REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak wykazać i rozliczać w księgach bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mariusz Bukowiński
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów dokonywane są dla zapewnienia współmierności przychodów i kosztów oraz zachowania zasady memoriału w danym okresie sprawozdawczym. Służą one do prawidłowego określenia kosztów działalności operacyjnej dla każdego okresu sprawozdawczego.

W księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami, dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Ustawa wskazuje nawet odpowiednie rozwiązanie ewidencyjne w tym zakresie, stanowiąc, że do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego należy zaliczać koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione. Stąd wynikają więc zapisy na kontach: „Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynnych”, „Rozliczenia międzyokresowe kosztów biernych” oraz „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”.

REKLAMA

REKLAMA

Jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy. Zakres dokonania RMK biernych został bardziej precyzyjnie określony przez znowelizowaną ustawę o rachunkowości.

Tabela. Wymóg dokonania RMK biernych (art. 39 uor)

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

REKLAMA

UWAGA

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe i zasady ustalania ich wysokości powinny wynikać z uznanych zwyczajów handlowych.

Odpisy biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów następują stosownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń. Czas i sposób rozliczenia powinien być uzasadniony charakterem rozliczanych kosztów, z zachowaniem zasady ostrożności.

Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe zmniejszają koszty okresu sprawozdawczego, w którym stwierdzono, że zobowiązania te nie powstały.

Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów to rezerwy na zobowiązania związane bezpośrednio z działalnością operacyjną, tj. z wytwarzaniem, sprzedażą (handlem) i fazą po sprzedaży, a także ogólnym zarządem. Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów stanowią specyficzną formę rezerw na przyszłe zobowiązania z tytułu kosztów działalności operacyjnej, przypadających na bieżący okres sprawozdawczy.

Jednostka dokonuje wyceny biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów nie rzadziej niż na dzień bilansowy, w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej kwocie. Kwota, na którą zarachowane jest bierne rozliczenie międzyokresowe kosztów, powinna wynikać z racjonalnych przesłanek. Rzetelny szacunek powinien nastąpić w drodze osądu dokonanego przez kierownictwo jednostki, z uwzględnieniem dotychczasowych doświadczeń dotyczących podobnych transakcji.

W przypadku wystąpienia biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów istotna jest kwestia ujęcia podatku dochodowego odroczonego. Ze względu na odmienny moment ujęcia kosztów z punktu widzenia bilansowego i podatkowego pojawią się przejściowe różnice z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Koszt bilansowy powstaje wcześniej (tj. w okresie, w którym usługa została wykonana lub potwierdzona protokołem odbioru tej usługi) niż koszt podatkowy (data wystawienia faktury). Jednostka powinna ustalić aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego w wysokości kwoty przewidywanej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego.

Ewidencja i rozliczenie RMK biernych zależy od tego, jaki rachunek kosztów prowadzi jednostka. Sposób ewidencji RMK biernych w układzie kont zespołu 4 jest chyba najbardziej powszechnym rozwiązaniem. Bywają też jednostki, które prowadzą ewidencję kosztów tylko w układzie kont zespołu 5, tj. „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie”. Przy czym należy zaznaczyć, że nie zwalnia to z obowiązku wykazania kosztów według rodzajów w informacji dodatkowej. Najbardziej rozbudowana ewidencja występuje w jednostkach prowadzących pełną ewidencję kosztów, ujmujących je jednocześnie na kontach zespołu 4 „Koszty według rodzajów i ich rozliczenie” oraz kontach zespołu 5 „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie”.

Na jakie zobowiązania nie należy tworzyć rezerwy

Do biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów nie zalicza się zobowiązań wynikających z przyjętych przez jednostkę niefakturowanych dostaw i usług. Zalicza się je do zobowiązań z tytułu dostaw i usług, i to także wtedy, gdy ustalenie przez jednostkę dokładnej ilości i/lub ceny dostawy/usługi może wymagać szacunków. Takie stanowisko wynika z projektu KSR nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”.

Przykład 1

Jednostka prowadzi ewidencję kosztów tylko w układzie kont zespołu 4 „Koszty według rodzajów i ich rozliczenie”.

