REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pracownicze Programy Kapitałowe (PPK) - czy tworzyć aktuarialne rezerwy na świadczenia pracownicze zgodnie z MSR 19, KSR 6 lub KSA 1?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
dr n. mat. Paweł Kawa
aktuariusz, ekspert ds. wyceny rezerw na świadczenia pracownicze i programów menedżerskich (opcyjnych)
Halley.pl aktuariusze Sp. z o.o.
Halley.pl to innowacyjna firma, która od niemal 20 lat specjalizuje się w wycenach i analizach skomplikowanych instrumentów finansowych (m.in. opcji na akcje i inne aktywa), wdrażaniu i wycenie akcyjnych programów motywacyjnych oraz wycenie rezerw aktuarialnych (pracowniczych).
Pracownicze Programy Kapitałowe (PPK) - czy tworzyć aktuarialne rezerwy na świadczenia pracownicze zgodnie z MSR 19, KSR 6 lub KSA 1?
Pracownicze Programy Kapitałowe (PPK) - czy tworzyć aktuarialne rezerwy na świadczenia pracownicze zgodnie z MSR 19, KSR 6 lub KSA 1?
www.shutterstock.com

REKLAMA

REKLAMA

W związku z wprowadzeniem Ustawy o Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK), księgowi stanęli przed dylematem, czy należy tworzyć rezerwy na te świadczenia pracownicze zgodnie z MSR 19, KSR 6 lub KSA 1?

Pracownicze Programy Kapitałowe (PPK) - czy tworzyć aktuarialne rezerwy na świadczenia pracownicze?

Wbrew pozorom, odpowiedź wcale nie jest oczywista. Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z Ustawą o PPK wartość wpłacanych przez pracodawcę składek na konto pracownika może być zmienna w czasie i uzależniona od stażu pracy w firmie (minimum 1,50%, a maksimum 4,00% płacy brutto miesięcznie).

REKLAMA

W skrajnym przykładzie jednostka może wpłacać na PPK w pierwszych 20 latach 1,5% wynagrodzenia, a po 20 latach 4%. Sugerować by to mogło interpretację, że na zwiększone wpłaty po 20 latach pracownik pracuje już w pierwszym dwudziestoleciu.

Taka okoliczność w innych znanych przypadkach, takich jak odprawy emerytalno-rentowe, pośmiertne czy nagrody jubileuszowe nakłada obowiązek tworzenia rezerw aktuarialnych. Załączniki 1-3 i 5 do Ustawy o rachunkowości nakazują bowiem tworzenie „rezerw na świadczenia emerytalne i podobne” wskazując ją jako obowiązkową pozycję w sprawozdaniu.

Standardy MSR 19, KSR 6, KSA 1

Ustawa o rachunkowości oprócz nałożenia wymogu utworzenia rezerw na świadczenia emerytalne i podobne nie daje żadnych bardziej szczegółowych wytycznych. Odsyła ona natomiast do krajowych lub międzynarodowych standardów rachunkowości (art. 10 pkt 3 i rozdział 5).  Te standardy to:

  1. Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19 (MSR 19) „Świadczenia pracownicze”.
  2. Krajowy Standard Rachunkowości nr 6 (KSR 6) „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”,

przy czym KSR 6 i tak odsyła do MSR 19 w punkcie 4.7 „(…) Jednostka przy wycenie świadczeń emerytalnych i podobnych stosuje postanowienia MSR 19 >>Świadczenia pracownicze<< (…)”.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

MSR 19 w punkcie 59 zaleca korzystanie z usług wykwalifikowanego aktuariusza, dlatego Polskie Stowarzyszanie Aktuariuszy (PSA) opracowało Krajowy Standard Aktuarialny nr 1 „Wycena zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych” (KSA 1). Standard ten zbiera wszystkie przepisy odnośnie rezerw aktuarialnych na świadczenia pracownicze i daje niejako instrukcję obsługi zarówno z tematu rachunkowości, jak i  aktuariatu, w kontekście polskiej specyfiki wyceny rezerw pracowniczych. Dodatkowo PSA wprowadziło obowiązek jego stosowania przez jego członków, czyli licencjonowanych aktuariuszy.

Do dnia pisania niniejszego artykułu ani KSA 1, ani żaden z innych aktów regulacyjnych MSR 19, KSR 6 i UoR nie odniósł się do tematu rezerw na PPK.

