REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ująć w księgach rachunkowych i rozliczyć podatkowo różnice inwentaryzacyjne

Subskrybuj nas na Youtube
Rozliczenie różnic inwentaryzacyjnych.
Rozliczenie różnic inwentaryzacyjnych.
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

W związku z obowiązkiem przeprowadzenia inwentaryzacji na ostatni dzień roku obrotowego niejednokrotnie powstają różnice inwentaryzacyjne, czyli różnice pomiędzy stanem faktycznym i zapisem w księgach rachunkowych. W jaki sposób należy prawidłowo rozliczyć powstałe podczas inwentaryzacji różnice?

Inwentaryzacja

Inwentaryzacja polega na ustaleniu stanu wszystkich rzeczowych i pieniężnych składników majątkowych, a także na wyjaśnieniu różnic między stanem faktycznym, stwierdzonym w toku czynności inwentaryzacyjnych, a stanem wynikającym z ksiąg rachunkowych.

REKLAMA

REKLAMA

Różnice mogą wynikać z dwóch powodów. Po pierwsze różnice mogą być związane ze zmianą naturalnych cech przedmiotów, której nie da się ustalić na podstawie dowodów księgowych. Do takich zmian należą np.: wysychanie, ulatnianie się, przeterminowanie zapasów. Drugą przyczyną powstania różnic są błędy i nadużycia popełnione przez pracowników w ewidencji księgowej, pomyłki w przyjęciu i wydaniu rzeczowych składników majątku.

Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów

Rozliczenie inwentaryzacji

Etapy rozliczenia inwentaryzacji wyglądają następująco:

REKLAMA

1. Sprawdzenie kompletności i poprawności dokumentacji inwentaryzacyjnej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2. Wycena arkuszy spisowych, której dokonują pracownicy służb finansowo-księgowych.

3. Porównanie danych z arkuszy spisowych z danymi wynikającymi z ksiąg rachunkowych.

4. Wyjaśnienie różnic inwentaryzacyjnych w celu rozliczenia inwentaryzacji.

5. Przekazanie protokołu rozbieżności zarządowi jednostki.

6. Akceptacja protokołu rozbieżności przez zarząd bądź kierownika jednostki.

7. Rozliczenie powstałych różnic wraz z odpowiednią klasyfikacją podatkową.

8. Archiwizacja dokumentacji inwentaryzacyjnej.

Protokół rozbieżności, zaakceptowany przez kierownika jednostki (zarząd) jest dokumentem, na podstawie którego ujmuje się rozliczenie różnic inwentaryzacyjnych.

Rozliczenie różnic

Ustawa o rachunkowości – nowelizacja w 2014 r. i jej skutki

Podczas przeprowadzenia inwentaryzacji może dojść do wykrycia nadwyżek bądź niedoborów. Nadwyżkę zawsze trzeba zaliczyć do przychodów podatkowych, natomiast niedobory stanowią koszt uzyskania przychodu jedynie wówczas, gdy są to niedobory niezawinione, powstałe na skutek nieprzewidywalnych zdarzeń losowych. Losowość takiego zdarzenia powinna być odpowiednio udokumentowana, ze wskazaniem okoliczności, przyczyn i okresu powstania niedoborów. W przypadku powstania niedoborów zawinionych, tj. powstałych z winy pracownika, nieprzestrzegania procedur, należy je zaliczyć do kosztu uzyskania przychodu.

Niedobory a VAT naliczony

Ujawnienie powstania niedoborów zawinionych spowoduje konieczność korekty podatku naliczonego. Wynika to z faktu, że towary nie zostały wykorzystane w działalności opodatkowanej, co jest warunkiem odliczenia VAT od nabywanych towarów/materiałów. Gdy dojdzie do powstania niedoboru niezawinionego, nie występuje obowiązek korekty obliczonego uprzednio VAT.

W przypadku powstania zarówno niedoboru zawinionego jak i niezawinionego, nie powstaje obowiązek podatkowy w podatku należnym, gdyż nie dochodzi ani do dostawy towarów ani świadczenia usług.

