Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy przepisy o podatku od towarów i usług są stanowione w dobrej wierze?

Czy przepisy o podatku od towarów i usług są stanowione w dobrej wierze?
Czy przepisy o podatku od towarów i usług są stanowione w dobrej wierze?
Stanowienie przepisów w dobrej wierze. Problem dobrej wiary w procesie stanowienia przepisów prawa, ich interpretacji oraz stosowania prawa podatkowego dopiero od niedawna pojawił się w pracach naukowych i publicystyce prawnej. Należy on jeszcze wciąż do tzw. niepoprawnego nurtu piśmiennictwa stojącego w opozycji do fasadowej, obecnej do dziś narracji, która całkowicie pomija nie tylko ten problem - pisze profesor Witold Modzelewski.

Zły fiskus, dobrzy podatnicy i skomplikowane przepisy?

Nurt fasadowy pośrednio odwołuje się do tradycyjnej antynomii „złego fiskusa”, który (jakoby) tworzy treść przepisów wyłącznie po to, aby „zwiększyć fiskalizm” i również w tym celu wrogo interpretuje przepisy i stosuje prawo, któremu przeciwstawia się dobrych, poczciwych podatników. Ci ostatni stanowią w tej narracji homogeniczną grupę, kierująca się przede wszystkim legalizmem i zaufaniem do organów władzy, lecz są oni „gnębieni” przez owego „złego fiskusa”, który co prawda nie zawsze legalnie, ale bez wahania broni interesu fiskalnego państwa. W tym celu również podstępny legislator zbędnie komplikuje przepisy, które przecież muszą być „jasne” i „proste”, nadużywa władzy a przede wszystkim wydaje niezgodne z prawem, ale korzystne dla budżetu decyzje podatkowe. W nurcie fasadowym jedyną nadzieją dla gnębionych przez złego prawodawcę oraz fiskusa podatników jest judykatura krajowa (sądy administracyjne) i wspólnotowa (TSUE), które stają (niekiedy) w obronie „słusznych praw podatników”.

Patologie w stanowieniu, interpretacji i stosowaniu przepisów podatkowych

Wyjaśniając rzeczywistość przy pomocy tej antynomii nie sposób dostrzec, że wręcz świadomie nie dostrzega się tu zachowań patologicznych, które występują zarówno w procesie stanowienia przepisów prawa, ich interpretacji urzędowych oraz wykładni i stosowania prawa podatkowego zarówno w wykonaniu organów władzy publicznej jak i samych podatników, które nie pasują do przyjętych schematów.

W fasadowym nurcie narracji dotyczącej tego podatku przez lata uparcie pomijano milczeniem masowe zjawiska ucieczki od opodatkowania i wyłudzania zwrotów VAT, występujących pod rządami nowej, wspólnotowej wersji tego podatku, która weszła w życie z dniem 1 maja 2004 r. Przypomnę, że w poprzednim kształcie (przedwspólnotowym) podatku od towarów i usług zjawiska te występowały tylko w marginesowym zakresie, a szacunki strat w dochodach budżetowych poniesionych pod rządami obu podatków (lata 1993-2003 oraz 2004-2019) kształtują się w relacji jeden do cztery: kwota bezpowrotnie utraconych dochodów budżetowych w wyniku ucieczki od opodatkowania i wyłudzonych zwrotów w ujęciu rocznym wzrosła – w porównaniu do średniej z lat 1993-2003 – w wartościach nominalnych co najmniej czterokrotnie.
Skala oraz fenomenologia zjawiska masowej ucieczki od opodatkowania i wyłudzeń zwrotów tego podatku, które to zwroty w najgorszym okresie wynosiły około połowy rocznych wpływów, była i do dziś jest tematem niewygodnym, nieobecnym lub tylko niechętnie wspominanym w nurcie fasadowym, który przecież był apoteozą wspólnotowej wersji tego podatku („VAT w najlepszym wydaniu”).

Niewielu również pokusiło się o próbę odpowiedzi na pytanie, czy pojawienie się w tak wielkiej skali zachowań o charakterze patologicznym, które przyniosły również bezprecedensowy spadek dochodów budżetowych (równowartość około 3% PKB) z tego podatku, nie było spowodowane niską jakością zarówno stanowionych przepisów prawa, ich wadliwą interpretacją oraz błędami w procesie wykładni prawa dokonywanej przez organy władzy wykonawczej oraz sądy, a u podstaw tych zachowań leżała nie tylko niekompetencja, lecz również zła wiara podmiotów uczestniczących w procesie kształtowania treści przepisów prawa oraz ich interpretacji przez organy drugiej i trzeciej władzy. Jest to zasadniczy temat niniejszego artykułu przy czym najważniejszym wątkiem jest problem dobrej wiary w procesie kształtowania treści przepisów stanowionego prawa.

