Wpływ stopy wzrostu wynagrodzeń na wartość rezerw na świadczenia pracownicze

Wycena aktuarialna rezerw przy zastosowaniu metody Projected Unit Credit rekomendowanej przez Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19 „Świadczenia Pracownicze” wymaga przyjęcia założeń w zakresie stopy wzrostu wynagrodzeń od dnia bilansowego do dnia wypłaty świadczenia.

Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19 „Świadczenia pracownicze” nakazuje stosowanie założeń aktuarialnych (w tym stopy wzrostu wynagrodzeń) wzajemnie dopasowanych (spójnych), opartych na określonych na dzień bilansowy rynkowych oczekiwaniach odnoszących się do okresu, w którym przewiduje się uregulowań zobowiązań.

W przypadku ustalania stopy wzrostu wynagrodzeń należy przyjąć taki jej poziom, aby zapewnić wzrost wynagrodzeń na poziomie, jaki jest zagwarantowany pracownikom w wewnętrznych uregulowaniach spółki lub zwyczajowo oczekiwany (np. poziom inflacji).

W praktyce większość zakładów pracy nie posiada zagwarantowanego wzrostu wynagrodzeń w swoich uregulowaniach (np. w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania), w związku z tym do wyceny aktuarialnej przyjmuje się oczekiwania w zakresie przyszłego wzrostu wynagrodzeń. Ze względu na różny poziom wzrostu wynagrodzeń nie tylko w różnych sektorach gospodarki, ale także w podobnych branżach, ale w różnych obszarach geograficznych, wzrost wynagrodzeń powinien być oparty na indywidualnej analizie jednostki oraz brać pod uwagę cechy jej polityki płacowej oraz czynniki warunkujące wzrost płac, takie, jak sytuacja na rynku pracy, mobilność siły roboczej, poziom bezrobocia, itd. Na zmianę wskaźnika wzrostu wynagrodzeń mogą też mieć wpływ indywidualne założenia odnoszące się do poszczególnych pracowników: przynależność do grupy zawodowej, stopnia wykształcenia, rodzaju ścieżki kariery (promocji lub awansów), stażu pracy, lat pozostałych do emerytury, itd. Wszystko to może powodować, że w wycenie aktuarialnej poziom wzrostu wynagrodzeń w przyszłości będzie zmienny i zostaną przyjęte różne wartości np. w różnych latach kalendarzowych.

W założeniach aktuarialnych stopę wzrostu wynagrodzeń można określić nominalnie lub realnie (ponad zakładany poziom inflacji).

Aktuariusz dokonujący wyceny rezerw na świadczenia pracownicze przy ustalaniu założenia o przyszłym wzroście wynagrodzeń w danej jednostce powinien, przede wszystkich, brać pod uwagę jej indywidualne prognozy w zakresie wzrostu wynagrodzeń, a w drugiej kolejności, w przypadku, gdy jednostka nie ma jeszcze dostatecznego doświadczenia przyjąć taki jego poziom, który będzie najbardziej adekwatny dla branży, czy regionu, w którym jednostka prowadzi działalność oraz najbardziej adekwatny do sytuacji ekonomicznej. Nawet niewielkie różnice w wysokości stopy wzrosty wynagrodzeń mogą powodować bowiem duże wahania w wartościach rezerw na świadczenia pracownicze.

Przy niezmienionych pozostałych założeniach aktuarialnych podwyższenie stopy wzrostu wynagrodzeń o 1% we wszystkich latach projekcji może powodować wzrost rezerw nawet o kilkadziesiąt procent. Dlatego tak ważne jest właściwe oszacowanie tego założenia.

Biuro Aktuarialne ATTUARIO