Wariant 1 - rzeczywiste koszty < rezerwa

1. Zarachowanie biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów - utworzenie rezerwy na koszty działalności operacyjnej poprzez zaksięgowanie w ciężar kosztów okresu bieżącego ścisłej lub prawdopodobnej wysokości przyszłego zobowiązania w wysokości 100 000 zł.

Wn „Rozliczenie kosztów” 100 000

Ma „RMK - bierne” 100 000

2. Zaksięgowanie rzeczywiście poniesionych kosztów działalności operacyjnej w wysokości 90 000 zł związanych z utworzonym w okresach poprzednich biernym rozliczeniem międzyokresowym kosztów:

a) poniesienie kosztów

Wn „Koszty rodzajowe” 90 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” (lub inne konta) 90 000

b) rozwiązanie rezerw w wysokości poniesionych kosztów

Wn „RMK - bierne” 90 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 90 000

000

3. Rozwiązanie niewykorzystanej części rezerwy w wysokości 10 000 zł - niewykorzystana część rezerwy zmniejsza koszty okresu, w którym została stwierdzona:

Wn „RMK - bierne” 10 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant 2 - rzeczywiste koszty > rezerwa

1. Zarachowanie biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów - utworzenie rezerwy na koszty działalności operacyjnej poprzez zaksięgowanie w ciężar kosztów okresu bieżącego ścisłej lub prawdopodobnej wysokości przyszłego zobowiązania w wysokości 100 000 zł:

Wn „Rozliczenie kosztów” 100 000

Ma „RMK - bierne” 100 000

2. Zaksięgowanie rzeczywiście poniesionych kosztów działalności operacyjnej w wysokości 120 000 zł związanych z utworzonym w okresach poprzednich biernym rozliczeniem międzyokresowym kosztów:

a) poniesienie kosztów

Wn „Koszty rodzajowe” 120 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” (lub inne konta) 120 000

b) rozwiązanie rezerw

Wn „RMK - bierne” 100 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 100 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Przykład 2

Jednostka prowadzi ewidencję kosztów tylko w układzie kont zespołu 5 „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie”.

Wariant 1 - rzeczywiste koszty < rezerwa

1. Zarachowanie biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów - utworzenie rezerwy na koszty działalności operacyjnej poprzez zaksięgowanie w ciężar kosztów okresu bieżącego ścisłej lub prawdopodobnej wysokości przyszłego zobowiązania w wysokości 200 000 zł:

Wn „Koszty według typów działalności” 200 000

Ma „RMK - bierne” 200 000

2. Zaksięgowanie rzeczywiście poniesionych kosztów działalności operacyjnej w wysokości 180 000 zł związanych z utworzonym w okresach poprzednich biernym rozliczeniem międzyokresowym kosztów:

Wn „RMK - bierne” 180 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 180 000

3. Rozwiązanie niewykorzystanej części rezerwy w wysokości 20 000 zł - niewykorzystana część rezerwy zmniejsza koszty okresu, w którym została stwierdzona:

Wn „RMK - bierne” 20 000

Ma „Koszty według typów działalności” 20 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant 2 - rzeczywiste koszty > rezerwa

1. Zarachowanie biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów - utworzenie rezerwy na koszty działalności operacyjnej poprzez zaksięgowanie w ciężar kosztów okresu bieżącego ścisłej lub

prawdopodobnej wysokości przyszłego zobowiązania w wysokości 200 000 zł:

Wn „Koszty według typów działalności” 200 000

Ma „RMK - bierne” 200 000

2. Zaksięgowanie rzeczywiście poniesionych kosztów działalności operacyjnej w wysokości 220 000 zł związanych z utworzonym w okresach poprzednich biernym rozliczeniem międzyokresowym kosztów:

Wn „RMK - bierne” 220 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 220 000

3. Zaksięgowanie nadwyżki kosztów działalności operacyjnej ponad kwotę utworzonego w okresach poprzednich biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów w koszty okresu bieżącego:

Wn „Koszty według typów działalności” 20 000

Ma „RMK - bierne” 20 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 3

Jednostka prowadzi pełną ewidencję kosztów, ujmując je jednocześnie na kontach zespołu 4 „Koszty według rodzajów i ich rozliczenie” oraz kontach zespołu 5 „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie”.