Wielka mistyfikacja dobrego unijnego VAT

Od kilku lat istotna część podatników podatku od towarów i usług uświadomiła sobie, że byli adresatami nieznanej dotychczas mistyfikacji, w której uczestniczyło przez poprzednie kilkanaście lat wiele podmiotów: zaczynając od polityków i mediów, kończąc na ekspertach a nawet przedstawicielach władzy publicznej. Strategicznym celem tej mistyfikacji było uzyskanie równie niespotykanej w przeszłości skali nadzwyczajnych korzyści pochodzących z oszustw podatkowych, które można osiągnąć wyłącznie kosztem setek tysięcy uczciwych lecz głęboko naiwnych podatników.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Bezpośredni cel tej mistyfikacji jest tu bardzo prosty: gdy ktoś chciałby uzyskać korzyści wynikające z opodatkowania a zwłaszcza z wyłudzeń zwrotów tego podatku wypłacanych przez urzędy skarbowe, to jednocześnie ktoś inny musi te pieniądze wcześniej tam wpłacić. Oszustwa na szkodę banków mają bowiem inną logikę: oszust okrada z bogatszego. Tu jest odwrotnie: urzędy skarbowe nie mają „swoich pieniędzy” – uczciwi podatnicy muszą wpłacić do budżetu pieniądze, które następnie są wyłudzane, czyli biedni finansują oszustów. Aby jednak operacja ta mogła się powieźć, musi być „uwiarygadniana” przez uczestnictwo w niej wielu uczciwych i naiwnych podatników, bo zgodnie ze znanym przysłowiem, że „najlepiej w lesie ukryć liść”, oszuści włączali do swoich machinacji nieświadomych podatników, którzy uwiarygadniali ich „schematy optymalizacyjne”. Trzeba było więc znaleźć wielu przedsiębiorców, którzy nie zadając zbędnych pytań włączyliby się w tzw. transakcje łańcuchowe lub odprzedawaliby („refakturowali”) nieistniejące towary lub usługi w długim łańcuchu w istocie zbędnych ekonomicznie pośredników. Najważniejsze było w tej operacji utwierdzenie ich w przekonaniu, że działania te są zgodne z prawem, odprzedawane towary i usługi rzeczywiście istnieją, a ich uczestnictwo nie rodzi jakichkolwiek ryzyk podatkowych i prawnych.
Aby to osiągnąć uruchomiono nieznaną w przeszłości machinę propagandową, gdzie natrętnie i kategorycznie przekonywano, że wspólnotowa wersja tego podatku jest „cywilizowana”, przepisy tego podatku są „proste” i „precyzyjne” a ich interpretacja (zwłaszcza ta „prowspólnotowa”) nie budzi żadnych wątpliwości. Wmawiano również, że podatek ten jest jakoby „neutralny”, czyli podatnicy go „nie płacą” (ciekawe kto robi w ich imieniu przelewy podatku do urzędów skarbowych), a przede wszystkim odliczanie podatku naliczonego i naliczanie podatku należnego z tytułu transakcji, w których nikt nie widzi żadnego towaru, jest (jakoby) zupełnie bezpieczne, podobnie jak uzyskanie zwrotów z tytułu dostawy wewnątrzwspólnotowej towarów. Miał to być właśnie „VAT w najlepszym wydaniu”: przyjazny i korzystny dla podatników. Przez kilkanaście lat na co dzień trwała propaganda medialna, gdzie powtarzano jak zaklęcia powyższe tezy, wielokrotnie organizowano również konferencje lub kongresy podatkowe z udziałem nowej generacji ekspertów specjalizujących się w wychwalaniu zalet nowej wersji podatku.

Już dobrze wiadomo, że przez lata wprowadzono w błąd opinię publiczną, a dziś dziesiątki (jak nie setki) tysięcy podatników są zagrożone represjami z tytułu nieświadomego uczestnictwa w oszustwach podatkowych. Władza – zarówno organy skarbowe jak i sądy – z reguły nie dają im wiary, że nie wiedzieli oni w czym uczestniczą. To, że ich na skalę masową oszukiwano, a nawet opasłe komentarze do przepisów o podatku od towarów i usług, tak często cytowane w wyrokach, nie zająknęły się nawet na temat występujących od dwudziestu lat w państwach Unii Europejskiej oszustw związanych z tym podatkiem, nie ma żadnego znaczenia.

