Istotne zmiany w PIT i CIT od 2019 roku

Ustawa z dnia 23 października 2018 r. zmienia ustawę z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509, ze zm.; dalej: ustawa o PIT), ustawę z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1035, ze zm.; dalej: ustawa o CIT), a także pięć innych ustaw.

Zmiany przepisów określających podatki dochodowe mają na celu zwiększenie czytelności i precyzji istniejących regulacji (przejrzystość), ułatwienie podatnikom realizacji obowiązków podatkowych (prostota), sprawiedliwe traktowanie podatników (przyjazność).

Polecamy: Komplet podatki 2019

Najważniejsze zmiany w ustawie o PIT

1. możliwość łącznego opodatkowania dochodów małżonków oraz preferencyjnego opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci również wtedy, gdy złożenie zeznania rocznego nastąpi po terminie, tzn. po 30 kwietnia;
2. uwzględnienie przez spadkobiercę okresu posiadania nieruchomości lub praw majątkowych (ust. 1 pkt 8 lit. a-c) przez spadkodawcę – dla obliczenia 5-letniego okresu warunkującego możliwość nieopodatkowania dochodów z ich zbycia;
3. uwzględnienie roku nabycia lub wybudowania nieruchomości oraz roku nabycia innych praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków – dla obliczenia 5-letniego okresu warunkującego możliwość nieopodatkowania dochodów z ich zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej;
4.  zwolnienie z opodatkowania przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości (części lub udziału) wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z wyjątkiem przychodu z odpłatnego zbycia gruntów, które w związku z takim zbyciem utraciły charakter rolny;
5. wydłużenie z dwóch do trzech lat okresu, w którym dochód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości musi być przez podatnika wydatkowany na własne cele mieszkaniowe jako warunek skorzystania z tzw. ulgi mieszkaniowej;
6. ustalenie, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów (przykładowo): odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość: 225 tys. zł (było 30 tys. euro) w przypadku samochodu elektrycznego i 150 tys. zł (było zł 20 tys. euro) w przypadku pozostałych samochodów osobowych; składek na rzecz organizacji zrzeszających przedsiębiorców i pracodawców, działających na podstawie odrębnych ustaw – do wysokości łącznie nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty odpowiadającej 0,25% (było 0,15%) kwoty wynagrodzeń wypłaconych w poprzednim roku podatkowym, stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli przedsiębiorca nie wypłacał tych wynagrodzeń, kwota składek zaliczana do kosztów uzyskania przychodów nie może przekroczyć kwoty 250 zł; poniesionych wydatków z tytułu kosztów używania, stanowiącego własność podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, samochodu osobowego niebędącego składnikiem majątku oraz składek na ubezpieczenie takiego samochodu; te wydatki i składki w wysokości 20% stanowią jednak koszty uzyskania przychodu pod warunkiem, że samochód ten jest wykorzystywany również do celów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika (zniesienie tzw. kilometrówki).

Najważniejsze zmiany w ustawie o CIT

1. uchylenie obowiązku publikowania przez podatkowe grupy kapitałowe w Monitorze Sądowym i Gospodarczym informacji o zarejestrowaniu i wykreśleniu takiej grupy;
2. poszerzenie o domy maklerskie oraz Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych kręgu podmiotów, których przychody (z wyjątkami) zalicza się do przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych;
3. ustalenie kosztów, które nie są uważane za koszty uzyskania przychodów (analogiczne do zmian w ustawie o PIT);
4. ustalenie zasad zaliczania w koszty podatkowe wydatków związanych z używaniem (eksploatacją) w firmie samochodów osobowych (analogiczne do zmian w ustawie o PIT);
5. zwolnienie z podatku dochodowego dochodu z odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego.

Stawka 9% CIT

Szczególne znaczenie ma zmiana polegająca na zastąpieniu stawki podatku CIT w wysokości 15% – stawką 9% w odniesieniu do małych podatników, a także podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej (ci nie muszą mieć statusu małego podatnika). Podatek będzie wynosił 9% podstawy opodatkowania od przychodów (dochodów) innych niż z zysków kapitałowych – w przypadku podatników, u których przychody osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1,2 mln euro (według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1 tys. zł).

Jednak, po pierwsze, ze stawki 9% nie skorzystają podatnicy, jeżeli w roku podatkowym, w którym podatnik został utworzony, oraz w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym, zostało do niego wniesione na poczet kapitału uprzednio prowadzone przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty 10 tys. euro. Po drugie, stawki 9% nie stosuje się do spółki dzielonej, podatnika, który wniósł tytułem wkładu do innego podmiotu, w tym na poczet kapitału uprzednio prowadzone przedsiębiorstwo, zorganizowaną część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty 10 tys. euro lub składniki majątku uzyskane przez tego podatnika w wyniku likwidacji innych podatników, jeżeli ten podatnik posiadał udziały (akcje) tych innych likwidowanych podatników – w roku podatkowym, w którym dokonano podziału albo wniesiono wkład, oraz w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym.

