REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Praktyczne aspekty wyceny rezerw na świadczenia pracownicze na przykładzie odpraw emerytalnych

REKLAMA

W jaki sposób tworzyć rezerwy na świadczenia pracownicze i jak dokonać ujawnienia o nich informacji w sprawozdaniu finansowym? Poniżej przedstawimy przykład tworzenia rezerw wraz z metodą wyceny i sposobem ujawnienia informacji w sprawozdaniu finansowym, przy założeniu stosowania, w ramach prowadzonej polityki rachunkowości, postanowień KRS 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”.

Jednostki zobowiązane są przedstawić rzetelnie i jasno sytuację finansową i majątkową oraz wynik finansowy, zgodnie z art. 4 ust. 1 uor. Wobec tego powinny m.in. dokonywać wyceny zobowiązań, przy czym do zobowiązań zalicza się również rezerwy, mimo że termin ich wymagalności i kwota nie są pewne. Stąd wynika obowiązek tworzenia rezerw na świadczenia pracownicze, które są konsekwencją przepisów prawa pracy, wewnętrznych uregulowań jednostki lub zawartych umów o pracę.

REKLAMA

Autopromocja

UWAGA

Jednostka może odstąpić od utworzenia rezerwy z tytułu świadczeń pracowniczych ze względu na nieistotną jej wartość. Ale aby stwierdzić jej nieistotność, należy wpierw ją obliczyć.

Zalecaną metodą szacowania rezerw na świadczenia, zgodnie z KSR 6, jest wycena aktuarialna. Wycena rezerw na długoterminowe świadczenia pracownicze, w tym: nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne i rentowe, powinna zostać przeprowadzona zgodnie z metodologią aktuarialną, korzystając z pomocy aktuariusza. Ma to bardzo istotne znaczenie, ponieważ ustalenie kwot rezerw oparte jest na wielu założeniach dotyczących warunków makroekonomicznych, a także rotacji pracowników, ryzyka śmierci i innych.

 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

 

Jeśli w Twojej firmie musisz tworzyć rezerwy na świadczenia pracownicze (emerytalne, rentowe i inne) - służymy Ci pomocą! Wypełnij formularz a eksperci z firmy Attuario, która współpracuje z serwisem Księgowość, dokonają tych wyliczeń dla Ciebie.
Zapraszamy do wypełnienia formularza!

 

Do świadczeń pracowniczych najczęściej szacowanych w polskich przedsiębiorstwach należą świadczenia po okresie zatrudnienia. Dzielą się one na dwie grupy: programy określonych składek i programy określonych świadczeń.

TABELA 1

Świadczenia po okresie zatrudnienia

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

PRZYKŁAD

Weźmy pod uwagę dowolną spółkę, dla której w dalszej części przykładu zostaną wycenione rezerwy na odprawy emerytalne na dzień 31 grudnia 2010 r. Załóżmy, że spółka w ramach swojej polityki rachunkowości w zakresie świadczeń pracowniczych kieruje się postanowieniami KSR 6, a rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Proces wyceny rezerw (przeprowadzony z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego) oraz ujawnienie informacji w sprawozdaniu finansowym za 2010 r. przedstawiają poniższe trzy etapy.

I etap (przygotowanie danych przez spółkę)

Po weryfikacji wewnętrznych uregulowań spółki (układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania, umowy o pracę lub inne przepisy prawa pracy obowiązujące w spółce) należy przygotować dane niezbędne do wyceny rezerw na świadczenia pracownicze. Na potrzeby niniejszego przykładu przyjmijmy, że pracownikom spółki przysługuje odprawa emerytalna, której wysokość zależy od stażu pracy.

TABELA 2

Staż pracy w spółce i podstawa wymiaru

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W takim przypadku spółka powinna przygotować indywidualne dane o pracownikach w niej zatrudnionych na dzień 31 grudnia 2010 r. (dane dotyczące wieku, płci, daty zatrudnienia oraz podstawy odprawy emerytalnej).