Witold Modzelewski
Profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Instytut Studiów Podatkowych

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Maksymalna cena gazu dla piekarni i cukierni 200,17 zł/MWh. Wniosek RPG tylko przez PUE ZUS od 8 kwietnia 2023 r.

    ZUS informuje, że przedsiębiorcy, którzy zajmują się produkcją pieczywa, świeżych wyrobów ciastkarskich i ciastek oraz wykorzystują do prowadzenia działalności piec ogrzewany gazem ziemnym, będą mogli korzystać od 1 kwietnia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. z ceny maksymalnej gazu wynoszącej 200,17 zł/MWh. Muszą w tym celu złożyć wniosek przez PUE ZUS. Wnioski można składać od 8 kwietnia 2023 r. Jakie warunki trzeba spełnić by skorzystać z tej ceny gazu?

    14. emerytura będzie wypłacana emerytom i rencistom w każdym roku - także w 2023 r. Ile wyniesie czternasta emerytura?

    Tak zwana "czternasta emerytura" będzie wypłacana emerytom i rencistom corocznie. Tak wynika z założeń projektu ustawy o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów, opublikowanym 24 marca 2023 r. w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów.

    Estoński CIT a udziały w spółce cichej. Jakie skutki?

    Estoński CIT pozwala firmie tak długo nie płacić podatku od zysku, dopóki nie zostanie on wypłacony wspólnikom. Oznacza to, że spółka rozliczająca się estońskim CIT-em nie musi odprowadzać zaliczek na CIT tak długo, jak długo wygenerowane przychody przeznacza na bieżącą działalność lub inwestycje. Wybierając tę formę opodatkowania spółka musi spełnić jednak określone warunki. Czy jednym z nich jest nie przystępowanie do spółki cichej?

    Składki ZUS od umowy zlecenia w 2023 roku. Składka zdrowotna od zleceń. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zleceniobiorców

    Kto podlega ubezpieczeniom społecznym od umów zlecenia? Jakie składki płaci się na zleceniu? Czy trzeba płacić składki ZUS od zleceniobiorcy, który jest również pracownikiem? Co ze składkami od zleceniobiorców na urlopach macierzyńskich, wychowawczych, bezpłatnych? Co z ubezpieczeniem zleceniobiorców, którzy są rolnikami, przedsiębiorcami? Jaka składka zdrowotna od zleceniobiorcy?

    Co to jest windykacja polubowna i dlaczego nie warto bać się windykatora

    Windykacja polubowna. Wystarczy dłuższa choroba, która uniemożliwi pracę, a brak regularnych dochodów przełoży się na zwlekanie z terminową zapłatą rachunków i już można zostać dłużnikiem. Wiele osób wpada w panikę, gdy otrzymuje list lub telefon z firmy windykacyjnej. Skąd te emocje? Powodem jest brak wiedzy. Kiedy kontaktuje się z nami windykator, to dobra wiadomość, bo oznacza, że zaległym długiem nie zainteresował się jeszcze sąd i mamy szansę na polubowne rozwiązanie problemu finansowego. 

    Ulga na niepełnosprawne dziecko - rodzice bez limitu dochodów. Limit 100 tys. zł dla każdego małżonka przy ryczałcie od najmu prywatnego

    23 marca 2023 r. sejmowa Komisja Finansów Publicznych przyjęła poprawki do nowelizacji kilku ustaw podatkowych łącznie - dotyczące m.in. podatku PIT oraz ryczałtu od najmu. Rodzice dziecka niepełnosprawnego będą mogli korzystać z ulgi na dziecko bez limitu dochodów. Obecnie limit ten wynosi 112 tys. zł rocznie dla obojga rodziców łącznie. Dziadkowie opiekujący się niepełnosprawnym wnukiem będą mogli skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej. A zgodnie z inną poprawką, w ryczałcie od najmu prywatnego każdy z małżonków będzie miał własny limit 100 tys. zł, powyżej którego płaci się podwyższoną stawkę 12,5 proc.

    Czy ceny będą wyższe? Ile jeszcze potrwa zamieszanie na rynku energetycznym?

    - Każdy ma nostalgię i chęć powrotu do tego co było przed wojną w kontekście cen, ale to oczywiście nie jest możliwe - mówi Waldemar Buda Minister Rozwoju i Technologii w rozmowie z Grzegorzem Osieckim z DGP.

    Które narody Polacy lubią bardziej, a które mniej w 2023 roku? Co wynika z badań?

