REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Składka zdrowotna - brak możliwości odliczenia od podatku. Czy to zgodne z Konstytucją? RPO pisze do Ministra Zdrowia

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Składka zdrowotna - brak możliwości odliczenia od podatku. Czy to zgodne z Konstytucją? RPO pisze do Ministra Zdrowia
Składka zdrowotna - brak możliwości odliczenia od podatku. Czy to zgodne z Konstytucją? RPO pisze do Ministra Zdrowia
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Czy obciążenie obywateli obowiązkiem finansowana składki zdrowotnej w całości właściwie wpisuje się w ciążący na władzy publicznej konstytucyjny nakaz zapewnienia ochrony zdrowia? Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek pisze w tej sprawie do ministra zdrowia Adama Niedzielskiego w kontekście likwidacji możliwości odliczenia od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Od 2022 roku składki zdrowotnej nie można odliczać od podatku

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazał, że jedną z najważniejszych zmian dokonanych w ramach reformy tzw. Polskiego Ładu była likwidacja możliwości odliczenia od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne

Wraz z wejściem w życie w dniu 1 stycznia 2022 r. tej rewolucyjnej dla systemu podatkowego nowelizacji, doszło do uchylenia przepisów (art. 27b ustawy o PIT oraz art. 95 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej), które pozwalały podatnikom na odliczenie od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne. Likwidacja tej możliwości skutkowała wzrostem obciążeń podatkowych u podatników, którzy dotychczas korzystali z tego odliczania. Na skutek tych zmian składka zdrowotna zwiększyła podstawę opodatkowania, od której liczona jest wysokość podatku.

Przepisy umożliwiający odliczanie składki zdrowotnej od podatku wprowadzono 1 stycznia 1999 r. wskutek reformy systemu ubezpieczeń zdrowotnych. Przepisy podatkowe dostosowano wtedy do nowego sposobu finansowania ubezpieczenia zdrowotnego.
Przed wejściem w życie Polskiego Ładu składka zdrowotna w wysokości 9% podstawy jej wymiaru podlegała częściowemu odliczeniu. Kwota, o którą można było zmniejszyć podatek, osiągała 7,75% podstawy wymiaru składki, tym samym 1,25% pokrywał podatnik. W konsekwencji rzeczywisty koszt składki był znacznie mniejszy, właśnie z uwagi na prawo do jej odliczenia.

Ważne
Czy brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej jest zgodny z Konstytucją?

W poprzednim stanie prawnym składka była w istocie opłatą obciążającą w decydującej części budżet państwa. W tym kontekście (zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich) nasuwa się pytanie, czy obciążenie obywateli obowiązkiem finansowana składki w całości - jest rozwiązaniem właściwie wpisującym się w ciążący na władzy publicznej konstytucyjny nakaz zapewnienia jednostkom ochrony zdrowia (art. 68 Konstytucji).

Obniżka stawki PIT, która na skutek braku odliczenia składki zdrowotnej jest podwyżką

Jak wskazał RPO, problem ten został zasygnalizowany RPO przez prof. dr hab. Inettę Jędrasik- Jankowską, em. kierownika Katedry Prawa Ubezpieczeń Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Wyraziła ona obawę, że obecne przepisy mogą naruszać art. 68 Konstytucji. Oceniła, że nie ma przy tym znaczenia obniżenie skali podatku, bowiem w ostatecznym rachunku obciążenia obywateli wzrosły z 18,25 % (podatek 17% w tym składka zdrowotna 9% - po odliczeniu 1,25%) do 21% (podatek 12% i składka zdrowotna 9%).

Koncepcji zniesienia odliczalności składki zdrowotnej przypisuje się względy fiskalne. W uzasadnieniu projektu Polskiego Ładu wskazano bowiem, że „(...) kryzys związany z pandemią COVID-19 przekłada się nie tylko na zmniejszenie wpływów budżetowych, ale także na zwiększone wydatki, w tym na obsługę zadłużenia i świadczenia społeczne. Z tego względu państwo zmuszone jest do szukania nowych rozwiązań, wspierających wzrost oraz stabilizację nadwyrężonych wpływów budżetowych”.

Początkowo, likwidację prawa do odliczenia od podatku składki zdrowotnej miała podatnikom złagodzić tzw.  ulga dla klasy średniej. Ostatecznie jednak z rozwiązania tego zrezygnowano. Na mocy Polskiego Ładu 2.0., który wszedł w życie 1 lipca 2022 r. ustawodawca zdecydował o zmianie stawki podatkowej z 17% do 12%. Miało to na celu zrekompensowanie uchylanej ulgi dla klasy średniej.

W uzasadnieniu projektu wskazano, że brak możliwości odliczenia od podatku składki równoważy nie tylko podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł, progu dochodów w skali podatkowej do 120 000 zł, ale także obniżenie stawki podatkowej. Dodano, że z nowych rozwiązań mogą skorzystać również przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej. Natomiast co do pozostałych przedsiębiorców wprowadzono limitowane odliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zmiany w ramach nowelizacji Polskiego Ładu nie przywróciły zatem możliwości odliczenia od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wprowadziły jedynie pewne rozwiązania kompensacyjne zasadniczo w płaszczyźnie podatkowej (zwłaszcza obniżenie stawki podatku do 12%), a także pewne wyjątki co do możliwości odliczenia tej składki przez niektóre grupy podatników.

System opieki zdrowotnej w Polsce w całości finansowany ze składek na ubezpieczenie zdrowotne

W tym kontekście prof. Inetta Jędrasik-Jankowska przedstawia tezę, że po zmianach Polskiego Ładu doszło do sytuacji, w której system opieki zdrowotnej w Polsce finansowany jest w istocie przez obywateli w ramach składek na ubezpieczenie zdrowotne. Stwierdza, że niedopuszczalne jest, aby obecne rozwiązania w całości przerzucały na obywatela obowiązek państwa zapewnienia środków na finansowanie świadczeń zdrowotnych. W konsekwencji stawia pytaniem czy w świetle art. 68 ust. 2 Konstytucji ustawodawca poszukując rozwiązań nacelowanych na wzrost wpływów budżetowych nie powinien wprowadzić do porządku prawnego zmian o charakterze stricte podatkowym w zakresie nałożenia obowiązku poniesienia ciężaru podatkowego, zamiast w nieuprawniony sposób likwidować prawo do odliczenia składki zdrowotnej.

Trybunał Konstytucyjny, dokonując pogłębionej interpretacji art. 68 ust. 2 Konstytucji RP, zauważa, że konieczne jest funkcjonowanie w ramach systemu opieki zdrowotnej mechanizmów pozwalających na gromadzenie, a następnie wydatkowanie na świadczenia zdrowotne ze środków publicznych. Ustrojodawca nie przesądza, jaki model powinien ustawodawca przyjąć w tej materii. Norma art. 68 ust. 2 zdanie drugie nie jest jedynie upoważnieniem ustawodawcy zwykłego do określenia warunków i zakresu świadczeń, lecz nakłada na ustawodawcę taki obowiązek. Swoboda ustawodawcy nie jest nieograniczona. Nie może on w ogóle zrezygnować z finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych.

Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił Ministra Zdrowia o stanowisko w tej sprawie, zwłaszcza o szczegółowe ustosunkowanie się do tez prof. Inetty Jędrasik-Jankowskiej.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
PKWiU 2025 - będzie nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015.

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te świadczone na rzecz osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

REKLAMA

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

REKLAMA