TABELA 3

Dane o pracownikach do wyliczenia świadczenia

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Spółka powinna przygotować dane dotyczące mobilności pracowników w ostatnich latach oraz dane dotyczące planowanego wzrostu wynagrodzeń w przyszłości.

II etap (wycena rezerw)

Na podstawie danych dostarczonych przez spółkę aktuariusz bądź osoba dokonująca wyliczeń ustala założenia do wyceny (w dalszej części przykładu zakładamy, że wycena jest dokonywana przez aktuariusza). Na potrzeby rozpatrywanego przykładu przyjmijmy następujące założenia:

1. Realny wzrost płac (powyżej poziomu inflacji) na poziomie 1% w każdym kolejnym roku.

2. Inflacja na poziomie 2% rocznie.

3. Stopa dyskontowa w wysokości 5% rocznie, która odzwierciedla stopę zwrotu z obligacji skarbowych o terminach zapadalności zgodnych średnio z terminami zapadalności obliczanych zobowiązań.

4. Na podstawie danych dotyczących mobilności pracowników aktuariusz przyjął wskaźnik rotacji pracowników dla omawianej spółki, czyli prawdopodobieństwo ustania stosunku pracy pracownika firmy w okresie jednorocznym, z przyczyn innych niż śmierć, odejście na rentę lub emeryturę, na poziomie 4% rocznie. W rzeczywistości wskaźnik rotacji najczęściej ustalany jest indywidualnie dla każdego pracownika w zależności od jego wieku i stażu pracy w spółce.

 

5. Standardowy wiek emerytalny: 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet.

6. Prawdopodobieństwo wypłaty świadczenia uwzględniające ruchy kadrowe i demograficzne w spółce. Do tego celu aktuariusz stworzył model, który zawierał informacje dotyczące prawdopodobieństwa śmierci pracownika, trwałej niezdolności do pracy oraz wskaźnika rotacji w kolejnych latach projekcji.

Rezerwę z tytułu tych świadczeń obliczono z zastosowaniem metody aktuarialnej Projected Unit Credit, która szczegółowo została opisana w Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości 19 Świadczenia pracownicze. Jej wartość ustala się na dzień bilansowy jako sumę rezerw dotyczących poszczególnych pracowników oraz poszczególnych świadczeń, zgodnie ze wzorem:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

gdzie:

Rd - wartość rezerwy na dzień bilansowy d, czyli przewidywana na dzień bilansowy kwota przyszłych wypłat,

W - przewidywana wartość przyszłego świadczenia na rzecz pracowników w pełnej wysokości w dniu jego wypłaty,

S - staż w spółce (w latach) na dzień bilansowy d,

n - liczba lat do wypłaty świadczenia (w latach) od dnia bilansowego d,

P - prawdopodobieństwo wypłaty przyszłego świadczenia, uwzględniające ruchy kadrowe (rotacja) i demograficzne (śmierć, przejście na rentę),

v - współczynnik dyskontujący.

Na podstawie zaprezentowanego wzoru dokonano wyceny rezerw na odprawy emerytalne dla poszczególnych pracowników w omawianym przykładzie.

TABELA 4

Wyniki przeprowadzonych kalkulacji

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

REKLAMA

Wyliczona w przedstawiony sposób wartość bieżąca zobowiązania z tytułu odpraw emerytalnych jest wartością indywidualną dla każdego pracownika. W celu uzyskania wartości Rd zobowiązania z tytułu odpraw emerytalnych w spółce należy zsumować wartości rezerw poszczególnych pracowników spółki. Na potrzeby przykładu przyjmijmy, że wartość rezerw na odprawy emerytalne na dzień 31 grudnia 2010 r. wynosi 250 000 zł.

Dodatkowo załóżmy, że spółka nie tworzyła rezerw na świadczenia emerytalne na dzień bilansu zamknięcia poprzedniego roku (31 grudnia 2009 r.), mimo że miała taki obowiązek. W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest przeprowadzenie wyceny rezerw na dzień 31 grudnia 2009 r. Wówczas wartość rezerw z bilansu otwarcia 2010 r. będzie traktowana jako błąd podstawowy obciążający lata ubiegłe (oczywiście jeżeli wartość rezerw będzie istotna). Na potrzeby omawianego przykładu przyjmijmy, że wartość rezerw na odprawy emerytalne na dzień 31 grudnia 2009 r. w wyniku dokonanej wyceny wyniosła 200 000 zł, co oznacza (w ramach stosowanej polityki rachunkowości spółki) wartość istotną.

