Podatki w 2022 roku a przedsiębiorcy - „prawo niedoczytane”

Różne "twarze" prawa podatkowego

Zjawisko to istnieje od lat, ale w takiej skali pojawia się po raz pierwszy. Wiemy, że prawo podatkowe miało dotychczas cztery twarze:
- prawo zamierzone (to, co chciał wprowadzić twórca przepisów),
- prawo odczytane (które zastosowali faktycznie podatnicy),
- prawo jurysdykcyjne (czyli poglądy prawne narzucone przez drugą i trzecią władzę) oraz
- prawo postulowane (czyli normy prawne wymyślone przez komentatorów i innych „ewangelistów” dobrego i złego prawa).

Dziś najważniejszym jest i będzie „prawo niedoczytane”, które stosować będą nie tylko podatnicy lecz również organy władzy publicznej, które nie poświęcają zbyt wiele czasu na zgłębianie treści nowych źródeł prawa, bo w chaosie prawa wspólnotowego jest to niewykonalne: „dzienna produkcja” zdarzeń interpretacyjnych jest nie do ogarnięcia.
 

Autopromocja

Prawotwórcze wyroki

Godne podkreślenia jest to, że ludzie władzy, czyli osoby reprezentujące administrację publiczną i wymiar sprawiedliwości, nie zawsze zbytnio przejmują się treścią przepisów prawa i często wydają „prawotwórcze wyroki”. Słynie z tego jeden z sędziów, który nie raz poinformował publicznie, że bardzo by chciał tego nie robić, ale wciąż musi. W taki sposób powstaje często prawo jurysdykcyjne, które nie tylko nie ma wiele wspólnego z treścią przepisów prawa, lecz przede wszystkim nie darzy jakimkolwiek szacunkiem poglądów prawnych obywateli (prawa odczytanego): w istocie judykatura sądowa polega na tym, że sądy negują poglądy prawne obywateli, które z reguły z jakichś nieznanych powodów są „nietrafne”; sąd ma „lepsze poglądy”, które jego zdaniem są jedyną wersją normy prawnej.

Jak działa "prawo niedoczytane?"

Tak będzie i w przypadku przepisów wprowadzonych tzw. Polskim Ładem. Podatnicy będą stosować prawo niedoczytane, potem je doczytają i będą korygować, następnie władza wykonawcza wyda interpretacje ogólne i objaśnienia, które będą w istotnej części sprzeczne z tym, co zastosowali obywatele, a oni przynajmniej w części dostosują się do „nowego talmudu” a na końcu sprawy w swoje ręce wezmą sądy i tam dopiero dowiemy się co jest (ich zdaniem) prawem.
To czysty hazard, bo nikt nie podejmuje się na poważnie przewidzieć jaki będzie Polski Ład w wersji jurysdykcyjnej. Podatnicy nie bardzo się tym przejmują, bo liczą na to, że do nich nie dotrze ów sądowy armagedon interpretacyjny: to nieszczęście (na szczęście) obiektywnie może spotkać tylko niektórych.

Będą kolejne nowelizacje

Nie wspomniałem jeszcze o jednym jakże ważnym zjawisku, które kształtować będzie treść źródeł prawa: będą to kolejne nowelizacje, bo w uchwalonych już przepisach jest wiele najzwyklejszych błędów oraz wpadek, których nie da się usunąć przy pomocy naciąganych interpretacji. Nowelizacje te będą zwłaszcza odbierać niezamierzone prezenty, które dane obywatelom.

Autopromocja

Konferencja: Podatki 2025
przegląd zmian i nowelizacja przepisów w 2025 roku

Sprawdź

Korzystna strata dla podatnika płacącego podatek liniowy

Jedno jest pewne: nawet z prawa niedoczytanego wynika wniosek, że najbardziej uprzywilejowanym podatnikiem będzie osoba fizyczna, która wybierze tzw. podatek liniowy i będzie cały czas ponosić stratę (brak dochodów). Opodatkowanie będzie wynosić zero, a składka na ubezpieczenie zdrowotne będzie wynosić 4,9% najniższego wynagrodzenia z IV kwartału zeszłego roku, czyli mniej niż dotychczas.
Poniesienie straty nie będzie tak trudne, bo koszty rosną w szalonym tempie oraz istnieje wiele firm, które „sprzedają koszty” i nikt im w tym nie przeszkadza (cała opowieść o uszczelnieniu podatków przy pomocy jakichś „jotpeków” była wciskaniem kitu przez lobbystów). Poza tym podatnicy utworzą całe ciągi firm objętych tym przywilejem, które po drodze „zgubią zyski”: na pewno zwiększy się zainteresowanie usługami optymalizacyjnymi, bo chcąc obrzydzić samozatrudnienie, które korzysta właśnie z podatku liniowego, stworzono super przywilej podatkowy dla tych, którzy będą umieli z niego skorzystać.

Niestety będą chętni: obywatele nie raz już dowiedzieli się, że prawo podatkowe to biznes wielkich rekinów, którzy zarabiają dzięki inwestycjom legislacyjnym zmuszającym zwykłych ludzi do zbędnych zakupów (najlepszym tego przykładem są w 2022 r. tzw. faktury ustrukturyzowane) co z interesem publicznym nie ma nic wspólnego. Jeżeli na tym ta gra polega, to my też nie będziemy mieli zahamowań w ucieczce od opodatkowania. Niewiele ma wspólnego z aksjologią, z którą szła do władzy „Dobra Zmiana”, ale podatkami (w rzeczywistości) rządzi lobbing naszych „strategicznych sojuszników” oraz „ludzie z rynku”.

Witold Modzelewski
Profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Instytut Studiów Podatkowych

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź