Czy osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, a nieposiadająca certyfikatu księgowego, będzie mogła usługowo prowadzić księgi rachunkowe

RADA

Autopromocja

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej odsyła do przepisów szczególnych, które (w tym przypadku rozporządzenie Ministra Finansów o usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych) wykluczają możliwość prowadzenia usługowo ksiąg rachunkowych przez osoby fizyczne nieposiadające stosownych uprawnień (certyfikatu księgowego). Jednakże planowane zmiany ustawy o rachunkowości (mają wejść w życie od 2008 r.) przewidują już możliwość, by osoby fizyczne jako przedsiębiorcy mogły prowadzić taką działalność, zatrudniając wykwalifikowanego pracownika. Szczegóły - w uzasadnieniu.

10 sierpnia 2014 r. weszła w życie ustawa deregulująca usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych. Więcej: Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych a certyfikat księgowy

UZASADNIENIE

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

W chwili obecnej rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (§ 2 ust. 1 pkt 1) zezwala usługowo prowadzić księgi rachunkowe osobom fizycznym tylko w przypadku, gdy posiadają one certyfikat księgowy (lub które nie posiadają takiego certyfikatu, ale są biegłymi rewidentami lub doradcami podatkowymi). Rozporządzenie nie wymienia osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą wśród podmiotów, które mogą prowadzić działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych nawet w przypadku, gdy czynności związane z działalnością księgową zostaną powierzone uprawnionym pracownikom.

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą nie ma zatem w świetle obecnie obowiązujących przepisów możliwości skorzystania z udogodnienia, którym mogą cieszyć się spółki cywilne czy spółki jawne, zawartego w § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Udogodnienie polega na tym, że można wykonywać działalność usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, gdy czynności związane z działalnością księgową:

• wykonuje co najmniej jeden ze wspólników spółki, uprawniony do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, lub

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

• zostaną powierzone uprawnionym pracownikom.

Wskazane uregulowania prawne w oczywisty sposób dyskryminują osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (które nie mają certyfikatu księgowego) w stosunku do innych podmiotów gospodarczych. Jest to tym bardziej widoczne, gdy zwróci się uwagę na fakt, że dwie osoby fizyczne (z których żadna nie posiada certyfikatu) mogą zawiązać spółkę cywilną i zatrudniając wykwalifikowanego pracownika, świadczyć usługi w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Sytuacja taka prawdopodobnie zmieni się od 1 stycznia 2008 r. w związku z tym, że trwają prace nad zmianami ustawy o rachunkowości. Jednym z rozpatrywanych obszarów zmian jest wprowadzenie do ustawy o rachunkowości problematyki z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. W projekcie zmian przewiduje się między innymi następujący zapis:

Art. 76a. 1. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą, wrozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej

(...)

3. Działalność, o której mowa w ust. 1 i 2 (czyli usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych), mogą wykonywać:

a) przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi, jeżeli są uprawnieni do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych,

b) pozostali przedsiębiorcy, pod warunkiem że czynności z tego zakresu będą wykonywane przez osoby uprawnione do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Należy w tym miejscu przypomnieć, że według definicji zawartej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (art. 4 ust. 1) przedsiębiorcą jest:

osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Reasumując, według projektu zmian ustawy o rachunkowości z 17 sierpnia 2007 r. będzie istniała możliwość usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych przez osoby fizyczne, które nie posiadają certyfikatu księgowego, pod warunkiem że czynności prowadzenia ksiąg powierzą osobom uprawnionym.

• art. 4 i 19 ustawy z 2 kwietnia 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 127, poz. 880; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 180, poz. 1280

• § 2 ust. 1 pkt 1-2 rozporządzenia Ministra Finansów z 18 lipca 2002 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych - Dz.U. Nr 120, poz. 1022; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 122, poz. 846

Paweł Muż

ekonomista, księgowy