Podsumowując: należy zanalizować tylko MSR 19, bo wszystkie akty regulacyjne do niego odsyłają i same nie wprowadzają żadnych regulacji szczegółowych w naszym temacie.

Klasyfikacja MSR 19

MSR 19 klasyfikuje świadczenia na pięć podstawowych kategorii, od których zależy metodologia szacowania rezerw pracowniczych i obowiązków sprawozdawczych:

  1. krótkoterminowe świadczenia pracownicze świadczenia, które w całości podlegają rozliczeniu przed upływem dwunastu miesięcy od zakończenia okresu sprawozdawczego (wynagrodzenia, urlopy, premie itp.),
  2. świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy zwolnienia grupowe, odprawy z powodu likwidacji miejsca pracy itp.
  3. świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia – odprawy emerytalne, rentowe, pośmiertne, ekwiwalenty/deputaty węglowe, ener­getyczne dla byłych pracowników itp. – występuje tu podpodział:
    1. program określonych składek – program świadczeń po okresie zatrudnienia, na mocy których jednostka wpłaca składki w ustalonej wysokości do odrębnego podmiotu i nie ciąży na niej prawny ani zwyczajowo oczekiwany obowiązek zapłacenia dodatkowych składek, jeśli fundusz nie będzie posiadał aktywów w wysokości wystarczającej do zapłaty wszystkich świadczeń pracowniczych, dotyczących pracy wykonanej przez pracownika w okresie bieżącym i w okresach ubiegłych,
    2. program określonych świadczeń - programy świadczeń po okresie zatrudnienia inne niż programy określonych składek.
  4. inne długoterminowe świadczenia pracownicze – nagrody jubileuszowe, dodatki stażowe i inne świadczenia z tytułu długiego stażu pracy Do tej kategorii wpada wszystko, co nie wpadło do powyższych kategorii, ponieważ zgodnie z MSR 19 pkt 8: Inne długoterminowe świadczenia pracownicze to wszystkie świadczenia pracownicze inne niż krótkoterminowe świadczenia pracownicze, świadczenia po okresie zatrudnienia i świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy.

Z powyższego widać, że PPK mogą być jedynie klasyfikowane jako program określonych składek lub inne długoterminowe świadczenia pracownicze.

Świadczenie po okresie zatrudnienia - program określonych składek

Klasyfikacja świadczeń PPK jako „Świadczenie po okresie zatrudnienia - program określonych składek” jest najbardziej pociągająca, jeśli chodzi o wygodę, dlatego że dla niej zgodnie z punktem MSR 19 pkt 50 nie jest wymagane tworzenie rezerw na świadczenia pracownicze.

Jeśli czytać MSR 19 literalnie, to są jednak dwie przeszkody do przyjęcia takiej kategorii:

  1. W przypadku mężczyzn wypłata następuje jeszcze w trakcie zatrudnienia, bo w wieku 60 lat.
  2. W przypadku obu płci można skorzystać ze zgromadzonych pieniędzy przed ukończeniem 60 lat, np. :
  • jako „pożyczkę” na zakup nieruchomości
  • bezzwrotnie, za to z istotnymi potrąceniami
  • bezzwrotnie w przypadku poważnego zachorowania [skorzystanie z tej opcji może być też równoznaczne z zakończeniem zatrudnienia].

Natomiast, jeśli potraktujemy zdarzenia opisane w punkcie drugim jako rzadkie i zaniedbywalne, to zostaje nam punkt 1, z którego wynikałoby, że świadczenie dla kobiet powinno być inaczej klasyfikowane niż świadczenie dla mężczyzn i podlega innym zasadom ujęcia.  Wydaje się, że taki podział na dwa podświadczenia prowadziłby do nadmiernej komplikacji w praktycznym ujmowaniu tych świadczeń.

Kłóciłoby się to również z zasadą „wiernej prezentacji”, zakładającą, że informacja finansowa powinna przedstawiać przede wszystkim rzeczywistą istotę zjawiska.  Art. 4 ust. 2 Ustawy o rachunkowości mówi bowiem, że „zdarzenia, w tym operacje gospodarcze, ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną”, a tu mielibyśmy w zasadzie identyczne zobowiązanie pracodawcy wobec pracowniczki oraz pracownika płatności składek na PPK, skutkujące zupełnie innym ujęciem.

