REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy rozpoznać przychody ze sprzedaży nieruchomości dla potrzeb księgowych

Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Kiedy rozpoznać przychody ze sprzedaży nieruchomości dla potrzeb księgowych /Fotolia
Kiedy rozpoznać przychody ze sprzedaży nieruchomości dla potrzeb księgowych /Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Firma, którą prowadzę, działa w branży nieruchomości. Posiadam grunt, gdzie chcę wybudować nieruchomość mieszkalną. Sprzedaż mieszkań planuję rozpocząć po otrzymaniu pozwolenia na budowę. Budowa nieruchomości będzie finansowana w części kredytem udzielonym przez bank, a częściowo wpłatami otrzymanymi od kupujących. W którym momencie należy rozpoznać przychód ze sprzedaży nieruchomości mieszkalnej dla potrzeb księgowych, a w którym dla celów podatkowych?

Moment rozpoznawania przychodów ze sprzedaży nieruchomości dla celów księgowych sprecyzował i ujednolicił opublikowany przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości KIMSF 15 „Umowy dotyczące budowy nieruchomości”. Precyzuje on zasady ujmowania przychodów ze sprzedaży nieruchomości w sytuacji, gdy umowa pomiędzy sprzedawcą a nabywcą jest zawierana przed zakończeniem budowy nieruchomości. KIMSF 15 zawiera również wytyczne pozwalające na zakwalifikowanie danej umowy jako podlegającej postanowieniom MSR 18 lub MSR 11. Zgodnie z zapisami KIMSF 15 ustalenie, czy dana umowa o budowę nieruchomości podlega regulacjom MSR 18 czy MSR 11 zależy każdorazowo od warunków zawartej umowy.

Autopromocja

Kiedy MSR 11...

Postanowienia MSR 11 mają zastosowanie wówczas, gdy umowa spełnia definicję umowy o usługę budowlaną, a więc gdy nabywca ma możliwość określenia głównych elementów strukturalnych projektu nieruchomości zanim rozpocznie się budowa i/lub określenia głównych zmian strukturalnych, gdy budowa jest w trakcie realizacji (niezależnie od tego, czy kupujący wykorzystuje tę możliwość czy też nie). Przykładem umowy podlegającej regułom opisanym w MSR 11 jest umowa o budowę drogi, mostu, budynku, zapory, rurociągu, statku czy tunelu, w przypadku których nabywca decyduje o głównych elementach projektu.

Ewidencja księgowa sprzedaży nieruchomości zaliczonej do inwestycji

Dalszy ciąg materiału pod wideo

...lub MSR 18

W sytuacji gdy nabywca ma tylko ograniczoną możliwość wpływania na projekt nieruchomości, np. może dokonać wyboru projektu spośród wielu opcji określonych przez sprzedawcę lub wprowadzać tylko drobne zmiany do podstawowego projektu, to wówczas taka umowa jest klasyfikowana jako umowa sprzedaży towarów i podlega regulacjom MSR 18. Z uwagi na to, że nabywca mieszkania nie może decydować o głównych elementach budowanej nieruchomości, a jedynie o niewielkich zmianach w głównym projekcie nieruchomości (jak np. o przesunięciu ścianek działowych w kupowanym mieszkaniu) sprzedaż mieszkania będzie podlegać regulacjom MSR 18.

KIMSF 15 wskazuje również, że przychody ze sprzedaży nieruchomości powinny być rozpoznane po spełnieniu wszystkich warunków określonych w punkcie 14 MSR 18, a więc gdy:

a) jednostka przekazała nabywcy znaczące ryzyko i korzyści wynikające z praw własności do dóbr,

b) jednostka przestaje być trwale zaangażowana w zarządzanie sprzedanymi dobrami w stopniu, w jakim zazwyczaj funkcję taką realizuje się wobec dóbr, do których ma się prawo własności, ani też nie sprawuje nad nimi efektywnej kontroli,

c) kwotę przychodów można wycenić w wiarygodny sposób,

d) istnieje prawdopodobieństwo, że jednostka uzyska korzyści ekonomiczne z tytułu przeprowadzonej transakcji, oraz

e) koszty poniesione oraz te, które zostaną poniesione przez jednostkę gospodarczą w związku z transakcją, można wycenić w wiarygodny sposób.

