REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak wykazać i rozliczać w księgach bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów

Mariusz Bukowiński
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów dokonywane są dla zapewnienia współmierności przychodów i kosztów oraz zachowania zasady memoriału w danym okresie sprawozdawczym. Służą one do prawidłowego określenia kosztów działalności operacyjnej dla każdego okresu sprawozdawczego.

W księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami, dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Ustawa wskazuje nawet odpowiednie rozwiązanie ewidencyjne w tym zakresie, stanowiąc, że do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego należy zaliczać koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione. Stąd wynikają więc zapisy na kontach: „Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynnych”, „Rozliczenia międzyokresowe kosztów biernych” oraz „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”.

REKLAMA

Autopromocja

Jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy. Zakres dokonania RMK biernych został bardziej precyzyjnie określony przez znowelizowaną ustawę o rachunkowości.

Tabela. Wymóg dokonania RMK biernych (art. 39 uor)

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

UWAGA

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe i zasady ustalania ich wysokości powinny wynikać z uznanych zwyczajów handlowych.

Odpisy biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów następują stosownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń. Czas i sposób rozliczenia powinien być uzasadniony charakterem rozliczanych kosztów, z zachowaniem zasady ostrożności.

Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe zmniejszają koszty okresu sprawozdawczego, w którym stwierdzono, że zobowiązania te nie powstały.

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów to rezerwy na zobowiązania związane bezpośrednio z działalnością operacyjną, tj. z wytwarzaniem, sprzedażą (handlem) i fazą po sprzedaży, a także ogólnym zarządem. Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów stanowią specyficzną formę rezerw na przyszłe zobowiązania z tytułu kosztów działalności operacyjnej, przypadających na bieżący okres sprawozdawczy.

Jednostka dokonuje wyceny biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów nie rzadziej niż na dzień bilansowy, w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej kwocie. Kwota, na którą zarachowane jest bierne rozliczenie międzyokresowe kosztów, powinna wynikać z racjonalnych przesłanek. Rzetelny szacunek powinien nastąpić w drodze osądu dokonanego przez kierownictwo jednostki, z uwzględnieniem dotychczasowych doświadczeń dotyczących podobnych transakcji.

W przypadku wystąpienia biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów istotna jest kwestia ujęcia podatku dochodowego odroczonego. Ze względu na odmienny moment ujęcia kosztów z punktu widzenia bilansowego i podatkowego pojawią się przejściowe różnice z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Koszt bilansowy powstaje wcześniej (tj. w okresie, w którym usługa została wykonana lub potwierdzona protokołem odbioru tej usługi) niż koszt podatkowy (data wystawienia faktury). Jednostka powinna ustalić aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego w wysokości kwoty przewidywanej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego.

Ewidencja i rozliczenie RMK biernych zależy od tego, jaki rachunek kosztów prowadzi jednostka. Sposób ewidencji RMK biernych w układzie kont zespołu 4 jest chyba najbardziej powszechnym rozwiązaniem. Bywają też jednostki, które prowadzą ewidencję kosztów tylko w układzie kont zespołu 5, tj. „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie”. Przy czym należy zaznaczyć, że nie zwalnia to z obowiązku wykazania kosztów według rodzajów w informacji dodatkowej. Najbardziej rozbudowana ewidencja występuje w jednostkach prowadzących pełną ewidencję kosztów, ujmujących je jednocześnie na kontach zespołu 4 „Koszty według rodzajów i ich rozliczenie” oraz kontach zespołu 5 „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie”.

Na jakie zobowiązania nie należy tworzyć rezerwy

Do biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów nie zalicza się zobowiązań wynikających z przyjętych przez jednostkę niefakturowanych dostaw i usług. Zalicza się je do zobowiązań z tytułu dostaw i usług, i to także wtedy, gdy ustalenie przez jednostkę dokładnej ilości i/lub ceny dostawy/usługi może wymagać szacunków. Takie stanowisko wynika z projektu KSR nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”.

Przykład 1

Jednostka prowadzi ewidencję kosztów tylko w układzie kont zespołu 4 „Koszty według rodzajów i ich rozliczenie”.

Wariant 1 - rzeczywiste koszty < rezerwa

1. Zarachowanie biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów - utworzenie rezerwy na koszty działalności operacyjnej poprzez zaksięgowanie w ciężar kosztów okresu bieżącego ścisłej lub prawdopodobnej wysokości przyszłego zobowiązania w wysokości 100 000 zł.

