Nowy system certyfikacji zawodu księgowego

Polecamy:  Pakiet żółtych książek - Podatki 2018

Oddział Okręgowy w Warszawie Stowarzyszenia Księgowych w Polsce w dniu 26 kwietnia obchodził jubileusz 60-lecia swojej działalności. Uroczystość odbyła się w Teatrze Kwadrat w Warszawie. Podczas obchodów rozmawialiśmy z Jerzym Konieckim, wiceprezesem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce i prezesem Warszawskiego Oddziału Okręgowego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.

Adam Kuchta, Infor.pl: Warszawski Oddział Okręgowy Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, którym kieruje Pan już od kilkunastu lat, koncentruje swoją działalność na organizowaniu i przeprowadzaniu szkoleń. Podkreślają Państwo wzrastające zainteresowanie szkoleniami wśród osób początkujących w zawodzie księgowego oraz już pracujących w tym zawodzie. Z czego to wynika?

Jerzy Koniecki, wiceprezes Zarządu Głównego SKwP i prezes Oddziału Okręgowego SKwP w Warszawie: Uczymy praktyki zawodu, staramy się otworzyć jego arkana od strony wykonywania profesji księgowego. Rzeczywiście obserwujemy wzrost słuchaczy naszych szkoleń, są to głównie absolwenci wyższych uczelni, którzy uzupełniając wiedzę akademicką, chcą nabrać nieco praktyki.

Z drugiej strony, zmieniające się przepisy prawa podatkowego, jak i z zakresu rachunkowości — myślę tutaj m.in. o ustawie o rachunkowości, Jednolitym Pliku Kontrolnym, o zmianach w podatku VAT oraz dochodowych — zmuszają księgowych do podwyższania kwalifikacji. A najlepszym miejscem do pozyskania, w miarę aktualnej wiedzy, jest właśnie Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, ponieważ staramy się wychodzić naprzeciw bieżącemu zapotrzebowaniu na szkolenia, dostosowując ich programy oraz sposób prowadzenia zajęć do potrzeb słuchaczy.

Być może to, co powiem nie będzie zbyt popularne, ale im bardziej wymagający jest egzamin, tym więcej słuchaczy przychodzi do nas podwyższać kwalifikacje, ale chyba dzięki temu między innymi, biznes zaczyna nas postrzegać lepiej i zaczyna dobrze oceniać wydawane przez nas certyfikaty.

Wśród naszych słuchaczy jest wielu kandydatów na doradców podatkowych, którzy zdobywają pierwszą wiedzę z zakresu doradztwa podatkowego (tego przed przystąpieniem do egzaminu). Po zdanym egzaminie często przychodzą do nas poszerzać wiedzę. Wielu doradców podatkowych to pracownicy lub właściciele biur rachunkowych. W związku z tym są oni naszymi członkami i korzystają z naszej oferty szkoleniowej.

Zapowiadają Państwo wprowadzenie certyfikacji zawodu księgowego do zintegrowanego systemu kwalifikacji. Proszę powiedzieć, na jakim etapie są prace z tym związane?

Trwają już obecnie prace, które zmierzają do wprowadzenia kwalifikacji w obrębie zawodów księgowych do zintegrowanego systemu kwalifikacji. Chodzi o określenie umiejętności i kwalifikacji posiadanych przez osobę, która uzyskuje certyfikat. Na chwilę obecną pracujemy z Instytutem Badań Edukacyjnych nad określeniem tych umiejętności dla kilku szczebli zawodowych, które będą podobne do naszego obecnego czteroszczeblowego systemu certyfikacji.

Pracujemy bardzo intensywnie nad trzema szczeblami certyfikacji, czyli podstawy rachunkowości, samodzielny księgowy i główny księgowy. Nad dwoma certyfikatami dotyczącymi usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, a także nad trzema certyfikatami dotyczącymi kadr i płac, nad którymi prace są najbardziej zaawansowane.

Kto będzie nadawał te nowe certyfikaty?

Nadawane one będą przez instytucje certyfikujące.

Obecnie pracujemy nad określeniem kwalifikacji zawodowych, które będzie posiadał absolwent. Natomiast chcemy także zostać jednostką certyfikującą, czyli tą, która będzie prowadziła proces walidacji i certyfikacji.