Polecamy: Sprzedaż nieruchomości firmowej - rozliczenie podatkowe i ewidencja

Autopromocja

Ocena tego, kiedy jednostka przekazała nabywcy znaczące ryzyko i korzyści związane z własnością wymaga zbadania okoliczności towarzyszących transakcji. W większości przypadków przekazanie nabywcy ryzyka i korzyści zbiega się z przekazaniem mu tytułu prawnego lub fizycznym przekazaniem dóbr (MSR 18.15). W codziennej praktyce w spółce deweloperskiej powyższe warunki są spełnione w momencie podpisania umowy kupna-sprzedaży, która przyjmuje formę aktu notarialnego.

KSR 8

Powyższe postanowienia MSR 18 są zbieżne także z zapisami Krajowego Standardu Rachunkowości 8 „Działalność deweloperska”. Dodatkowo KSR 8 wskazuje, że w szczególnych przypadkach można uznać, iż przychód powstaje przed dniem zawarcia umowy sprzedaży w formie aktu notarialnego, np. w dniu odbioru lokalu przez nabywcę i przekazania mu dostępu do niego. Deweloper w opisie przyjętych przez siebie zasad (polityki) rachunkowości ustala przesłanki, których spełnienie uznaje się za realizację warunków określonych w MSR 18. Przykładowo mogą to być następujące warunki (rozpatrywane łącznie, tzn. spełnienie ich wszystkich bez wyjątku oznacza realizację przesłanek wymienionych w MSR 18):

a) nastąpiło podpisanie przez nabywcę protokołu odbioru nieruchomości bądź jej części, zgodnie z umową przedwstępną i przekazanie kluczy do budynku bądź lokalu;

Autopromocja

b) na podstawie umowy przedwstępnej, pod datą protokolarnego odbioru budynku (lokalu) przenoszone są na nabywcę wszelkie ryzyka związane z tą nieruchomością lub jej częścią oraz korzyści, jak np. możliwość adaptacji, wynajmu itd.;

Jak ująć w księgach rachunkowych sprzedaż części nieruchomości

c) nabywca może rozpocząć użytkowanie nabytej nieruchomości lub jej części; deweloper nie jest zatem zobowiązany (na podstawie protokołu odbioru lub innego wiążącego dokumentu) do usunięcia istotnych usterek, co warunkuje wykorzystanie danej nieruchomości w okresie powyżej jednego miesiąca zgodnie z zamiarem nabywcy;

Zobacz także: Nieruchomości


d) deweloper otrzymał całość lub prawie całość zapłaty za nieruchomość od nabywcy;

e) po podpisaniu protokołu odbioru nie zachodzi istotne ryzyko odstąpienia nabywcy od umowy i konieczności zwrotu wpłaconych przez niego środków (jako jedno ze szczegółowych kryteriów spełnienia tego warunku można uznać np. fakt, że w ostatnich dwóch lub więcej okresach obrotowych łączna wartość umów deweloperskich, które rozwiązano po podpisaniu protokołu odbioru, była nieistotna z punktu widzenia dewelopera, a warunki rynkowe nie uległy pogorszeniu);

f) deweloper nie jest zobowiązany zgodnie z umową deweloperską do wykonania innych ważnych czynności poza zawarciem przyrzeczonej umowy sprzedaży.

Podsumowując, w przypadku sprzedaży nieruchomości mieszkalnej lub jej części momentem rozpoznania przychodu ze sprzedaży w księgach rachunkowych jest moment przekazania nabywcy znaczących ryzyk i korzyści związanych z nabywaną przez niego nieruchomością. W praktyce momentem tym jest zazwyczaj dzień podpisania umowy kupna-sprzedaży w formie aktu notarialnego. Tylko w szczególnych przypadkach można uznać, że moment ten występuje przed podpisaniem umowy, np. w dniu odbioru lokalu przez nabywcę i przekazania mu dostępu do niego.