Wn „Rozliczenie kosztów” 100 000

Ma „RMK - bierne” 100 000

2. Zaksięgowanie rzeczywiście poniesionych kosztów działalności operacyjnej w wysokości 90 000 zł związanych z utworzonym w okresach poprzednich biernym rozliczeniem międzyokresowym kosztów:

a) poniesienie kosztów

Wn „Koszty rodzajowe” 90 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” (lub inne konta) 90 000

b) rozwiązanie rezerw w wysokości poniesionych kosztów

Wn „RMK - bierne” 90 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 90 000

000

3. Rozwiązanie niewykorzystanej części rezerwy w wysokości 10 000 zł - niewykorzystana część rezerwy zmniejsza koszty okresu, w którym została stwierdzona:

Wn „RMK - bierne” 10 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant 2 - rzeczywiste koszty > rezerwa

1. Zarachowanie biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów - utworzenie rezerwy na koszty działalności operacyjnej poprzez zaksięgowanie w ciężar kosztów okresu bieżącego ścisłej lub prawdopodobnej wysokości przyszłego zobowiązania w wysokości 100 000 zł:

Wn „Rozliczenie kosztów” 100 000

Ma „RMK - bierne” 100 000

2. Zaksięgowanie rzeczywiście poniesionych kosztów działalności operacyjnej w wysokości 120 000 zł związanych z utworzonym w okresach poprzednich biernym rozliczeniem międzyokresowym kosztów:

a) poniesienie kosztów

Wn „Koszty rodzajowe” 120 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” (lub inne konta) 120 000

b) rozwiązanie rezerw

Wn „RMK - bierne” 100 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 100 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Przykład 2

Jednostka prowadzi ewidencję kosztów tylko w układzie kont zespołu 5 „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie”.

Wariant 1 - rzeczywiste koszty < rezerwa

1. Zarachowanie biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów - utworzenie rezerwy na koszty działalności operacyjnej poprzez zaksięgowanie w ciężar kosztów okresu bieżącego ścisłej lub prawdopodobnej wysokości przyszłego zobowiązania w wysokości 200 000 zł:

Wn „Koszty według typów działalności” 200 000

Ma „RMK - bierne” 200 000

2. Zaksięgowanie rzeczywiście poniesionych kosztów działalności operacyjnej w wysokości 180 000 zł związanych z utworzonym w okresach poprzednich biernym rozliczeniem międzyokresowym kosztów:

Wn „RMK - bierne” 180 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 180 000

3. Rozwiązanie niewykorzystanej części rezerwy w wysokości 20 000 zł - niewykorzystana część rezerwy zmniejsza koszty okresu, w którym została stwierdzona:

Wn „RMK - bierne” 20 000

Ma „Koszty według typów działalności” 20 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant 2 - rzeczywiste koszty > rezerwa

1. Zarachowanie biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów - utworzenie rezerwy na koszty działalności operacyjnej poprzez zaksięgowanie w ciężar kosztów okresu bieżącego ścisłej lub

prawdopodobnej wysokości przyszłego zobowiązania w wysokości 200 000 zł:

Wn „Koszty według typów działalności” 200 000

Ma „RMK - bierne” 200 000

2. Zaksięgowanie rzeczywiście poniesionych kosztów działalności operacyjnej w wysokości 220 000 zł związanych z utworzonym w okresach poprzednich biernym rozliczeniem międzyokresowym kosztów:

Wn „RMK - bierne” 220 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 220 000

3. Zaksięgowanie nadwyżki kosztów działalności operacyjnej ponad kwotę utworzonego w okresach poprzednich biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów w koszty okresu bieżącego:

Wn „Koszty według typów działalności” 20 000

Ma „RMK - bierne” 20 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 3

Jednostka prowadzi pełną ewidencję kosztów, ujmując je jednocześnie na kontach zespołu 4 „Koszty według rodzajów i ich rozliczenie” oraz kontach zespołu 5 „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie”.

Wariant 1 - rzeczywiste koszty < rezerwa

1. Zarachowanie ścisłej (lub prawdopodobnej) wysokości biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów - utworzenie rezerwy na koszty działalności operacyjnej w wysokości 250 000 zł:

Wn „Koszty według typów działalności” 250 000

Ma „RMK - bierne” 250 000

2. Poniesienie kosztów prostych związanych z utworzonym w okresach poprzednich biernym rozliczeniem międzyokresowym kosztów w wysokości 200 000 zł:

a) ewidencja w układzie rodzajowym

Wn „Koszty rodzajowe” 200 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 200 000

b) przeniesienie kosztów na konta zespołu 5

Wn „RMK - bierne” 200 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 200 000

3. Nadwyżka rezerw nad kosztami rzeczywiście poniesionymi - 50 000 zł:

Wn „RMK - bierne” 50 000

Ma „Koszty według typów działalności” 50 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant 2 - rzeczywiste koszty > rezerwa

1. Zarachowanie ścisłej (lub prawdopodobnej) wysokości biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów - utworzenie rezerwy na koszty działalności operacyjnej w wysokości 250 000 zł:

Wn „Koszty według typów działalności” 250 000

Ma „RMK - bierne” 250 000

2. Poniesienie kosztów prostych związanych z utworzonym w okresach poprzednich biernym rozliczeniem międzyokresowym kosztów w wysokości 300 000 zł:

a) ewidencja w układzie rodzajowym

Wn „Koszty rodzajowe” 300 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 300 000

b) przeniesienie kosztów na konta zespołu 5

Wn „RMK - bierne” 300 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 300 000

3. Nadwyżka kosztów rzeczywiście poniesionych ponad utworzoną rezerwę w wysokości 50 000 zł:

Wn „Koszty według typów działalności” 50 000

Ma „RMK - bierne” 50 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 6, art. 28 oraz art. 39 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694: ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 63, poz. 393

projekt Krajowego Standardu Rachunkowości nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”