    Z sondażu CBOS-u z lutego 2023 r. wynika, że Polacy najbardziej lubią Amerykanów, Włochów, Anglików, Słowaków, Czechów i Ukraińców. Do Rosjan niechęć deklaruje ogromna większość badanych (82 proc.), a sympatię bardzo niewielu (6 proc.).

    Umowa o dofinansowanie w ścieżce SMART – nowe zasady rozliczania projektów od 2023 roku

    Rozpoczęła się długo zapowiadana polityka spójności na lata 2021-2027, w ramach której finansowany jest program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). Nowy program to nowe założenia i zasady, ale także zmiany w dokumentacji konkursowej, w tym w umowach o dofinansowanie. W pierwszym konkursie Ścieżki SMART umowa o dofinansowanie została stworzona na fundamentach umów zawieranych w ramach POIR. Choć sporo elementów nie zostało zmienionych, to są pewne różnice, na które warto zwrócić uwagę. 

    Zbiorcza faktura korygująca - kiedy można wystawić

    Jeżeli istnieje konieczność skorygowania większej liczby transakcji z danym kontrahentem sprzedawca może wystawić jedną zbiorczą fakturę korygującą. Nie ma wątpliwości, że taka możliwość istnieje, gdy udzielono rabatu czy opustu, gdyż wynika to wprost z przepisów ustawy o VAT. Inaczej ma się sytuacja, gdy powodem wystawienia zbiorczej faktury korygującej jest inna przyczyna. Organy podatkowe nie zabraniają jednak wystawiania w takich przypadkach zbiorczych faktur, pod warunkiem że zawierają one wszystkie elementy przewidziane dla pojedynczych faktur korygujących.

    Bezpieczny kredyt 2 procent a wynajem mieszkania. Co się bardziej opłaca?

    “Bezpieczny Kredyt 2%”, nad którym pracuje rząd, ma być nie tylko 3-4 razy tańszy niż standardowy kredyt. Dzięki preferencyjnej “hipotece” zakup mieszkania ma być też 3 razy tańszy niż najem – wynika z szacunków HRE Investments. Będzie tak we wszystkich przebadanych 10 miastach w Polsce. 

    Trzynasta emerytura z KRUS 2023. Kiedy wypłata? Dla kogo? Jaka kwota brutto?

    Kto otrzyma tzw. trzynastą emeryturę z KRUS w 2023 roku. Kiedy nastąpi wypłata? Jaka kwota brutto trzynastej emerytury?

    Zakup używanej maszyny rolniczej - np. ciągnika - a podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)

    Czy rolnik ryczałtowy ma obowiązek zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) jeżeli kupi od innego rolnika używany traktor (czy inną maszynę rolniczą, np. siewnik, bronę, pług, kombajn), czy inną rzecz wykorzystywaną w gospodarstwie rolnym? Jak odpowiadają na to pytanie organy podatkowe?

    Utrata prawa do estońskiego CIT wskutek powierniczego nabycia udziałów

    Estoński CIT stanowi interesującą przestrzeń do funkcjonowania dla podatnika i stosunkowo nadal nie do końca zagospodarowaną pod kątem prawnopodatkowym. W związku z tym pojawiają się nadal wśród podatników różnego rodzaju wątpliwości i pytania w zakresie możliwości dokonywania różnorodnych działań na gruncie tej specjalnej formy opodatkowania.

    Ceny jaj 2023 - detaliczne, hurtowe. Ile trzeba zapłacić za jaja w marcu w polskich sklepach?

    W Polsce ceny jaj skoczyły przez rok prawie o 30 proc. Ile kosztują jaja w Polsce? W hurtowniach, w sklepach i na targowiskach (bazarkach). Ceny detaliczne jaj w Unii Europejskiej w styczniu 2023 r. były (średnio) o 30 procent większe w porównaniu do stycznia 2022 r. Najbardziej podrożały w Czechach (+85%) a najmniej w państwach europejskich nie należących do UE (Szwajcaria, Norwegia) - ok. +10% r/r.

    Pułapki podatkowe w fundacji rodzinnej - na co trzeba uważać?

    Hasło „fundacja rodzinna” krąży po polskim Internecie od lat, a zainteresowanie tą instytucją nasiliło się wraz z uchwaleniem ustawy o fundacjach rodzinnych. Mogłoby się wydawać, że samo utworzenie fundacji jest lekiem na całe zło i rozwiąże wszystkie problemy polskiego podatnika, który ledwo podniósł się po Polskim Ładzie. Czy tak jest w rzeczywistości?