CIT

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawy o CIT) przychody uzyskiwane przez dewelopera ze sprzedaży lokali mieszkalnych to przychody z działalności gospodarczej. Dla tej kategorii źródła przychodów ustawa o CIT w art. 12 ust. 3a stanowi, że datą powstania przychodu jest dzień:

1) wydania rzeczy,

2) zbycia prawa majątkowego lub

3) wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi,

- nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności.

Należy zauważyć, że dla powstania obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o CIT ma znaczenie to, które z tych zdarzeń wystąpi najwcześniej.

W toku realizacji inwestycji mieszkaniowej mogą powstać wątpliwości, w którym momencie, biorąc pod uwagę brzmienie powyższej regulacji, deweloper powinien rozpoznać przychód podatkowy ze sprzedaży mieszkań.

Często już przed podpisaniem umowy deweloperskiej, deweloper zawiera z przyszłymi nabywcami umowy rezerwacyjne, na podstawie których rezerwuje na wskazany w umowie okres lokale mieszkalne, pod warunkiem wniesienia opłaty rezerwacyjnej. Opłaty rezerwacyjne z reguły podlegają zwrotowi na rachunek bankowy klienta w przypadku, gdy nie dojdzie do zawarcia umowy deweloperskiej. Jeśli umowa deweloperska zostanie zawarta, podlegają zaś co do  zasady zaliczeniu na poczet ceny  sprzedaży lokalu mieszkalnego. Moment otrzymania przez  dewelopera opłaty rezerwacyjnej może zatem nasuwać wątpliwości, czy jest on datą, w której powinien zostać rozpoznany przychód podatkowy.

Mając na uwadze, że opłata rezerwacyjna to przysporzenie o charakterze zwrotnym, moment jej otrzymania nie powinien powodować obowiązku rozpoznania przychodu podatkowego dewelopera. W razie zaliczenia jej na poczet ceny sprzedaży mieszkania (jako części składowej pierwszej wpłaty), zastosowanie znajdą zaś przedstawione wyżej ogólne zasady dotyczące momentu powstawania przychodu zawarte w ustawie o CIT.

Kolejnym etapem, który może rodzić pytanie o istnienie obowiązku rozpoznania przychodu podatkowego, jest dzień otrzymania przez dewelopera wpłat na poczet cen mieszkań, które to wpłaty zgodnie z harmonogramem zaawansowania prac są zobowiązani wnosić nabywcy.

Jak opodatkować przychody ze sprzedaży nieruchomości

W analizowanym przypadku, gdy inwestycja jest finansowana częściowo wpłatami od nabywców, należy uznać, że takie wpłaty dokonywane przez nabywców lokali na otwarty rachunek powierniczy, a następnie po potwierdzeniu zakończenia danego etapu realizacji przedsięwzięcia deweloperskiego przekazywane przez bank prowadzący ten rachunek na konto dewelopera, nie stanowią przychodu podatkowego dewelopera na moment ich otrzymania. Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT do przychodów nie zalicza się bowiem pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostawy towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych. Wpłaty uiszczane przez nabywców mają charakter zaliczkowy, nie są więc traktowane jako przysporzenie o charakterze definitywnym.

Następnym etapem realizacji inwestycji mieszkaniowej, który może budzić wątpliwości, czy stanowi datę, w której deweloper powinien rozpoznać przychód podatkowy, jest moment faktycznego wydania lokalu nabywcy poprzez przekazanie kluczy i potwierdzenie takiego wydania podpisaniem protokołu zdawczo-odbiorczego.

Mając na uwadze, że podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego i przekazanie kluczy do lokalu nie powodują przeniesienia prawa własności nieruchomości lokalowej na nabywcę, nie wydaje się właściwe, aby z tą datą deweloper był zobowiązany do rozpoznania przychodu podatkowego. Dopiero bowiem zawarcie umowy przeniesienia własności lokalu w formie aktu notarialnego powoduje skuteczne przejście prawa własności nieruchomości na nabywcę. Nie ma tutaj znaczenia, że akty notarialne przenoszące na nabywców prawo własności lokali mieszkalnych są z reguły podpisywane nawet kilka miesięcy po wydaniu lokali.

