Pracownicze prawa autorskie, Przeniesienie praw autorskich

Korekta zmian w PIT jakie weszły w życie od początku 2022 roku w ramach rządowego programu Polski Ład, zakłada obniżkę stawki PIT z 17 do 12 proc., ale zarazem likwidację ulgi dla klasy średniej. Obie te zmiany przełożą się na kwotę wynagrodzenia netto twórców zatrudnionych na etatach, którzy uzyskują część pensji w postaci honorarium autorskiego, do którego stosujemy 50-proc. koszty uzyskania przychodu. W tabelach pokazujemy, jak kwota brutto (przed opodatkowaniem i oskładkowaniem) przedkłada się na kwotę netto (do ręki) w zależności od przyjętych zasad, tj. obowiązujących: do końca 2021 r., od początku 2022 r. (czyli według Polskiego Ładu), a także jak będzie to wyglądać po korekcie Polskiego Ładu (za 2022 r.).

Koszty 50 % przy zbyciu praw autorskich a zwolnienie z PIT dla młodych. Po niespełna dwóch latach od początku funkcjonowania ulgi w podatku dochodowym dla osób do 26 roku życia, nadal istnieje szereg niejasności związanych z ograniczeniami w jej stosowaniu. Wiele wątpliwości pojawia się w momencie, kiedy beneficjenci ww. ulgi uzyskują przychody z tytułu przeniesienia praw autorskich.

15 września 2020 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną w sprawie zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego. Celem tej interpretacji jest wskazanie warunków, których spełnienie umożliwia zastosowanie, w tym przez płatnika podatku dochodowego (np. pracodawcę), 50% kosztów uzyskania przychodów w odniesieniu do przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich lub rozporządzania przez twórców tymi prawami. Zdaniem Ministra dla potraktowania wynagrodzenia, jako honorarium i dla zastosowania wobec niego 50% kosztów uzyskania przychodów niezbędne jest: (1) powstanie utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego, warunkujące korzystanie przez twórcę z praw autorskich i umożliwiające rozporządzanie majątkowym prawem autorskim do utworu, (2) dysponowanie obiektywnymi dowodami potwierdzającymi powstanie utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego, (3) wyraźne wyodrębnienie honorarium od innych składników wynagrodzenia - warunek ten nie obejmuje wskazanych w interpretacji przypadków, w których 50% koszty uzyskania przychodów można stosować do całości wynagrodzenia twórcy. Prezentujemy w całości tę interpretację.

Czy do świadczenia pracy twórczej, która polega na wykonywaniu, opracowywaniu oraz tworzeniu projektów, koncepcji obliczeniowej i inżynierskiej dotyczącej tych projektów, ekspertyz i opinii można zastosować 50% koszty uzyskania przychodu?

Honorarium autorskie powinno być określane wyłącznie kwotowo, a kluczowa w tym kontekście jest wycena utworów – wynika z najnowszych interpretacji podatkowych. Przedsiębiorcy, którzy do tej pory ustalali honorarium jako procent wynagrodzenia wypłacanego pracownikom, mogą zaryzykować kontynuowanie tej metody. Jej poprawność wynika z ostatnich wyroków sądów administracyjnych. Jest jednak kwestionowana przez fiskusa.

Skoro podatnik w ramach obowiązków wnikających ze stosunku pracy wykonywać będzie pracę twórczą, w efekcie której powstaną dzieła stanowiące utwory w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim, do których prawa autorskie następnie będą przekazywane na rzecz pracodawcy, a ponadto na podstawie prowadzonej u pracodawcy ewidencji czasu pracy pracowników, można będzie określić ile godzin pracy w ciągu każdego miesiąca pracownik będzie poświęcał na działalność twórczą, to do tej części wynagrodzenia dotyczącej działalności twórczej będzie można zastosować 50 % koszty uzyskania przychodów.

Dla zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów konieczne jest rozróżnienie wynagrodzenia na część związaną z wykonywaniem obowiązków pracowniczych i część określającą honorarium, związaną z korzystaniem z praw autorskich, ponieważ to z tytułu przyjęcia tego utworu i związanych z nim praw majątkowych pracodawca wypłaca należne wynagrodzenie. Określenie jego wielkości powinno być zawarte bądź w umowie o pracę, bądź w innych postanowieniach obowiązujących danego pracodawcę i jego pracowników, jak np. w regulaminie wynagradzania.

Przekazanie prawa do własności intelektualnej w drodze darowizny nie podlega opodatkowaniu – wynika z interpretacji podatkowej. A pod pojęciem praw do własności intelektualnej rozumie się prawa autorskie i pokrewne, prawa do projektów wynalazczych, wzorów zdobniczych oraz – jak w sprawie poruszonej w interpretacji – prawa do znaków towarowych.

W 2013 r. podatnik uzyskiwał przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie kilku umów o dzieło z przeniesieniem praw autorskich, zawartych z różnymi podmiotami. Łączne przychody wykazane w informacjach PIT-11 wynoszą 100 000 zł, natomiast koszty uzyskania przychodów, z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich, odliczone przez płatników wynoszą 50 000 zł. Czy w zeznaniu rocznym, składanym za 2013 rok, podatnik może odliczyć koszty uzyskania przychodów w wysokości 42 764 zł, a od nadwyżki przychodu ponad kwotę 85 528 zł koszty uzyskania przychodów w wysokości 20%?

Koszty uzyskania przychodów z tytułu rozporządzania lub korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, określa się w wysokości 50% uzyskanego przychodu. Umowa o pracę musi zawierać odpowiednie postanowienia w tym względzie. Czy w przypadku ich braku istnieje możliwość takiego wskazania kosztów w rocznym rozliczeniu PIT?