Wariant 1 - rzeczywiste koszty < rezerwa

1. Zarachowanie ścisłej (lub prawdopodobnej) wysokości biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów - utworzenie rezerwy na koszty działalności operacyjnej w wysokości 250 000 zł:

Wn „Koszty według typów działalności” 250 000

Ma „RMK - bierne” 250 000

2. Poniesienie kosztów prostych związanych z utworzonym w okresach poprzednich biernym rozliczeniem międzyokresowym kosztów w wysokości 200 000 zł:

a) ewidencja w układzie rodzajowym

Wn „Koszty rodzajowe” 200 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 200 000

b) przeniesienie kosztów na konta zespołu 5

Wn „RMK - bierne” 200 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 200 000

3. Nadwyżka rezerw nad kosztami rzeczywiście poniesionymi - 50 000 zł:

Wn „RMK - bierne” 50 000

Ma „Koszty według typów działalności” 50 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant 2 - rzeczywiste koszty > rezerwa

1. Zarachowanie ścisłej (lub prawdopodobnej) wysokości biernego rozliczenia międzyokresowego kosztów - utworzenie rezerwy na koszty działalności operacyjnej w wysokości 250 000 zł:

Wn „Koszty według typów działalności” 250 000

Ma „RMK - bierne” 250 000

2. Poniesienie kosztów prostych związanych z utworzonym w okresach poprzednich biernym rozliczeniem międzyokresowym kosztów w wysokości 300 000 zł:

a) ewidencja w układzie rodzajowym

Wn „Koszty rodzajowe” 300 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 300 000

b) przeniesienie kosztów na konta zespołu 5

Wn „RMK - bierne” 300 000

Ma „Rozliczenie kosztów” 300 000

3. Nadwyżka kosztów rzeczywiście poniesionych ponad utworzoną rezerwę w wysokości 50 000 zł:

Wn „Koszty według typów działalności” 50 000

Ma „RMK - bierne” 50 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 6, art. 28 oraz art. 39 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694: ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 63, poz. 393

projekt Krajowego Standardu Rachunkowości nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”

Mariusz Bukowiński

Partner Zarządzający MB Audyt

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Integracja KSeF z PEF, czyli faktury w zamówieniach publicznych. Wyjaśnienia MF

Od 1 lutego 2026 r. wchodzi w życie pełna integracja Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) z Platformą Elektronicznego Fakturowania (PEF). Zmiany te obejmą m.in. zamówienia publiczne, a także relacje B2G (Business-to-Government). Oznacza to, że przedsiębiorcy realizujący kontrakty z administracją publiczną będą zobowiązani do wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Ministerstwo Finansów w Podręczniku KSeF 2.0 wyjaśnia, jakie zasady będą obowiązywać i jakie rodzaje faktur z PEF będą przyjmowane w KSeF.

Testy otwarte API KSeF 2.0 właśnie ruszyły – sprawdź, co zmienia się w systemie e-Faktur, dlaczego integracja jest konieczna i jakie etapy czekają podatników w najbliższych miesiącach

30 września Ministerstwo Finansów uruchomiło testy otwarte API KSeF 2.0, które pozwalają sprawdzić, jak systemy finansowo-księgowe współpracują z nową wersją Krajowego Systemu e-Faktur. To kluczowy etap przygotowań do obowiązkowego wdrożenia KSeF 2.0, który już od lutego 2025 roku stanie się codziennością przedsiębiorców i księgowych.

Miliony do odzyskania! Spółki Skarbu Państwa mogą uniknąć podatku PCC dzięki zasadzie stand-still

Wyrok WSA w Gdańsku otwiera drogę spółkom pośrednio kontrolowanym przez Skarb Państwa do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych przy strategicznych operacjach kapitałowych. Choć decyzja nie jest jeszcze prawomocna, firmy mogą liczyć na milionowe oszczędności i odzyskanie wcześniej pobranych podatków.

