Skutki wprowadzenia odpowiedzialności solidarnej w ustawie o VAT

Przesłanki i zakres odpowiedzialności

Ministerstwo Finansów decydując się na wprowadzenie odpowiedzialności solidarnej, uzasadnia to ochroną uczciwych przedsiębiorców, ograniczaniem szarej strefy, ochroną wpływów budżetowych. Nałożenie solidarnej odpowiedzialności na nabywców określonych towarów, obrót których szczególnie narażony jest na oszustwa polegające na wyłudzeniu podatku VAT, ma pełnić przede wszystkim funkcję prewencyjną, a nie represyjną. Przejawiać ma się w dokładniejszym kontrolowaniu przez podatników (nabywców) swoich kontrahentów (zbywców). Ma to eliminować z łańcucha dostaw podmioty nastawione na oszustwa podatkowe, a tym samym zwiększyć obrót odpowiadający rzeczywistej działalności gospodarczej.

Odpowiedzialnością solidarną objęci będą podatnicy podatku od towaru i usług:

- na rzecz których dokonano dostawy towarów wymienionych w ustawie (wyroby stalowe, paliwa i złoto),

- jeżeli w momencie dokonania dostawy towarów podatnik wiedział, lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku lub jej część, przypadająca na tę lub na wcześniejszą albo późniejszą dostawę tych towarów, nie została lub nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego.

Za „uzasadnione podstawy”, uważa się szczególne okoliczności towarzyszące dostawie towarów lub szczególne warunki na jakich została ona dokonana. Chodzi tutaj o przypadki, gdy cena za dostarczone podatnikowi towary była niższa od wartości rynkowej. To domniemanie mógłby podatnik obalić, wykazując, że te okoliczności nie wiązały się z niewpłaceniem podatku, przypadającego na dostawę tych towarów, na jakimkolwiek etapie ich obrotu.

Postuluje się o doprecyzowanie tych przepisów, bowiem istnieją obawy, że instytucja ta będzie wykorzystywana do nadużyć kontrolnych ze strony urzędów skarbowych. Trudno byłoby obalić w praktyce wspomniane domniemanie, bowiem niższa cena rynkowa może być - i często jest - normalnym elementem gry rynkowej, będącej przejawem zdrowej konkurencji. Niekoniecznie nabywca musi, czy też powinien podejrzewać, że ta cena jest wynikiem nadużyć dostawcy, który nie zamierza odprowadzić od tej transakcji podatku VAT. Redakcja tego przepisu będzie miała istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania całej instytucji solidarnej odpowiedzialności.

Instytucja odpowiedzialności solidarnej w podatku VAT

Nie trzeba wymieniać kas fiskalnych po 1 kwietnia

Zapraszamy na forum Księgowość

Podstawą objęcia nabywcy odpowiedzialnością solidarną będzie wyłącznie zaległość podatkowa dostawcy wynikająca z niewpłaconego przez niego podatku. Będzie to zatem podatek wynikający z deklaracji lub decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego, jeśli naczelnik urzędu skarbowego określi je w innej wysokości, na podstawie których zostanie wystawiony tytuł wykonawczy.

Nabywca nie będzie odpowiadał za odsetki za zwłokę od zaległości podatkowej dostawcy, naliczone w okresie przed wydaniem decyzji orzekającej odpowiedzialność solidarną. Dotyczy to także kosztów egzekucyjnych.

Zabezpieczenie na majątku nabywcy

Równocześnie ze zmianą ustawy o podatku od towarów i usług, zmieniona będzie także ustawa - Ordynacja podatkowa. Konieczne jest bowiem stworzenie podstaw prawnych umożliwiających zabezpieczenie orzeczonej odpowiedzialności solidarnej. Jeśli zaistnieje uzasadniona obawa, że dostawca towarów nie wykona swojego zobowiązania podatkowego, w szczególności w sytuacji gdy nie płaci on podatków oraz utrudnia egzekucję, będzie istniała możliwość zabezpieczenia wykonania tego zobowiązania na majątku nabywcy. Zabezpieczenie to będzie mogło być dokonane po doręczeniu nabywcy decyzji orzekającej odpowiedzialność solidarną.

Jeśli egzekucja z majątku dostawcy okaże się w całości lub części bezskuteczna, wówczas decyzja o zabezpieczeniu wygaśnie i zostanie wszczęta egzekucja zobowiązania wynikającego z decyzji o odpowiedzialności solidarnej nabywcy z jego majątku.