Wycena bilansowa aktywów obrotowych

Pojęcie aktywów obrotowych

Aktywa są posiadanym przez jednostkę majątkiem, określanym jako kontrolowane zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, które powstały wskutek przeszłych zdarzeń i które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. Wyróżniamy aktywa trwałe i obrotowe, które w bilansie prezentowane są według malejącego stopnia płynności (czyli możliwości spieniężenia).

Aktywa obrotowe to część majątku jednostki, która w przypadku:

• rzeczowych aktywów obrotowych, często określanych mianem zapasów – jest przeznaczona do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego
• aktywów pieniężnych, instrumentów kapitałowych wyemitowanych przez inne jednostki, wynikającego z kontraktu prawa do otrzymania aktywów pieniężnych lub prawa do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach – jest płatna i wymagalna lub przeznaczona do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub od daty ich złożenia, wystawienia lub nabycia, albo stanowi aktywa pieniężne
• rozliczeń międzyokresowych – trwa nie dłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego.

Należy pamiętać, że aktywami obrotowymi są również wszystkie należności z tytułu dostaw i usług – bez względu na termin ich spłaty (w bilansie należności handlowe poza rozdzielną prezentacją na podmioty powiązane i pozostałe, należy uwzględnić termin ich spłaty w podziale na „do 12 miesięcy” i „powyżej 12 miesięcy”) oraz wszystkie należności z innych tytułów, które stają się wymagalne w okresie 12 miesięcy od dnia bilansowego.

Należności nieściągalne, przedawnione i umorzone w bilansie

Podział aktywów obrotowych w ustawie o rachunkowości

Zgodnie z polską ustawą o rachunkowości aktywa obrotowe dzielą się cztery podstawowe grupy: zapasy, należności krótkoterminowe, inwestycje krótkoterminowe, krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe. Szczegółowy podział majątku obrotowego prezentuje poniższa tabela:

aktywa obrotowe
zapasy Autopromocja Sprawozdanie finansowe 2024 Przykłady, schematy, tabele, wzory Sprawdź	należności krótkoterminowe	inwestycje krótkoterminowe Autopromocja Jak przygotować się do zmian 2025. Podatki. Rachunkowość. ZUS Sprawdź	krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
Materiały Półprodukty i produkty w toku Produkty gotowe Towary Zaliczki na dostawy	Należności od jednostek powiązanych z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty: do 12 miesięcy powyżej 12 miesięcy Należności od pozostałych jednostek z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty: do 12 miesięcy powyżej 12 miesięcy z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń inne dochodzone na drodze sądowej	1. Krótkoterminowe aktywa finansowe w jednostkach powiązanych udziały lub akcje inne papiery wartościowe udzielone pożyczki inne krótkoterminowe aktywa finansowe w pozostałych jednostkach udziały lub akcje inne papiery wartościowe udzielone pożyczki inne krótkoterminowe aktywa finansowe środki pieniężne i inne aktywa pieniężne środki pieniężne w kasie i na rachunkach inne środki pieniężne inne aktywa pieniężne 2. Inne inwestycje krótkoterminowe

Zasady wyceny aktywów obrotowych

W zależności od pozycji majątku obrotowego, do wyceny aktywów obrotowych stosowane są następujące kategorie ceny:

• inwestycje krótkoterminowe – jeżeli został określony termin wymagalności - cena (wartość) rynkowa albo cena nabycia  lub cena (wartość) rynkowa - zależnie od tego, która z nich jest niższa
• inwestycje krótkoterminowe – dla których nie istnieje aktywny rynek - wartość godziwa
• rzeczowe składniki aktywów obrotowych - cena nabycia lub koszt wytworzenia nie wyższy niż cena ich sprzedaży netto na dzień bilansowy
• należności i udzielone pożyczki zaliczone do aktywów finansowych - skorygowana cena nabycia, a jeżeli jednostka przeznacza je do sprzedaży w okresie do 3 miesięcy – wartość rynkowa lub inaczej określona wartość godziwa.

Czym jest bilans i o jakich zasadach należy pamiętać podczas jego sporządzania? Część 1.

Cena nabycia

Cena nabycia to cena zakupu, która obejmuje kwotę należną sprzedającemu, ale z wyłączeniem podlegającego odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego.

W przypadku importu cena nabycia obejmuje wszelkie obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do użytku lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu. Cena ta jest jednak obniżana o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.

Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia danego składnika aktywów (w szczególności przyjętego nieodpłatnie), jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.

Jeśli mamy do czynienia z nabyciem udziałów (akcji) własnych w drodze egzekucji cena nabycia obejmuje cenę ustaloną w postępowaniu egzekucyjnym. Cenę tę powiększa się o koszty poniesione w toku postępowania, które nie zostały zwrócone spółce.

Z kolei w przypadku nieodpłatnego nabycia udziałów (akcji) własnych cena nabycia obejmuje całość kosztów poniesionych w związku z procesem ich nabycia.

Przewodnik po zmianach przepisów 2014/2015

Koszt wytworzenia

Koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu.

Koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny.

Do uzasadnionej, odpowiedniej do okresu wytwarzania produktu, części kosztów pośrednich zalicza się zmienne pośrednie koszty produkcji oraz tę część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

Za normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych uznaje się przeciętną, zgodną z oczekiwaniami w typowych warunkach, wielkość produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów, przy uwzględnieniu planowych remontów.

Jeżeli nie jest możliwe ustalenie kosztu wytworzenia produktu, jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży netto takiego samego lub podobnego produktu, pomniejszonej o przeciętnie osiągany przy sprzedaży produktów zysk brutto ze sprzedaży, a w przypadku produktu w toku – także z uwzględnieniem stopnia jego przetworzenia.

Do kosztów wytworzenia produktu nie zalicza się kosztów:

1. będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych;
2. ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzaniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny
3. magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji;
4. kosztów sprzedaży produktów.

Koszty te wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione.

Inwentaryzacja gotówki w kasie na dzień bilansowy

Cena sprzedaży netto

Za cenę (wartość) sprzedaży netto składnika aktywów przyjmuje się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez podatku VAT i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a powiększoną o należną dotację przedmiotową.

Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, należy w inny sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy.

Wartość godziwa

Za wartość godziwą przyjmuje się kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami.

Wartość godziwą instrumentów finansowych znajdujących się w obrocie na aktywnym rynku stanowi cena rynkowa pomniejszona o koszty związane z przeprowadzeniem transakcji, gdyby ich wysokość była znacząca.

Cenę rynkową aktywów finansowych posiadanych przez jednostkę oraz zobowiązań finansowych, które jednostka zamierza zaciągnąć, stanowi zgłoszona na rynku bieżąca oferta kupna, natomiast cenę rynkową aktywów finansowych, które jednostka zamierza nabyć, oraz zaciągniętych zobowiązań finansowych stanowi zgłoszona na rynek bieżąca oferta sprzedaży.

Skorygowana cena nabycia

Skorygowana cena nabycia aktywów finansowych i zobowiązań finansowych to cena nabycia (wartość), w jakiej składnik aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych został po raz pierwszy wprowadzony do ksiąg rachunkowych, pomniejszona o spłaty wartości nominalnej, odpowiednio skorygowana o skumulowaną kwotę zdyskontowanej różnicy między wartością początkową składnika i jego wartością w terminie wymagalności, wyliczoną za pomocą efektywnej stopy procentowej, a także pomniejszona o odpisy aktualizujące wartość.

Sławomir Ekman

Dyrektor 24iValue

http://24ivalue.pl/

Zadaj pytanie na FORUM