Zobacz wskaźnik: Badanie sprawozdań finansowych

Przeprowadzenie inwentaryzacji

Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o rachunkowości inwentaryzacja wszystkich aktywów i pasywów powinna być, co do zasady, przeprowadzona na ostatni dzień każdego roku obrotowego. Ustawodawca przewidział także pewne uproszczenia dotyczące terminu i częstotliwości inwentaryzacji zapasów. Inwentaryzację zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeżonych magazynach i objętych ewidencją ilościowo-wartościową przeprowadzi się raz na 2 lata, natomiast inwentaryzację zapasów materiałów, towarów objętych ewidencją wartościową znajdujących się w punktach obrotu detalicznego przeprowadzi się co roku. Zapis „raz na dwa lata” oznacza, że inwentaryzacja tych zapasów może się odbyć w dowolnym momencie na przestrzeni tych dwóch lat. To oznacza, że jednostki mogą ją przeprowadzić w dowolnym dniu roku obrotowego, pod warunkiem że od daty poprzedniej inwentaryzacji nie upłynął okres dwóch lat, przy czym jednostka musi zawsze ustalić stan zapasów na ostatni dzień roku obrotowego drogą weryfikacji.

Rozliczenie niedoborów i nadwyżek w podatku dochodowym od osób prawnych oraz w podatku od towarów i usług

Pojawienie się różnic inwentaryzacyjnych należy przedstawić i rozliczyć w ramach podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług. Powstałe nadwyżki traktuje się jako składniki majątku otrzymane nieodpłatnie, gdyż jednostka posiada większą ilość, aniżeli wynika to z ewidencji magazynowej. Dlatego też zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych magazynowe, będą zaliczone do przychodów podatkowych. Ich wartość ustala się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku. Uwzględnić przy tym należy w szczególności ich stan i stopień zużycia oraz czas i miejsce ich uzyskania.

Niedobory nie mogą być automatycznie zaliczone do kosztów podatkowych, nawet jeżeli nie zostały wymienione w katalogu kosztów niebędących kosztem uzyskania przychodu. Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu jest możliwe pod warunkiem wystąpienia niedoboru niezawinionego. Strata powinna więc być zdarzeniem losowym, niezależnym od woli podatnika, powstałym w wyniku działań sił przyrody lub działań innego człowieka, powodującym ubytek i szkodę, pod warunkiem że podatnik nie przyczynia się w jakiś sposób do powstania tej szkody lub nie ułatwia jej powstania. Koszty te będą kosztami pośrednimi, a potrącenie nastąpi w dniu ich poniesienia.

Ujawnienie niedoborów zawinionych dla spółki oznacza konieczność korekty podatku naliczonego. Korekty tej należy dokonać zgodnie z art. 91 ust. 7d ustawy o VAT w rozliczeniu za miesiąc, w którym nastąpiła ta zamiana, tj. za miesiąc, w którym niedobór został ujawniony.

Ewidencja niedoborów

W przypadku wykrycia niedoborów należy je ująć w księgach jednostki. Ewidencja ta zależy od charakteru niedoboru:  

1) niedobór niezawiniony obciąża się konto pozostałych kosztów operacyjnych,

2) niedobór powstały z tytułu zdarzenia losowego obciąża się konto strat nadzwyczajnych,

3) niedobór zawiniony, gdy osoba materialnie odpowiedzialna przyznaje się do błędów i wyraża zgodę na pokrycie strat, odnosi się na konto pozostałych rozrachunków z pracownikami,

4) niedobór zawiniony, gdy osoba materialnie odpowiedzialna nie przyznaje się do błędów i nie wyraża zgody na pokrycie strat, kwota niedoboru przeksięgowywana jest na konto należności dochodzonych na drodze sądowej.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM


Podstawa prawna:

- Art. 26 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 330; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 613

- Art. 91 ust. 7d ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1027

- Art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1287


Autor: Marta Przyborowska

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod - zgłoszenie w ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

Faktury korygujące w KSeF w 2026 r. Jak powinny być wystawiane?