Zgodnie z założeniami zintegrowanego systemu kwalifikacji, będzie nad nami jeszcze podmiot uprawniony do pełnienia funkcji zewnętrznego zapewniania jakości wobec instytucji certyfikującej, która będzie kontrolowała działalność w zakresie przyznawania certyfikatów. Na dzień dzisiejszy taka jednostka dla naszej branży nie została jeszcze wyznaczona.

Czy należy rozumieć, że jest to odpowiedź Stowarzyszenia na deregulację usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, która miała miejsce w roku 2014?

Odpowiedź na deregulację miała miejsce z naszej strony troszkę wcześniej, już w 2014 r. stworzyliśmy certyfikaty, tj. certyfikowanego eksperta usług księgowych, a potem specjalisty do spraw usługowego prowadzenia ksiąg. Tytuł ten powstał, aby ułatwić przedstawicielom biznesu dobór firm (osób) do prowadzenia ksiąg. Stanowi on poświadczenie, że dana osoba przeszła cykl szkoleń zakończonych egzaminem poświadczającym posiadanie wiedzy uprawniającej do usługowego prowadzenia ksiąg.

Nie ma ujemnych skutków deregulacji

Dlaczego mamy dwa rodzaje certyfikatów? Jeden rodzaj przeznaczony jest dla rozszerzenia wiedzy osób, które wcześniej uzyskały certyfikat Ministra Finansów i przede wszystkim do nich kierowana jest specjalizacja, kończąca się uzyskaniem certyfikatu eksperta usług księgowych. I mamy drugą ścieżkę, czyli specjalista do spraw usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych i podatkowych, która przygotowuje do wykonywania pracy w biurach rachunkowych.

Jestem przekonany, że w perspektywie kilku najbliższych lat certyfikaty te będą docenione przez biznes, zwłaszcza biznes, który korzysta z oferty biur rachunkowych.

Chodzi zatem o stworzenie marki dla księgowych, certyfikatów, które byłyby dobrze rozpoznawalne przez przedsiębiorców? Tak, by przedsiębiorca wiedział, jaka wartość kryje się za tymi certyfikatami?

Certyfikowany ekspert usług księgowych czy certyfikowany specjalista do spraw usługowego prowadzenia ksiąg to są osoby, które muszą przestrzegać zasad etyki zawodowej, bo są z automatu jej sygnatariuszami, a więc podlegają jurysdykcji naszych sądów dyscyplinarnych. Muszą więc podwyższać kwalifikacje w ramach ustawicznego doskonalenia zawodowego, obejmującego określoną liczbę godzin, koniecznych do uznania kwalifikacji w formie uczestnictwa w szkoleniach, spotkaniach czy konferencjach.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Nasze działania w tym obszarze są zgodne z rozwiązaniami Międzynarodowej Federacji Księgowych (IFAC), ponieważ zawodowy księgowy, jak dzisiaj przyjmujemy, to ten, który spełnia wymagania stawiane przez tę organizację. Mamy ustawę dla biegłych rewidentów, którzy są zawodowymi księgowymi, natomiast dla innych księgowych nie ma takiej ustawy, trzeba ich zatem określić. A ponieważ nie mamy unormowania krajowego, korzystamy z unormowania międzynarodowego. Nie mamy obecnie przepisów krajowych, co oznacza, że księgowym może być w zasadzie każda osoba, która ma rękę, a w niej długopis i do tego liczydło albo kalkulator.

Czy księgowi, o których się mówi, że są coraz częściej doradcami przedsiębiorcy, stanowią konkurencję dla doradców podatkowych?

Myślę, że ktoś zdemonizował ten problem, bo konkurencyjność dotyczy tak naprawdę niewielkiej liczby doradców podatkowych, którzy pracują dla dużych korporacji, dla dużych firm i rzeczywiście tam pewna konkurencja występuje, ale dotyczy ona bardzo małej grupy księgowych, bo tylko biegłych rewidentów. Kilka procent dużych firm audytorskich świadczy podobne usługi, tworząc spółki, które są w ramach grupy, wykonując podobne usługi. Tylko na tym poziomie może pojawić się konkurencja.