Podsumowując, to w dacie podpisania umowy przenoszącej na nabywcę własność w formie aktu notarialnego ma miejsce zbycie prawa majątkowego i wydanie, mające charakter definitywny. W tej bowiem dacie następuje ustanowienie odrębnej własności lokalu na rzecz nabywcy (wyodrębnienie własności lokalu z częściami wspólnymi) i dopiero z chwilą zawarcia umowy w formie aktu notarialnego nabywca uzyskuje pełne prawo do dysponowania lokalem. A zatem momentem, w którym deweloper powinien rozpoznać przychód podatkowy z tytułu sprzedaży mieszkań, jest dzień zawarcia umowy przenoszącej na nabywcę własność lokalu mieszkalnego w formie aktu notarialnego. ⒸⓅ

Polecamy: Poradnik Gazety Prawnej - Środki trwałe wycena, amortyzacja i likwidacja

WAŻNE

Dzień zawarcia umowy przenoszącej na nabywcę własność lokalu mieszkalnego w formie aktu notarialnego, to moment, w którym deweloper powinien rozpoznać przychód podatkowy z tytułu sprzedaży mieszkań.

Julita Ziółkowska

biegły rewident, menedżer w dziale audytu, Deloitte

Anna Chylak

doradca podatkowy, starszy konsultant w dziale doradztwa podatkowego, Deloitte

Piotr Maculewicz

doradca podatkowy, starszy menedżer w dziale doradztwa podatkowego, Deloitte

Podstawa prawna

Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).

Autopromocja

REKLAMA

Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Limit działalności nierejestrowanej w 2024 r. wzrośnie do 3225 zł. Ale VAT i tak trzeba będzie niekiedy zapłacić.

    Kolejny wzrost limitu dla działalności nierejestrowanej cieszy tych, którzy poprawiają kondycję domowego budżetu korzystając z możliwości prowadzenia niewielkiej działalności bez konieczności jej rejestrowania w CEIDG. Jednak brak rejestracji to jedno, a rozliczenia na gruncie VAT, to odrębna sprawa. Warto sprawdzić, czy ciesząc się uproszczeniami przewidzianymi dla tej formy działalności nie zaniedbuje się obowiązków czynnego podatnika VAT.

    Jak sformułować klauzulę arbitrażową w umowie?

    Klauzule arbitrażowe w umowach. Jak odzyskać zaległą płatność nawet w 3 tygodnie? Duże, ale także małe firmy np. z sektorów budowalnego, logistycznego czy informatycznego coraz częściej korzystają z arbitrażu online zamiast sądów powszechnych.

    Tabela kursów średnich NBP z 5 grudnia 2023 roku - nr 235/A/NBP/2023

    Tabela kursów średnich NBP waluty krajowej w stosunku do walut obcych ogłoszona 5 grudnia 2023 roku - nr 235/A/NBP/2023. Kurs euro to 4,3233 zł.

    Wyższe opłaty drogowe w transporcie – czy zapłacą za nie konsumenci?

    Podwyżki opłat drogowych, które wyniosą nawet 80 proc. w Niemczech sprawią, że firmy transportowe będą musiały szukać oszczędności gdzie indziej. Jedynym skutecznym rozwiązaniem wydaje się podniesienie cen frachtu, chociaż wiadomo, że koszty tego rozwiązania poniosą nie zleceniodawcy, lecz konsumenci. A niezależnie od tego firmy transportowe i tak muszą dobrze przygotować się do funkcjonowania w nowej, droższej rzeczywistości. Sprawdzamy nastroje panujące w branży i szukamy rozwiązań, które mogą pomóc przewoźnikom oszczędzać nie tylko w tym trudnym okresie. 