Zwróćmy jeszcze uwagę, że w ostatnim zdaniu MSR 19 pkt 50 jest potencjalna furtka, że składka za dany okres może być rozliczona później:

Rachunkowość programów określonych składek jest prosta, ponieważ obowiązek jednostki sprawozdawczej za każdy okres jest ustalany na podstawie kwot składek do wniesienia za dany okres. W rezultacie nie ma konieczności przyjmowania żadnych założeń aktuarialnych, aby ustalić obowiązek lub koszty, i nie ma możliwości powstania zysków lub strat aktuarialnych. Ponadto obowiązki są ustalane bez uwzględ­nienia dyskonta, z wyjątkiem sytuacji, gdy nie przewiduje się ich pełnego rozliczenia przed upływem dwunastu miesięcy od zakończenia rocznego okresu sprawozdawczego, w którym pracownicy wykonywali związaną z nimi pracę.

Dla naszego przykładu można się zastanowić, czy większe składki płatne po 20 latach nie częściowo takimi odroczonymi płatnościami za wcześniejszy okres. Jednak przy takiej interpretacji powstawałyby straty i zyski aktuarialne, czemu powyższy punkt jawnie zaprzecza.

Inne długoterminowe świadczenia pracownicze

Jeśli postawimy na ortodoksyjne czytanie MSR 19, to zostaje nam ta kategoria i w związku punkt 155 MSR 19:

155 Przy ujmowaniu i wycenie nadwyżki lub niedoboru w programie innych długoterminowych świadczeń pracowniczych, jednostka stosuje przepisy paragrafów 56-98 oraz 113–115. Ujmując i wyce­niając ewentualne prawo do rekompensaty, jednostka powinna stosować paragrafy 116–119.

[Uwaga: literówka w oficjalnym tłumaczeniu została poprawiona przez autora].

Jednak wszystkie te paragrafy dotyczą świadczeń po okresie zatrudnienia - programu określonych świadczeń i nakazują tworzenie rezerw pracowniczych aktuarialną metodologią Prognozowanych Uprawnień Jednostkowych (ang. Projected Unit Credit).

W przypadku PPK nie mamy jednak do czynienia z określonym świadczeniem a określoną składką. Wydaje się, że autorzy MSR 19 nie przewidzieli innych długoterminowych świadczeń pracowniczych, w których zdefiniowana jest składka, a byłoby to proste do naprawy dodając w punkcie 155 MSR 19 również paragraf 50 do listy.

Konkluzja

Twórcy MSR 19 (ani krajowych przepisów o rachunkowości) nie przewidzieli takiego typu świadczenia, jakimi są PPK i nie podlegają one wprost w żadne przepisy.

Naszym zdaniem jedynym rozwiązaniem, które nie powoduje konfliktu z pozostałymi przepisami, ale i zdrowym rozsądkiem, jest nietworzenie aktuarialnych rezerw pracowniczych na Pracownicze Plany Kapitałowe.

dr n. mat. Paweł Kawa, aktuariusz, nr licencji 0189, Halley.pl aktuariusze Sp. z o.o., www.halley.pl

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pozwani przez PFR – jak program pomocy dla firm stał się przyczyną tysięcy pozwów? Sprawdź, jak się bronić

Ponad 16 tysięcy firm już otrzymało pozew z Polskiego Funduszu Rozwoju [i]. Kolejne są w drodze. Choć Tarcza Finansowa miała być tarczą – dla wielu stała się źródłem wieloletnich problemów prawnych.

Kawa z INFORLEX. Nowy plan wdrożenia KSeF

Spotkania odbywają się w formule „na żywo” o godzinie 9.00. Przy porannej kawie poruszamy najbardziej aktualne tematy, które stanowią także zasób kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Rozmawiamy o podatkach, księgowości, rachunkowości, kadrach, płacach oraz HR. 15 maja br. tematem spotkania będzie nowy plan wdrożenia KSeF.

Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. Jak i ile można zaoszczędzić na wpłatach do PFRON? Case study i obliczenia dla pracodawcy

Dlaczego 5 maja to ważna data w kontekście integracji i równości? Co powstrzymuje pracodawców przed zatrudnianiem osób z niepełnosprawnościami? Jakie są obowiązki pracodawcy wobec PFRON? Wyjaśniają eksperci z HRQ Ability Sp. z o.o. Sp. k. I pokazują na przykładzie ile może zaoszczędzić firma na zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami.

Koszty NKUP w księgach rachunkowych - klasyfikacja i księgowanie

– W praktyce rachunkowej i podatkowej przedsiębiorcy często napotykają na wydatki, które - mimo że wpływają na wynik finansowy jednostki - to jednak nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (tzw. NKUP) – zauważa Beata Tęgowska, ekspertka ds. księgowości i płac z Systim.pl i wyjaśnia jak je prawidłowo klasyfikować i księgować?

