnicy podatku rolnego mogą przekazać 1,5 tego podatku na rzecz Krajowego Związku Rewizyjnego Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych lub OPZZ Rolników i Organizacji Rolniczych. Jakie są warunki tego przekazania?

PIT 2025: 15 najczęstszych błędów w rocznym zeznaniu podatkowym. Bądź mądry przed szkodą!

Złożenie corocznej deklaracji PIT to podstawowy zakres komunikacji podatnika z administracją skarbową. Warto zadbać, by przebiegła ona w sposób optymalny i nie nastręczała niespodziewanych nieprzyjemności. Dlatego też przedstawiamy zestawienie najczęstszych błędów, przed którymi można się uchronić, korzystając z poniższych podpowiedzi.

7 skutków spadających stóp procentowych NBP. Już w maju 2025 r. RPP rozpocznie cykl obniżek?

Tańsze i łatwiej dostępne kredyty to tylko część skutków cięć stóp procentowych NBP. Polityka monetarna to miecz obosieczny. W momencie, w którym kredytobiorcy cieszą się z niższych rat, to posiadacze oszczędności mają problem ze znalezieniem solidnie oprocentowanego depozytu. Widmo niższych stóp procentowych oznacza też, że w dół pójść może oprocentowanie detalicznych obligacji skarbowych, a zakup mieszkania na wynajem może znowu odzyskać swój blask.

Korekta zeznania podatkowego PIT. Jak to zrobić i do kiedy jest na to czas?

Do końca roku 2030 podatnicy mają prawo składać korekty zeznań PIT za rok 2024. Błędy w deklaracjach podatkowych zdarzają się zarówno na niekorzyść podatnika (np. pominięcie ulgi, o której się nie wiedziało), jak i na niekorzyść fiskusa (np. pominięcie źródła przychodów, o którym się zapomniało). Złożenie korekty zeznania nie wymaga uzasadnienia, a skorygować można nawet taką deklarację, która z upływem 30 kwietnia 2025 r. została bez udziału podatnika automatycznie zatwierdzona w usłudze Twój e-PIT.

REKLAMA

Pilne! Będzie nowelizacja ustawy o KSeF, znamy projekt: jakie zmiany w obowiązkowym e-fakturowaniu

Ministerstwo Finansów opublikowało długo wyczekiwany projekt nowelizacji ustawy o VAT, regulujący obowiązek stosowania faktur ustrukturyzowanych. Wraz z nim udostępniono również oficjalną „mapę drogową” wdrożenia Krajowego Systemu e-Faktur – KSeF.

Ewidencje VAT oszustów i uczciwych podatników niczym się nie różnią. Jak systemowo zablokować wzrost zwrotów VAT? Prof. Modzelewski: jest jeden sposób

Jedyną skuteczną barierą systemową dla prób wyłudzenia zwrotów jest uzależnienie wpływów zwrotów od zastosowania przez podatnika mechanizmu podzielonej płatności w stosunku do kwot podatku naliczonego, który miałby być zwrócony – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA