REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

OPP wyodrębnią w ewidencji księgowej środki pochodzące z 1 proc.

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
OPP wyodrębnią w ewidencji księgowej środki pochodzące z 1 proc.
OPP wyodrębnią w ewidencji księgowej środki pochodzące z 1 proc.
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

W wyniku zmian o ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz ustawy o fundacjach, która zacznie obowiązywać od 9 listopada 2015 r., organizacje pożytku publicznego (OPP) będą musiały wyodrębniać w ewidencji księgowej środki pochodzące z 1 proc., w tym wysokość środków wydatkowanych na promocję 1 proc. PIT.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Organizacje pozarządowe oraz inne podmioty prowadzące działalność pożytku publicznego mogą uzyskiwać szczególny status organizacji pożytku publicznego (OPP). Mają one wtedy m.in. prawo do uzyskiwania środków pochodzących z części podatku dochodowego od osób fizycznych, tzw. 1 proc. Obecnie obowiązujące przepisy nie określają formy posiadania informacji na temat źródeł i celów wydatkowania tych środków. Sytuacja ta jednak się zmieni na mocy ustawy z 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz ustawy o fundacjach (Dz.U. z 2015 r. poz. 1339), która zacznie obowiązywać od 9 listopada 2015 r.

Tylko z ksiąg

Wprowadzone zmiany zmierzają m.in. do skuteczniejszej kontroli sposobu wydatkowania środków pochodzących z 1 proc. Dlatego wprowadzono zasadę, że jeśli OPP wyda środki finansowe pochodzące z 1 proc. PIT w sposób niezgodny z przeznaczeniem, tj. nie na cele statutowe, i zostanie to stwierdzone w wyniku kontroli, to organizacja ta będzie zobowiązana na podstawie decyzji ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego do zwrotu nieprawidłowo wydatkowanych środków. Aby jednak taka kontrola mogła być efektywnie przeprowadzona, dodano ust. 2c w art. 27 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. Wskazano w nim, że OPP wyodrębnia w ewidencji księgowej środki pochodzące z 1 proc., w tym wysokość środków wydatkowanych na promocję 1 proc. PIT.

Polecamy: Przewodnik po zmianach w ustawie o rachunkowości 2015/2016 (PDF)

REKLAMA

Skoro więc w przepisie mowa o ewidencji księgowej, to informacja ta musi być włączona do ksiąg rachunkowych Nie można tak, jak to bywało dotychczas, opierać się wyłącznie na adnotacjach na fakturach i innych dokumentach źródłowych. Z ksiąg rachunkowych będzie musiało jednoznacznie wynikać:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- jaki był cel wydatku,

- czy został on poniesiony zgodnie z przepisami i wewnętrznymi regulacjami,

- jakie było źródło finansowania tego wydatku.

Obecnie nawet jeśli stosowano księgi, to jak wynika z raportu Najwyższej Izby Kontroli, często systemy finansowo-księgowe umożliwiały wyodrębnienie przychodów z odpisu, natomiast nie przewidywały wyodrębnienia wydatków (kosztów) finansowanych z tego źródła. Nie pozwalało to na ustalenie wielkości i zgodności wydatkowania tych środków z obowiązującymi przepisami prawa i celami statutowymi. Od 9 listopada br. ma się to zmienić.

Jak spełnić wymogi

Najwygodniej OPP będzie gromadzić te dane w ewidencji analitycznej w systemie FK. Poprzez wyodrębnione konta najprościej będzie można wychwycić moment poniesienia nakładu i jego rodzaj oraz zidentyfikować dokumenty i daty zdarzeń gospodarczych z nim związanych. [przykład 1]

Limit prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2016 r.

Jeśli jednak stosowany system księgowy nie pozwala na rozbudowywanie kont, to możliwe będzie prowadzenie ewidencji analitycznej w postaci dodatkowych zestawień. Będą one traktowane jako księgi pomocnicze, ale muszą spełniać wymogi wynikające z ksiąg rachunkowych. Prowadzi się je w ujęciu systematycznym jako wyodrębniony system ksiąg, kartotek (zbiorów kont), komputerowych zbiorów danych uzgodniony z saldami i zapisami na kontach księgi głównej. Musi być zatem zgodność kwot zapisanych w zestawieniach i rejestrach z kwotami ujętymi na koncie głównym.

Pamiętać też należy, że sposób prowadzenia ewidencji analitycznej powinien być ujęty w dokumentacji polityki rachunkowości. Powinna ona określać wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej (art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o rachunkowości).

Rozwiązanie niewłaściwe

Informacje dotyczące wydatkowania środków z 1 proc. nie mogą mieć formy ewidencji pozabilansowej. Wynika to z tego, że konta pozabilansowe nie wchodzą w zakres ksiąg rachunkowych, o których mowa w art. 13 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Operacje ujmowane w ewidencji pozabilansowej mają charakter informacyjny i nie są wykazywane w bilansie ani w rachunku zysków i strat. Niektóre z nich podlegają wykazaniu w informacji dodatkowej. Operacji objętych ewidencją pozabilansową nie należy ujmować w dzienniku.