Mariusz Bukowiński

Partner Zarządzający MB Audyt

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ordynacja podatkowa - liczne zmiany od 2026 r. Przedawnienie, zapłata podatku, zwrot nadpłaty, MDR i kilkadziesiąt innych nowości w projekcie nowelizacji

W dniu 28 marca 2025 r. opublikowany został projekt bardzo obszernej nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilkunastu innych ustaw. Zmiany są bardzo liczne i mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r. Ministerstwo Finansów informuje, że celem tej nowelizacji jest poprawa relacji między podatnikami i organami podatkowymi, zwiększenie efektywności działania organów podatkowych oraz doprecyzowanie przepisów, których stosowanie budzi wątpliwości. Zobaczmy jakie zmiany czekają podatników od początku przyszłego roku.

Obowiązkowe e-Doręczenia od 1 kwietnia 2025 r. dla firm zarejestrowanych w KRS. Jak założyć skrzynkę i aktywować Adres do Doręczeń Elektronicznych (ADE)

W komunikacie z 27 marca 2025 r. Poczta Polska przypomina o nadchodzącym terminie: 1 kwietnia 2025 r., kiedy to obowiązek korzystania z systemu e-Doręczeń zostanie rozszerzony na przedsiębiorstwa zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym przed początkiem bieżącego roku.

Ekologiczne opakowania w e-handlu - ogromne wyzwanie dla logistyki

Europejski klient e-commerce ma sprzeczne oczekiwania wobec opakowań, w których dostarczane są jego zamówienia. Domaga się ekologicznych rozwiązań, ale rzadko zrezygnuje z zakupu, jeśli nie otrzyma alternatywy zrównoważonej klimatycznie. Nie chce też płacić za spełnienie postulatów środowiskowych, a długa lista rozbieżności generuje ogromne wyzwania po stronie sprzedawców i logistyki. Ekologiczna rewolucja nie jest tania, dodatkowo nowe unijne przepisy wymuszają daleko idące zmiany w procesie realizacji zamówień.

Praca w KAS - rekrutacja 2025. Gdzie szukać ogłoszeń?

Praca w KAS a rekrutacja w 2025 roku. Jakie zadania ma Krajowa Administracja Państwowa? Kto może pracować w KAS? Gdzie szukać ogłoszeń? Jakie są wymagania są w trakcie rekrutacji w 2025 roku?

REKLAMA

Roczne zeznanie podatkowe CIT tylko do 31 marca. Jak złożyć CIT-8

Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa przypominają, że 31 marca 2025 r. upływa termin złożenia zeznania CIT-8 za 2024 rok dla tych podatników, których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym. CIT-8 można złożyć także elektronicznie w serwisie e-Urząd Skarbowy bez konieczności posiadania podpisu kwalifikowanego.

PKPiR 2026: będzie 15 poważnych zmian i nowe rozporządzenie od 1 stycznia. Terminy wpisów, dodatkowe kolumny do KSeF, dowody księgowe i inne nowości

Minister Finansów przygotował projekt nowego rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (pkpir). Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Sprawdziliśmy co się zmieni w zasadach prowadzenia pkpir w porównaniu do obecnego stanu prawnego.

Odpisy amortyzacyjne spółek nieruchomościowych

Najnowsze orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) przynoszą istotne zmiany dla spółek nieruchomościowych w zakresie możliwości rozpoznawania odpisów amortyzacyjnych w kosztach podatkowych. W styczniu tego roku NSA w kilku wyrokach (sygn. II FSK 788/23, II FSK 789/23, II FSK 987/23, II FSK 1086/23, II FSK 1652/23) potwierdził korzystne dla podatników stanowisko wojewódzkich sądów administracyjnych (WSA).

CIT estoński a optymalizacja podatkowa. Czy to się opłaca?

Przedsiębiorcy coraz częściej poszukują skutecznych sposobów na obniżenie obciążeń podatkowych. Jednym z rozwiązań, które zyskuje na popularności, jest estoński CIT. Czy rzeczywiście ta forma opodatkowania przynosi realne korzyści? Przyjrzyjmy się, na czym polega ten model, kto może z niego skorzystać i jakie są jego zalety oraz wady dla polskich przedsiębiorstw.

REKLAMA

Składka zdrowotna w 2026 roku – będzie ewolucja czy rewolucja?

Planowane na 2026 rok zmiany w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców stanowią jeden z najbardziej dyskutowanych tematów w sferze podatkowej, mimo iż sama składka podatkiem nie jest. Tak jak każda kwestia dotycząca finansów osobistych a równocześnie publicznych, wywołuje liczne pytania zarówno wśród prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jak i wśród polityków, gdzie widoczne są wyraźne podziały.

Podatnik już nie będzie karany za przypadkowe błędy, nie będzie udowadniał niewinności

Szef rządu Donald Tusk poinformował, że za niecelowe, przypadkowe błędy nie będzie się już karać podatnika. Teraz to urząd skarbowy będzie musiał udowadniać jak jest.

REKLAMA