REKLAMA

Zmiany w podatku od spadków darowizn w 2025 r. Likwidacja obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego i określenie wartości nieodpłatnej renty [projekt]

W dniu 28 kwietnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ta nowelizacja ma dwa cele. Likwidację obowiązku uzyskiwania zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego zwolnienie z podatku od spadków i darowizn

na celu ograniczenie formalności i zmniejszenie barier administracyjnych wynikających ze stosowania ustawy o podatku od spadków i darowizn, związanych z dokonywaniem obrotu majątkiem nabytym tytułem spadku lub inny nieodpłatny sposób objęty zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn, od osób z kręgu najbliższej rodziny, a także uproszczenie rozliczania podatku z tytułu nabycia nieodpłatnej renty.

Co zmieni unijne rozporządzenie w sprawie maszyn od 2027 roku. Nowe wymogi prawne cyberbezpieczeństwa przemysłu w UE

Szybko zachodząca cyfrowa transformacja, automatyzacja, integracja środowisk IT i OT oraz Przemysł 4.0 na nowo definiują krajobraz branży przemysłowej, przynosząc nowe wyzwania i możliwości. Odpowiedzią na ten fakt jest m.in. przygotowane przez Komisję Europejską Rozporządzenie 2023/1230 w sprawie maszyn. Firmy działające na terenie UE muszą dołożyć starań, aby sprostać nowym, wynikającym z tego dokumentu standardom przed 14 stycznia 2027 roku.

Skarbówka kontra przedsiębiorcy. Firmy odzyskują miliardy, walcząc z niesprawiedliwymi decyzjami

Tysiące polskich firm zostało oskarżonych o udział w karuzelach VAT - często niesłusznie. Ale coraz więcej z nich mówi "dość" i wygrywa w sądach. Tylko w ostatnich latach odzyskali aż 2,8 miliarda złotych! Sprawdź, dlaczego warto walczyć i jak nie dać się wciągnąć w urzędniczy absurd.

Krajowy System e-Faktur – czas na konkrety. Przygotowania nie powinny czekać. Firmy muszą dziś świadomie zarządzać dostępnością zasobów, priorytetami i ryzykiem "przeciążenia projektowego"

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) przeszło z etapu spekulacji do fazy przygotowań wymagających konkretnego działania. Ministerstwo Finansów ogłosiło nowy projekt ustawy, który wprowadza obowiązek korzystania z KSeF, a 25 kwietnia skończył się okres konsultacji publicznych. Dla wszystkich zainteresowanych oznacza to jedno: czas, w którym można było czekać na „ostateczny kształt przepisów”, dobiegł końca. Dziś wiemy już wystarczająco dużo, by prowadzić rzeczywiste przygotowania – bez odkładania na później. Ekspert komisji podatkowej BCC, radca prawny, doradca podatkowy Tomasz Groszyk o wdrożeniu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF).

REKLAMA

Wdrożenie KSeF i JPK_CIT to nie lada wyzwanie dla firm w 2025 r. [KOMENTARZ EKSPERCKI]

Rok 2025 będzie się przełomowy dla większości działów finansowych polskich firm. Wynika to z obowiązków podatkowych nałożonych na przedsiębiorców w zakresie konieczności wdrożenia obligatoryjnego e-fakturowania (KSeF) oraz raportowania danych księgowo- podatkowych w formie nowej schemy JPK_CIT.

Sprzedałeś 30 rzeczy w sieci przez rok? Twoje dane ma już urząd skarbowy. Co z nimi zrobi? MF i KAS walczą z szarą strefą w handlu internetowym i unikaniem płacenia podatków

Ministerstwo Finansów (MF) i Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) wdrożyły unijną dyrektywę (DAC7), która nakłada na operatorów platform handlu internetowego obowiązki sprawozdawcze. Dyrektywa jest kolejnym elementem uszczelnienia systemów podatkowych państw członkowskich UE. Dyrektywa nie wprowadza nowych podatków. Do 31 stycznia 2025 r. operatorzy platform mieli obowiązek składać raporty do Szefa KAS za lata 2023 i 2024. 82 operatorów platform przekazało za ten okres informacje o ponad 177 tys. unikalnych osobach fizycznych oraz ponad 115 tys. unikalnych podmiotach.

REKLAMA