Dotychczasowa praktyka

Przepisy obowiązujące do 8 listopada 2015 r. nie wskazują sposobu gromadzenia informacji na temat źródeł i celów wydatkowania środków pochodzących z 1 proc. Jedynie art. 27 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego wskazuje, że otrzymane przez OPP środki finansowe pochodzące z 1 proc. PIT mogą być wykorzystane wyłącznie na prowadzenie działalności pożytku publicznego. Oznacza to, że jednostka powinna mieć możliwość wykazania w sposób księgowy albo pozaksięgowy, iż dokonała wydatkowania tych środków w sposób zgodny z przepisami. Najczęściej jednostki wprowadzały w ramach ksiąg rachunkowych dodatkowe konta analityczne. [przykład 2]

Polecamy: Ściągi księgowego – PDF

Nie było też dotychczas przeszkód, aby informacje na temat wydatkowania były gromadzone w sposób pozaksięgowy. Jak wskazał NIK w wystąpieniu pokontrolnym „Sprawowanie przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego nadzoru nad korzystaniem przez organizacje pożytku publicznego z jednoprocentowego odpisu od podatku dochodowego od osób fizycznych” (nr ewid.168/2014/I/13/002/KPS): „W skontrolowanych przez NIK organizacjach pożytku publicznego z reguły w ewidencji nie wydzielono przychodów i kosztów dotyczących środków pozyskiwanych z odpisu”. [przykład 3]

Sprawozdanie

Należy też podkreślić, że jednostki te na podstawie art. 23 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie są zobowiązane do sporządzania sprawozdania merytorycznego bądź uproszczonego sprawozdania merytorycznego. Na potrzeby tej sprawozdawczości konieczna jest wiedza, jakie konkretnie wydatki zostały sfinansowane z 1 proc. W sprawozdaniach tych wskazuje się, jaka część środków z 1 proc. została wydatkowana na:

- konkretne działania wraz z szacunkowymi kwotami przeznaczonymi na te działania,

- cele szczegółowe w rozumieniu przepisów o PIT wskazane przez podatników PIT, na które organizacja pożytku publicznego wydatkowała najwięcej środków pochodzących z 1 proc. podatku dochodowego w okresie sprawozdawczym wraz z kwotą,

- koszty z tytułu prowadzenia nieodpłatnej działalności pożytku publicznego,

- koszty z tytułu prowadzenia odpłatnej działalności pożytku publicznego,

- koszty kampanii informacyjnej lub reklamowej związanej z pozyskiwaniem 1 proc. PIT,

- pozostałe koszty ogółem.

Zmiany w rachunkowości od 2016 roku

Warto zwrócić uwagę, że wskazania zawarte w zeznaniach podatkowych osób przekazujących 1 proc., dotyczące wsparcia konkretnego celu, nie mają charakteru wiążącego, lecz są traktowane jedynie jako pewnego rodzaju wytyczne, instrukcja, wskazówka dla organizacji będącej beneficjentem tych środków. Z przepisów prawa nie wynika obowiązek przekazywania środków z 1 proc. na konkretny wskazany przez podatnika cel. Nie jest to prawnym obowiązkiem organizacji.

Nadal wyodrębnienie

Warto też przypomnieć, że na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie istnieje obowiązek rachunkowego wyodrębnienia form działalności, tj. nieodpłatnej działalności pożytku publicznego, odpłatnej działalności pożytku publicznego lub działalności gospodarczej. Wyodrębnienie takie powinno nastąpić w stopniu umożliwiającym określenie przychodów, kosztów i wyników każdej z tych działalności, z zastrzeżeniem przepisów o rachunkowości. Przepis ten stosuje się odpowiednio też w przypadku organizacyjnego wyodrębnienia działalności pożytku publicznego.

Przypomnieć należy, że zakres prowadzonej działalności nieodpłatnej lub odpłatnej pożytku publicznego organizacje pozarządowe określają w statucie lub w innym akcie wewnętrznym. Najczęściej organizacje wprowadzają takie wyodrębnienie w postaci kont syntetycznych lub kont analitycznych uszczegółowiających zapisy na kontach syntetycznych. ©?

PRZYKŁAD 1

Zespół 4...

Stowarzyszenie W wyodrębniło w systemie FK konta analityczne kosztów działalności statutowej w ramach zespołu nr 4, na których będą ujmowane zdarzenia finansowane ze środków 1 proc. według schematu:

401 Zużycie materiałów,

401-01 – Zużycie materiałów – finansowane ze środków 1 proc.,

401-02 – Zużycie materiałów – finansowane z pozostałych środków.

PRZYKŁAD 2

...i 5 kosztów

Fundacja X zgodnie z wewnętrznym regulaminem przeznacza środki pochodzące z 1 proc. na cele wskazane w zeznaniach PIT albo w przypadku środków, gdzie takiej informacji brak, na główne działania realizowane w III i IV kwartale roku, w którym otrzymano środki. Fundacja nie finansuje kampanii informacyjnej ze środków z 1 proc. zgodnie z decyzją zarządu fundacji.