Rezerwa na zaległe urlopy pracowników - koszt, który może zaskoczyć na zamknięciu roku

Zaległe dni urlopowe stanowią realne i narastające ryzyko finansowe dla firm — szczególnie w sektorze MŚP. W mniejszych przedsiębiorstwach, gdzie często brakuje dedykowanych działów HR czy zespołów płacowych, łatwiej o kumulację niewykorzystanych dni. Z mojego doświadczenia jako CFO na godziny wynika, że problem jest niedoszacowany. Firmy często nie uświadamiają sobie skali zobowiązania. - tłumaczy Marta Kobińska, CEO Create the Flow, dyrektor finansowa, CFO na godziny.

REKLAMA

Tryb awaryjny w KSeF – jak działa i kiedy z niego skorzystać?

Obowiązkowy KSeF od 2026 r. budzi emocje, a jedną z najczęściej zadawanych obaw jest: co stanie się, gdy system po prostu przestanie działać?Odpowiedzią ustawodawcy jest tryb awaryjny. Jest to rozwiązanie, które ma zabezpieczyć przedsiębiorców przed paraliżem działalności w razie oficjalnie ogłoszonej awarii KSeF.

Ruszyły masowe kontrole kart lunchowych. Co sprawdza ZUS?

Karty lunchowe od kilku lat są jednym z najczęściej wybieranych pozapłacowych benefitów pracowniczych. Do września 2023 r. karty mogły być wykorzystywane wyłącznie w restauracjach i innych punktach gastronomicznych. Od tego momentu ich popularność dodatkowo wzrosła – z uwagi na możliwość korzystania z nich również w sklepach spożywczych i supermarketach. Ta zmiana, choć dla pracowników korzystna, wywołała lawinę kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który coraz uważniej przygląda się temu, w jaki sposób firmy stosują zwolnienie ze składek.

30.09.2025: ważny dzień dla KSeF - Krajowego Systemu eFaktur. Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję systemu

30 września Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF 2.0). To sygnał dla firm, że czas intensywnych przygotowań właśnie się rozpoczął. Jak ten czas na testowanie należy optymalnie wykorzystać?

Rewolucja nie mniej ważna niż KSeF. Nowy obowiązek dla firm sektora MŚP

Cyfryzacja rozliczeń podatkowych w Polsce wchodzi w kolejny etap. Podczas gdy uwaga przedsiębiorców skupia się dziś na KSeF, równie istotna zmiana dotknie ich jeszcze wcześniej. Od 1 stycznia 2026 roku prowadzenie KPiR możliwe będzie wyłącznie w formie cyfrowej. MF przekonuje, że to krok w stronę uproszczenia, automatyzacji oraz zwiększenia transparentności biznesu. Dla sektora MŚP oznacza on również nowe formalności, konieczność inwestycji w systemy IT oraz kary za nieterminowe raporty.

REKLAMA

Samochód w JDG – zakup, leasing, VAT, koszty (100%, 75%, czy 50%), sprzedaż. To przedsiębiorca musi wiedzieć koniecznie

Mobilność to często klucz do efektywnego działania przedsiębiorcy, zwłaszcza w usługach, handlu czy transporcie. Prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą (JDG) mogą skorzystać z licznych udogodnień podatkowych, które umożliwiają nie tylko częściowe odliczenie kosztów zakupu pojazdu, ale także rozliczanie wydatków związanych z jego użytkowaniem i eksploatacją. Bierzemy pod lupę najpopularniejsze ulgi i odliczenia samochodowe przysługujące od momentu zakupu, poprzez jego użytkowanie aż po sprzedaż.

KSeF zmienia zasady gry. Jak biura rachunkowe mogą zabezpieczyć siebie i klientów?

Wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) zautomatyzuje obieg dokumentów, ale jednocześnie zrodzi fundamentalne pytanie o odpowiedzialność za kwalifikację kosztów. Obowiązek ten spoczywa na przedsiębiorcy, jednak w praktyce to biura rachunkowe znajdą się na pierwszej linii jeśli idzie o nowe wyzwanie. Niewdrożenie odpowiednich procedur może prowadzić do chaosu komunikacyjnego, sporów z klientami, a nawet do procesów sądowych.

REKLAMA