III etap (ujawnienie informacji w sprawozdaniu finansowym)

Wartość 200 000 zł została potraktowana jako wartość istotna. Wobec tego w sprawozdaniu finansowym będzie ujawniona jako strata z lat ubiegłych (tzw. błąd podstawowy), a różnica stanu rezerw w 2010 r., czyli 50 000 zł, zostanie ujawniona jako koszt 2010 r.

Zgodnie z KSR 6 spółka (zakładamy, że spółka jest jednostką inną niż bank, zakład ubezpieczeń, zakład reasekuracji) powinna ujawnić informacje w sprawozdaniu finansowym za 2010 r. w następujący sposób.

Bilans

Pasywa B.I.2. Rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne - długoterminowe 250 000 zł

Pasywa A.VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych -200 000 zł

Rachunek zysków i strat - wariant kalkulacyjny

E. Koszty ogólnego zarządu 50 000 zł

Ponadto na podstawie pkt 5.1. KSR 6 spółka ujawnia dodatkowo następujące informacje o rezerwach wykazanych w bilansie w poz. B.I.:

• cel ich utworzenia,

• stan na początek okresu,

• dodatkowe rezerwy utworzone w ciągu okresu, łącznie ze zwiększeniami dotychczasowych rezerw, np. w wyniku ich wzrostu w ciągu okresu wynikającego z upływu czasu oraz skutków zmian stopy dyskontowej,

• kwoty wykorzystane w ciągu okresu (rozliczone z zobowiązaniami),

• kwoty niewykorzystane (rozwiązane w ciągu okresu),

• stan na koniec okresu.

TABELA 5

Informacja dodatkowa

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

TABELA 6

Główne założenia przyjęte przez aktuariusza do wyliczenia kwoty odpisu na odprawy emerytalne

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• Krajowy Standard Rachunkowości nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”

• Międzynarodowy Standard Rachunkowości 19 Świadczenia pracownicze

Attuario - biuro aktuarialne

www.attuario.pl

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Unijne rozporządzenie DORA już obowiązuje. Które firmy muszą stosować nowe przepisy od 17 stycznia 2025 r.?

Od 17 stycznia 2025 r. w Unii Europejskiej zaczęło obowiązywać Rozporządzenie DORA. Objęte nim podmioty finansowe miały 2 lata na dostosowanie się do nowych przepisów w zakresie zarządzania ryzykiem ICT. Na niespełna miesiąc przed ostatecznym terminem wdrożenia zmian Europejski Bank Centralny opublikował raport SREP (Supervisory Review and Evaluation Process) za 2024 rok, w którym ze wszystkich badanych aspektów związanych z działalnością banków to właśnie ryzyko operacyjne i teleinformatyczne uzyskało najgorsze średnie wyniki. Czy Rozporządzenie DORA zmieni coś w tym zakresie? Na to pytanie odpowiadają eksperci Linux Polska.

Transfer danych osobowych do Kanady – czy to bezpieczne? Co na to RODO?

Kanada to kraj, który kojarzy się nam z piękną przyrodą, syropem klonowym i piżamowym shoppingiem. Jednak z punktu widzenia RODO Kanada to „państwo trzecie” – miejsce, które nie podlega bezpośrednio unijnym regulacjom ochrony danych osobowych. Czy oznacza to, że przesyłanie danych na drugi brzeg Atlantyku jest ryzykowne?

e-Urząd Skarbowy w Twoim telefonie! Nowa aplikacja zmienia sposób korzystania z usług skarbowych

Ministerstwo Finansów wprowadza rewolucję w dostępie do usług skarbowych. Aplikacja e-Urząd Skarbowy pozwala na szybkie i bezpieczne załatwianie spraw urzędowych. To dopiero początek – kolejne aktualizacje przyniosą jeszcze więcej funkcji!