Sposób wpłacania zaliczek w odniesieniu do stawki 9% polega na tym, że podatnicy mogą płacić zaliczki przy uwzględnieniu tej stawki tylko do momentu, w którym ich przychody w roku podatkowym nie przekroczą kwoty 1,2 mln euro. Po przekroczeniu tego progu dalsze zaliczki będą obliczane przy zastosowaniu stawki 19%.

Zmiany w ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych

W ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 2157, ze zm.) zmiana upraszcza zasady wyboru opodatkowania przychodów z najmu (podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze). Podatnik zdecyduje o sposobie opodatkowania przychodów z najmu (według skali podatkowej lub ryczałtem), dokonując pierwszej wpłaty na podatek dochodowy. Znowelizowany przepis ustawy wprost uznaje za równoznaczną z dokonaniem wyboru opodatkowania przychodów z najmu w formie ryczałtu  pierwszą w roku podatkowym wpłatę na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z tego tytułu (jeśli pierwszy taki przychód podatnik osiągnie w grudniu roku podatkowego i złoży zeznanie PIT-28, oznacza to, że dokonał wyboru).

Inna zmiana polega na likwidacji obowiązku prowadzenia ewidencji przychodów przez podatnika płacącego ryczałt od najmu, jeśli wysokość przychodów nie wynika z umowy najmu zawartej w formie pisemnej, lecz z innych dowodów np. przelewu na rachunek wynajmującego.

Zmiany w PCC

W ustawie z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1150) zmniejszono do 0,5% (było 2%) stawkę podatku od umów pożyczek zawieranych między osobami innymi niż zaliczane do I grupy podatkowej (w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn), zrównując ją ze stawką od pożyczek udzielanych spółkom osobowym przez wspólników. Ponadto, zwolnienie od podatku cywilnoprawnego obejmie drobne pożyczki (najczęściej udzielane na podstawie ustnej umowy), których kwota (wartość) nie przekracza 1 tys. zł. Rozwiązanie to zastąpiło dotychczasowe zwolnienie opodatkowania pożyczki do łącznej wysokości nieprzekraczającej kwoty 5 tys. zł od jednego podmiotu i 25 tys. zł od wielu podmiotów – w okresach 3 kolejnych lat kalendarzowych.

Pozostałe zmiany

W ustawie z dnia 25 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności (Dz. U. poz. 1767, ze zm.) uchylono upoważnienie dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do określenia w drodze rozporządzenia wzoru formularza CIT-VC (dotyczył zwolnienia opodatkowania dochodów ze sprzedaży akcji /udziałów/ spółek kapitałowych lub spółek komandytowo-akcyjnych, jeżeli wyłącznym przedmiotem ich działalności było dokonywanie inwestycji finansowych w wysokości co najmniej 75% wartości bilansowej aktywów, ustalonych na ostatni dzień roku podatkowego, w którym dokonały zakończenia inwestycji, w aktywa inne niż tzw. aktywa bezpieczne).

W ustawie z dnia 16 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz. U. poz. 2260, ze zm.) dodano przepis, na podstawie którego środki zlikwidowanego Funduszu Restrukturyzacji Przedsiębiorców przekazane – jako dotacja celowa – do Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. nie stanowią przychodu, a tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W ustawie z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. poz. 2175) nowelizacja dotyczy przepisu przejściowego, który reguluje kwestię stosowania podwyższonego limitu 10 tys. zł (było 3,5 tys. zł), umożliwiającego jednorazowe zaliczenie do kosztów podatkowych wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, przyjętych do używania po dniu 31 grudnia 2017 r.

Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2019 r., z wyjątkiem art. 11 i art. 12, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Zgodnie z art. 11 ustawy, podatnicy utworzeni w okresie od dnia wejścia w życie tego przepisu, a przed dniem wejścia w życie ustawy, są obowiązani stosować w roku podatkowym rozpoczętym po dniu 31 grudnia 2018 r. stawki podatku 19% i 15%.

Natomiast zgodnie z art. 12 ustawy, ten sam obowiązek dotyczy podatników, którzy we wskazanym wyżej okresie dokonali podziału albo wnieśli tytułem wkładu do innego podmiotu na poczet kapitału przedsiębiorstwo (jego część lub składniki) przekraczające 10 tys. euro lub składniki majątku uzyskane przez tego podatnika w wyniku likwidacji innych podatników, jeżeli ten podatnik posiadał udziały (akcje) tych innych likwidowanych podatników.