    Faktura dla osoby fizycznej w JPK. Co zrobić gdy sprzedaży nie zarejestrowano na kasie fiskalnej?

    Jak ująć w pliku JPK fakturę dla osoby fizycznej bez dopiętego paragonu z kasy fiskalnej. Dla osoby fizycznej została wystawiona faktura bez NIP, ale sprzedaży nie zaewidencjonowano na kasie fiskalnej (błąd pracownika). Czy taką fakturę ujmuję bez oznaczenia FP? Czy muszę ten błąd jakoś naprawić?

    Zmiana czasu na letni 2023 - kiedy. Która noc będzie krótsza?

    W nocy z soboty 25 marca na niedzielę 26 marca 2023 r. następuje zmiana czasu z zimowego na letni. Wskazówki zegarów trzeba przesunąć z godz. 2.00 na 3.00. a więc spać będziemy tej nocy godzinę krócej. 

    Zerowy VAT na żywność (stawka 0%) do końca 2023 roku. Minister Finansów: prawdopodobne

    Pozostawienie "zerowej" stawki VAT do końca tego roku jest prawdopodobne, a decyzja w tej sprawie powinna zapaść w kwietniu - poinformowała w środę minister finansów Magdalena Rzeczkowska.

    Darowizny na cele kultu religijnego – ulga w podatku PIT

    Przekazałeś darowiznę na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą? A może na kościół lub związek religijny? Dobro wraca! Skorzystaj z ulgi i zapłacić niższy podatek.

    Ulga termomodernizacyjna. Jak odliczyć 53 tys. zł lub więcej

    Ulga termomodernizacyjna pozwala na znaczne odliczenie w zeznaniu rocznym PIT, które można opcjonalnie podzielić na kilka lat. Małżonkowie mogą odliczyć dwukrotność kwoty 53 tys. zł. Jak skorzystać z ulgi?

    Opodatkowanie nieruchomości w Polsce 2023 – raport Instytutu Finansów. Czy jest szansa na wprowadzenie podatku katastralnego?

    Instytut Finansów przy Ministerstwie Finansów opublikował 21 marca 2023 r. raport: „Opodatkowanie nieruchomości w Polsce na tle systemów europejskich. Wybrane problemy i propozycje zmian”. Zdaniem Instytutu obecny system opodatkowania nieruchomości w Polsce wymaga zmian. Jednocześnie w raporcie stwierdzono, że „(…) jeszcze przez długi czas realizacja opodatkowania wartości wszystkich nieruchomości (czyli podatek katastralny – przypisek PH) nie będzie możliwa. Przeprowadzenie takiej reformy podatków od nieruchomości w Polsce należy obiektywnie uznać za zadanie niezmiernie złożone i trudne do zrealizowania.”

    ZUS: utrudniona komunikacja elektroniczna od 23 do 27 marca 2023 r. Co może nie działać?

    ZUS informuje, że w związku z koniecznością przeprowadzenia prac serwisowych od 23 do 27 marca 2023 r. mogą występować ograniczenia w komunikacji elektronicznej z ZUS. Na czym będą polegać te ograniczenia?

    5 rzeczy, na które musisz zwrócić uwagę przy składaniu deklaracji podatkowej w Polsce (5 речей, на які потрібно звернути увагу при подачі податкової декларації в Польщі) JĘZYK UKRAIŃSKI

    W związku z trwającym gorącym okresem podatkowym i obowiązkowym składaniem deklaracji PIT nawarstwiają się pytania odnośnie rozliczania podatkowego pracowników z Ukrainy. Co musisz wiedzieć, jeśli jesteś obywatelem Ukrainy, w ciągu ostatniego roku zamieszkałeś w Polsce i to właśnie tutaj podjąłeś pracę zarobkową? 

    Оскільки вже розпочався період податкового декларування податків від доходів фізичних осіб PIT, виникають численні запитання щодо податкового обліку працівників з України. Що потрібно знати, якщо Ви є громадянином України, який проживав у Польщі протягом останнього року і виконував тут оплачувану роботу? 

    e-ZLA 2023 - zmiany w przekazywaniu zaświadczeń (zwolnień) lekarskich od 24 marca

    Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) poinformował w komunikacie z 21 marca 2023 r., że po 24 marca 2023 r. elektroniczne zaświadczenia lekarskie (e-ZLA) będą przekazywane na profile płatników składek automatycznie utworzone przez ZUS, nawet jeśli płatnik nie dokończył procesu rejestracji na PUE ZUS.