W 2025 roku oprocentowanie lokat bankowych mocno spadnie. Jak zadbać o oszczędności?

Banki przewidują mocny spadek stóp procentowych. Przykładowo BNP Paribas prognozuje, że na koniec 2025 roku podstawowa stopa procentowa NBP spadnie do 4%, czyli obniży się aż o 1,75 p.p. Z kolei PKO BP zakłada, że stopy procentowe spadną do 3,5%-4% do końca 2026 r. Te oczekiwania już teraz wpływają na oprocentowanie lokat bankowych. Rankomat.pl zwraca uwagę, że średnie oprocentowanie lokat założonych w listopadzie (najnowsze dostępne dane NBP) wyniosło zaledwie 3,96% i w kolejnych miesiącach prawdopodobnie będzie dalej spadać. Między innymi dlatego w 2025 r. warto zmienić część swoich nawyków finansowych, do których przywykliśmy w ostatnich dwóch latach.

REKLAMA

Jak opodatkować przychody z najmu? Kluczowe zasady i przepisy

Przychody z najmu można opodatkować ryczałtem lub w ramach działalności gospodarczej. Wybór odpowiedniego sposobu zależy od rodzaju najmu i decyzji podatnika. Sprawdź, jakie zasady obowiązują, jakie stawki podatkowe mają zastosowanie oraz kiedy najem kwalifikuje się jako odrębne źródło przychodów.

9000 zł brutto średniej pensji w Polsce w 2025 r. Kiedy pęknie bariera psychologiczna 10 tys. zł miesięcznie?

Główny Urząd Statystyczny podał, że w grudniu 2024 r. przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 8.821,25 zł. Eksperci oceniają, że w 2025 roku na pewno przeciętne wynagrodzenie w przedsiębiorstwach przekroczy kwotę 9.000 zł brutto (ok. 6.450 zł netto). Natomiast zdaniem przedsiębiorców, granicą psychologiczną przeciętnej miesięcznej pensji w Polsce jest kwota 10 000 zł brutto (ok. 7.150 zł netto). Kiedy ta granica zostanie przełamana?

ZUS zmienił zasady doręczania pism na PUE (eZUS). Nowości od 15 stycznia 2025 r.

W komunikacie z 24 stycznia 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że od 15 stycznia 2025 r. na portalu PUE eZUS udostępnił funkcjonalności, które wynikają z art. 71 ab ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń́ społecznych w zakresie tzw. e-Doręczeń.

Rozliczenie PIT emeryta i rencisty w 2025 r. ZUS wysyła PIT-40A, PIT-11A i PIT-11 za 2024 r. Kiedy zwrot nadpłaty podatku? Jak odliczać i przekazać 1,5 proc. podatku?

W najbliższych tygodniach emeryci i renciści otrzymają ważny formularz, dotyczący rocznego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). ZUS rozpoczął właśnie wysyłkę deklaracji PIT-40A, PIT-11A i PIT-11 za miniony rok. W całym kraju akcja obejmie niemal 10,5 mln osób.

REKLAMA

Zmiany w uldze na dziecko. Wyższe limity, do 120 i 60 tys. zł rocznie

Nowelizacja ustawy o PIT zakłada podwyższenie limitów dochodów uprawniających do ulgi na dziecko. Proponowane zmiany obejmują m.in. zwiększenie limitu przychodów dla rodzin z czwórką lub więcej dzieci do 120 tys. zł rocznie oraz wyższe progi dochodowe dla rodziców wychowujących jedno dziecko.

Płatniku, sporządź i wyślij poprawnie PIT-11, PIT-R, PIT-4R i PIT-8AR

Ministerstwo Finansów przypomina płatnikom o obowiązku sporządzenia i przesłania deklaracji podatkowych za 2024 rok. Sprawdź, jak przygotować formularze, na co zwrócić uwagę i jak uniknąć błędów w dokumentach PIT.

REKLAMA