Pytanie dotyczy zawartości pliku xml, za pomocą którego będzie wczytywana do KSeF faktura korygująca. Czy w związku ze zmianą struktury logicznej FA(3) w przypadku faktur korygujących podstawę opodatkowania i podatek będzie niezbędne zawarcie w pliku xml wartości „przed korektą” i „po korekcie”? Jeżeli będzie możliwy import na podstawie samej różnicy faktury korygującej (co wynikałoby z zamieszczonego na stronie MF pliku FA_3_Przykład_3 (Przykładowe pliki dla struktury logicznej e-Faktury FA(3)), to czy ta możliwość obejmuje fakturę korygującą do faktury pierwotnej już wcześniej skorygowanej (ponowną korektę)?

REKLAMA

Rezygnacja członka zarządu w spółce z o.o. – jak to zrobić prawidłowo (zasady, dokumentacja, odpowiedzialność)

W realiach obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje się na złożenie rezygnacji z pełnionej funkcji. Powody mogą być różne – osobiste, zdrowotne, biznesowe czy organizacyjne – ale decyzja ta zawsze powinna być świadoma i przemyślana, zwłaszcza z perspektywy konsekwencji prawnych i finansowych.

Nieujawnione operacje gospodarcze – jak uniknąć sankcyjnego opodatkowania CIT

Od kilku lat coraz więcej spółek korzysta z możliwości opodatkowania tzw. ryczałtem od dochodów spółek. To sposób opodatkowania dochodów spółki, który może przynieść realne korzyści podatkowe. Jednak korzystanie z estońskiego CIT-u wiąże się również z określonymi obowiązkami – szczególnie w zakresie prawidłowego ujmowania operacji gospodarczych w księgach rachunkowych. W tym artykule wyjaśnimy, czym są nieujawnione operacje gospodarcze i kiedy mogą prowadzić do powstania dodatkowego zobowiązania podatkowego.

Zmiany w stażu pracy od 2026 r. Potrzebne zaświadczenia z ZUS – wnioski będzie można składać już od stycznia

Od 1 stycznia 2026 roku wchodzą w życie zmiany w Kodeksie pracy. Nowe przepisy rozszerzą katalog okresów wliczanych do stażu pracy dla celów nabywania prawa do świadczeń i uprawnień pracowniczych. Obejmą one m.in. umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy pracę zarobkową za granicą. Potwierdzeniem tych okresów będą zaświadczenia z ZUS, wydawane od nowego roku na podstawie wniosku składanego w PUE/eZUS.

JPK VAT dostosowany do KSeF – co w praktyce oznaczają nowe oznaczenia i obowiązek korekty?

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia dostosowującego przepisy w zakresie JPK_VAT do zmian wynikających z wprowadzenia Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe regulacje mają na celu ujednolicenie sposobu raportowania faktur, w tym tych wystawianych poza KSeF – zarówno w trybie awaryjnym, jak i offline24. Projekt określa również zasady rozliczeń VAT od pobranej i niezwróconej kaucji za opakowania objęte systemem kaucyjnym.

REKLAMA

KSeF 2.0 a obieg dokumentów. Rewolucja w księgowości i przedsiębiorstwach już niedługo

Od chwili wejścia w życie obowiązkowego KSeF jedyną prawnie skuteczną formą faktury będzie dokument ustrukturyzowany przesłany do systemu Ministerstwa Finansów, a jej wystawienie poza KSeF nie będzie uznane za fakturę w rozumieniu przepisów prawa. Oznacza to, że dla milionów firm zmieni się sposób dokumentowania sprzedaży i zakupu – a wraz z tym całe procesy księgowe.

Czy przed 2026 r. można wystawiać część faktur w KSeF, a część poza tym systemem?

Spółka (podatnik VAT) chciałaby od października lub listopada 2025 r. pilotażowo wystawiać niektórym swoim odbiorcom faktury przy użyciu KSeF. Czy jest to możliwe, tj. czy w okresie przejściowym można wystawiać część faktur przy użyciu KSeF, część zaś w tradycyjny sposób? Czy w okresie tym spółka może niekiedy wystawiać „zwykłe” faktury nabywcom, którzy wyrazili zgodę na otrzymywanie faktur przy użyciu KSeF?

REKLAMA