Pan Franciszek Wala, prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, wspomniał podczas obchodów jubileuszu, że powstanie nowy profil w Państwa działalności szkoleniowej, czyli „doradca zawodowy”. Proszę powiedzieć coś więcej o tym nowym pomyśle.

Nie, działalność, o której wspomniał Prezes nie jest nowym profilem w ramach naszej działalności, od wielu lat bowiem staramy się rozwijać ten obszar działalności statutowej. Staramy się ukierunkować rozwój kariery zawodowej szczególnie młodych ludzi. W okresie przemian gospodarczych wspomagaliśmy wiele osób w obszarze zmiany kwalifikacji, stworzyliśmy punkty konsultacji dla naszych członków (myślę tu zarówno o indywidualnych konsultacjach merytorycznych przydatnych w pracy zawodowej, jak i osobistym rozwoju). Obecnie staramy się położyć większy nacisk na rozwój umiejętności miękkich.

Uważam, że Prezes wspominając o nowym profilu działalności, myślał o formalnym usankcjonowaniu tych działań w formie aktu organizacyjnego.

Pełnokrwista postać księgowego, czyli wiedza, praktyka i etyka

Bardzo dużo mówi się o postępującej cyfryzacji pracy księgowego. Jest to wyzwanie stojące przed księgowymi?

Globalizacja, cyfryzacja oraz informatyzacja stawiają przed naszym środowiskiem nowe wyzwania. Myślę, że polski księgowy bez większych problemów odnajduje się w nowej rzeczywistości i sprosta nowym wyzwaniom.

Czy Stowarzyszenie ma odpowiedź na to wyzwanie? Czy Państwa szkolenia to uwzględniają?

Zdecydowanie tak. Na wszystkich konferencjach, szkoleniach staramy się uświadamiać nie tylko księgowych, ale i pracodawców o nowych wyzwaniach, o nowej roli księgowego w życiu gospodarczym, w życiu firmy. W naszych programach edukacyjnych coraz większy nacisk kładziemy na elementy rachunkowości zarządczej, umiejętności analizy ekonomicznej i wykorzystywanie jej do bieżącego zarządzania i prognozowania. We wszelkich tego typu działaniach staramy się uwzględniać preferencje pracodawców, naszych członków i słuchaczy.

Przed postępującą cyfryzacją i informatyzacją się nie cofniemy. Będą e-faktury, e-WZ, e-magazyn, ale mimo to zawsze ktoś będzie musiał sprawdzić, czy wszystko prawidłowo funkcjonuje. Przecież to księgowy w ramach regulacji prawnych wspomaga kierownika jednostki gospodarczej w określeniu zasady wyceny, zasady amortyzacji majątku, zasady amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych, itd. To wszystko określa człowiek, maszyna tego nie zrobi. Są obszary, w których pracy ludzkiej, umysłu ludzkiego na maszynę zamienić się nie da. Na pewno nie da się tego zrobić w obszarze rachunkowości.

Jak ocenia Pan rachunkowość w wydaniu polskim na tle innych państw?

Jeżeli chodzi o naszą rachunkowość, to nie mamy się czego wstydzić, mamy znanych jej twórców. Rachunkowość w Polsce była zawsze na stosunkowo wysokim poziomie, przynajmniej od strony formalno-prawnej. A jak jest w praktyce, to już zależy od poszczególnych osób wykonujących ten zawód. Ale ten poziom mimo wszystko należy oceniać bardzo dobrze. Jeżeli popatrzymy na bliskie nam rynki, jak rynek niemiecki czy francuski, to naprawdę nie odbiegamy od nich, jeżeli chodzi o jakość rachunkowości.

Stąd też współpracują Państwo z przedsiębiorcami przy tworzeniu programów szkoleń.

Kładziemy duży nacisk na rozszerzenie współpracy z przedstawicielami biznesu — w strukturach stowarzyszenia funkcjonuje Rada Pracodawców (reprezentacja przedstawicieli pracodawców), która służy nam konsultacjami szczególnie w zakresie dostosowania  programów szkoleniowych do preferencji biznesu, sposobu uświadamiania pracodawcom, czego powinni oczekiwać od nowoczesnego księgowego, inicjowania wspólnych przedsięwzięć z instytucjami zrzeszającymi pracodawców oraz wielu innych obszarach działalności.