    Nowe stawki minimalnego wynagrodzenia w 2024 roku. Wyższe nie tylko pensje. Jak wzrosną w nowym roku inne świadczenia pracownicze?

    Minimalne wynagrodzenie za pracę, które obecnie wynosi 3600 zł, od 1 stycznia 2024 r. wzrośnie do 4242 zł, a od 1 lipca 2024 r. - o kolejne kilkadziesiąt złotych, do 4300 zł. Łącznie da to wzrost płacy minimalnej o 19,4%. Zaplanowana na przyszły rok podwyżka będzie rekordową w ujęciu kwotowym i bliską rekordowej w ujęciu procentowym. Od 2000 roku tylko dwukrotnie procentowy wzrost płacy minimalnej był wyższy. W 2008 r. jej kwota została ona podniesiona z 936 zł do 1126 zł, a więc o 20,3%. Natomiast w 2023 r. dwie zmiany, obowiązujące od stycznia i od lipca, wywindowały płacę minimalną z 3010 zł do 3600 zł, a więc łącznie o 19,6%. Podwyższenie płacy minimalnej wpłynie również w 2024 roku na szereg wskaźników i świadczeń pracowniczych. 

    Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia. Kiedy przysługuje i ile wynosi? Jakie warunki trzeba spełnić? Jak długo można być na zwolnieniu lekarskim?

    ZUS informuje, że zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy nie tylko w trakcie zatrudnienia, lecz także podczas wypowiedzenia, a nawet po rozwiązaniu umowy o pracę. Ale w tym przypadku muszą być spełnione określone warunki. Jakie?

    Nowe oszustwo na rynku finansowym: przestępcy oferują „klejnoty flippowe”

    Na rynku pojawiła się nowa metoda „inwestycyjna”. Oszuści poprzez spółki zawierają umowy sprzedaży tzw. biżuterii flippowej z pewnym zyskiem. W rzeczywistości wartość przedmiotu z reguły jest kilkukrotnie zawyżona. Sprzedawcy często proponują zawarcie umowy komisu, na mocy której mają dokonać dalszej sprzedaży klejnotu, co jednak nie następuje. Następnie klientom proponuje się zawarcie kolejnych umów z innymi podmiotami, np. umowy pożyczki i kolejnej umowy komisu z inną spółką. Dzięki temu moment rozliczenia jest odsunięty w czasie, a podmiot wyłudza w ten sposób dodatkowe pieniądze. Z reguły na zabezpieczenie roszczeń zawierana jest też umowa zastawu na udziałach innej spółki. Warto też dodać, że większość pokrzywdzonych prawdopodobnie jeszcze nie wie lub nie ma pewności, że doszło do oszustwa.

    Do jakiej kwoty nie płaci się podatku od darowizny?

    Podatek od darowizny dotyka wielu osób w Polsce. W 2023 roku wprowadzono znaczące zmiany w przepisach dotyczących podatku od spadków i darowizn, które wpłynęły na kwoty wolne od podatku. W tym artykule skupimy się na aktualnym stanie prawnym, przywołując obowiązujące regulacje.

    Chcesz dostać emeryturę lub rentę na czas? Musisz szybko powiadomić ZUS o zmianie adresu lub konta bankowego! Jak to zrobić i w jakim terminie?

    Emeryt i rencista powinien jak najszybciej poinformować Zakład Ubezpieczeń Społecznych o zmianie adresu zamieszkania, czy numeru rachunku bankowego. Jeśli zrobi to z opóźnieniem, to może zdarzyć się, że emerytura czy renta zostanie zwrócona do ZUS-u.

    Dziś rozpoczyna się dwudniowe posiedzenie RPP. Czy czeka nas zmiana stóp procentowych?

    Dziś rozpoczyna się dwudniowe posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej. "RPP nie zmieni stóp procentowych na rozpoczynającym się dzisiaj grudniowym posiedzeniu" – powiedział ekonomista ING BSK Adam Anotniak. Jego zdaniem, pauza w obniżkach stóp potrwa co najmniej do marca.

    REKLAMA