W związku z tym zarząd fundacji podjął decyzję o wprowadzeniu dodatkowych kont analitycznych w ramach zespołu 5 kosztów:

501 – koszty nieodpłatnej działalności pożytku publicznego,

501-12 – koszty działań wskazanych przez donatorów 1 proc.,

501-13 – koszty działań pozostałych współfinansowane z 1 proc.

PRZYKŁAD 3

Zestawienie

Księgowa w stowarzyszeniu AWAL sporządzała na koniec roku zestawienie faktur i rachunków dotyczące wydatkowania środków pochodzących z 1 proc. w następujący sposób:

Kwoty wydatkowane

Data faktury

Nr faktury rachunku

Data zapłaty

Wydatki na promocję

Cele szczegółowe wskazane przez beneficjentów

Cele inne opisane na fakturze

Razem

WZÓR

Ewidencja kosztów operacji w ujęciu analitycznym ze względu na źródło finansowania – konto syntetyczne nr...

Lp.

Nr dziennika

Data dokumentu

Data operacji gospodarczej

Numer dokumentu

Nazwa i nr NIP kontrahenta

Treść operacji gospodarczej

Kwota finansowana z 1 proc.

Kwota finansowana z pozostałych środków

Konto syntetyczne przeciwstawne

Razem od początku strony

z przeniesienia

Razem od początku strony

Katarzyna Trzpioła

Katedra Rachunkowości i Finansów UW

Podstawa prawna:

Art. 2 ust. 1, art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U z 2013 r. poz. 330 ze zm.). Art. 10, art. 27 ust. 1, art. 27 ust. 2c ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1118 ze zm.).

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ministerstwo Finansów i KAS: budujemy Tax Morale. Czy moralność podatkowa zastąpi mechanizmy kontroli podatkowej?

W dniu 28 października 2025 r. w Ministerstwie Finansów odbyła się konferencja na temat moralności podatkowej w społeczeństwie i gospodarce. Uczestnikami spotkania byli m.in. wiceminister finansów Szef KAS Marcin Łoboda, przedstawiciele szwedzkiej administracji podatkowej, Krajowej Administracji Skarbowej, środowiska naukowego i biznesu. Spotkanie było okazją do dyskusji na temat budowania moralności podatkowej i jej wpływu na skuteczność poboru podatków.

Jak dobrze żyć (efektywnie współpracować) z księgowym? Przychody, koszty, bartery, dokumenty. Praktyczne rady dla twórców internetowych i influencerów

Jesteś influencerem, twórcą internetowym, a może dopiero zaczynasz swoją przygodę z działalnością online? Niezależnie od etapu, na którym jesteś – prędzej czy później przyjdzie moment, w którym będziesz musiał zmierzyć się z rozliczeniami podatkowymi. Współpraca z księgowym to w takim przypadku nie tylko konieczność, ale przede wszystkim ogromne ułatwienie i wsparcie w prowadzeniu legalnej, uporządkowanej działalności twórczej.

Zwolnienia z kasy fiskalnej – aktualne przepisy i wyjątki 2025

Kasy fiskalne od lat stanowią nieodłączny element prowadzenia działalności gospodarczej. Z jednej strony są narzędziem do rejestrowania sprzedaży, z drugiej wspomagają rozliczenia podatkowe, zapewniając transparentność transakcji pomiędzy sprzedawcą i nabywcą.

Cypr staje się rajem dla polskich emigrantów. Skarbówka potwierdza korzystne zasady ryczałtu od przychodów zagranicznych

Przełom w interpretacji Krajowej Informacji Skarbowej! Fiskus potwierdził, że osoby przenoszące rezydencję podatkową do Polski mogą objąć ryczałtem wszystkie swoje przychody zagraniczne – od dywidend i kryptowalut po nieruchomości. Dla zamożnych reemigrantów to szansa na ogromne oszczędności i najkorzystniejsze warunki podatkowe w historii.

REKLAMA

KSeF pomoże uszczelnić budżet. MF liczy na 18,7 mld zł wpływów w 2026 roku

Dzięki zmianom w podatkach i uszczelnieniu systemu za pomocą KSeF, Polska może w 2026 roku zyskać nawet 18,7 mld zł. Wśród planowanych działań są m.in. podwyżki CIT dla banków, wyższe stawki VAT i akcyzy oraz ograniczenie liczby osób nielegalnie zatrudnionych w budownictwie.

Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Jak rozliczać auta kupione do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co się zmieni już od lutego 2026 roku?

Już od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

REKLAMA

Skarbówka potwierdza: darowizny od rodzeństwa zwolnione z podatku nawet przy wspólności majątkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że darowizny pieniężne od rodzeństwa są zwolnione z podatku, nawet jeśli darczyńcy mają wspólność majątkową. Kluczowe jest jedynie terminowe zgłoszenie darowizny i udokumentowanie przelewu. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy otrzymują wsparcie finansowe od bliskich.

Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

REKLAMA