Pojawia się w tym miejscu fundamentalne pytanie: czy tani księgowy to dobry księgowy? Niektórzy z ekspertów obecnych podczas debaty z okazji jubileuszu przyznali, że „tani księgowy to często najdroższy księgowy”.

Zazwyczaj tani księgowy to księgowy nieposiadający stosownych kwalifikacji, to księgowy niepodwyższający kwalifikacji, a w przypadku biur rachunkowych to firmy niedbające o stałe doskonalenie wiedzy pracowników. Praktyka pokazuje, że po kontrolach organów skarbowych czy ZUS, za taniego księgowego zwykle przedsiębiorca musi zapłacić wysoką cenę, często niefrasobliwość doprowadza do dużych kłopotów finansowych, a nawet do upadku firmy. Niejednokrotnie, jako wykonujący zawód biegłego rewidenta, miałem z takimi sytuacjami do czynienia.

Jakie zagrożenie dla księgowych stanowią centra usług finansowych?

Należy wyjaśnić, że centra usług księgowych — na razie — oferują przede wszystkim proste masowe usługi, czyli np. rejestrowanie określonych dokumentów, wprowadzanie danych dokumentów. Usługi tego typu tak naprawdę może wykonywać osoba przyuczona. Ważna jest tutaj znajomość języków, bo dokumenty są w różnych językach.

Natomiast biura rachunkowe są to firmy zatrudniające kilka osób, obsługujące kompleksowo małe i średnie przedsiębiorstwa, włącznie z przyjęciem dokumentów, ze sporządzeniem sprawozdania finansowego, z rozliczeniem składek ZUS, z rozliczeniem podatków, czyli usługa całkowicie kompleksowa, gdzie nie ma już tak dużej specjalizacji.

Idziemy w tym kierunku, żeby pracownik biura rachunkowego był doradcą biznesu. Z tym, że musi być zapotrzebowanie na doradztwo. Tak, jak na nasze określone szkolenia jest zapotrzebowanie, tak przedstawiciel biznesu musi wiedzieć, co chce uzyskać od biura rachunkowego czy od firmy oferującej tego rodzaju usługi.

Czy to oznacza, że rozwój rynku biur rachunkowych nie jest zagrożony?

Nie. Istnieje jednak pewne zagrożenie. Zostaną te biura rachunkowe, które dostosują się do nowej rzeczywistości, które poza dotychczas wykonywanymi czynnościami staną się prawdziwymi doradcami biznesu.

Działalność szkoleniowa jest dla Państwa kluczowa, a proszę powiedzieć, jak wygląda działalność środowiskowa Stowarzyszenia?

Jeżeli chodzi o Oddział Okręgowy w Warszawie Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, organizujemy nieodpłatne konferencje dla naszych członków, na których poruszana jest tematyka określana przez zarządy naszych kół, czyli organy bliższe naszym członkom. Organizujemy konferencje z okazji Dnia Księgowego oraz spotkania jubileuszowe, tak jak to dzisiejsze spotkanie z okazji 60-lecia działalności. Działają kluby, które zazwyczaj spotykają się raz w miesiącu, często zapraszają na takie spotkania prelegentów, dzielą się swoimi doświadczeniami, problemami. Najwięcej takich spotkań odbywa się w obszarze biur rachunkowych. Jako jedyny Oddział mamy w swojej strukturze Koło Instytutów, które zrzesza większość instytutów badawczych.

Jeżeli chodzi o naszych emerytowanych członków, w tym roku organizujemy dla nich dwie wycieczki, które dofinansowuje Stowarzyszenie. Z seniorami spotykamy się przynajmniej dwa razy w roku, przed Wielkanocą i przed Bożym Narodzeniem. Są to przeurocze dni, bo zawsze w takim spotkaniu uczestniczy spora grupa seniorów, którzy nas kochają, uwielbiają i uważają nas za jedyną instytucję w Polsce, która o nich zawsze pamięta. Wychodzimy naprzeciw naszym członkom i staramy się dla nich robić jak najwięcej.

Dziękuję uprzejmie za rozmowę.