Rząd rozpatrzy kierunkowe założenia nowej Ordynacji podatkowej

"Komisja kodyfikacyjna zakończyła prace trzy tygodnie temu. Komitet Stały Rady Ministrów przygotował rekomendacje na Radę Ministrów dwa tygodnie temu. W najbliższy wtorek rząd rozpatrzy projekt nowej Ordynacji. Mam nadzieję, że go przyjmie" - powiedział.

Cichoń nie sądzi, by do dokumentu wprowadzono zmiany. "Dokument wygląda na uzgodniony, poddany był głębokim konsultacjom społecznym, potem także konsultacjom międzyresortowym, a prace trwały dość długo i oparte były na bardzo szerokich konsultacjach ze wszystkimi zainteresowanymi środowiskami" - powiedział. Jego zdaniem prace nad nową Ordynacją podatkową powinny być kontynuowane także po wyborach, bez względu na to, jaki będzie kształt przyszłego rządu. Wiceminister podkreślił, że dokument ten nie ma bowiem politycznego zabarwienia.

Według Cichonia to, kiedy nowe przepisy ujrzą światło dzienne, będzie zależało głównie od tempa dalszych prac komisji kodyfikacyjnej. "W ciągu dwóch lat powinniśmy mieć nową Ordynację podatkową" - ocenił.

Kierunkowe założenia nowej ordynacji podatkowej z dnia 6 maja 2015 r. (plik pdf 1,18 MB)

Pytany, czy przewidziana w założeniach Ordynacji klauzula przeciw unikaniu opodatkowania nie powinna wejść w życie szybciej, minister powiedział, że powinna ona być obudowana prawami podatnika, których dziś w Ordynacji nie ma oraz skatalogowanymi zasadami podatkowymi.

"Klauzula nie jest lekiem na całe zło. Ona musi być wmontowana w pewien szerszy zakres i obudowana zasadami, które podatnika chronią" - wyjaśnił. Podkreślił, że w nowej Ordynacji znajdzie się katalog praw podatnika, ale także zasady podatkowe, które pozwolą uczciwemu podatnikowi czuć się bezpiecznie w kontaktach z fiskusem. "Mało tego, będą zachęcały wręcz do tego, aby z obowiązków podatkowych wywiązywać się rzetelnie" - dodał.

Wskazał na przykład, że w Ordynacji mają być przepisy umożliwiające podatnikom uzyskiwanie informacji od fiskusa, ale także nowe procedury konsultacyjne. "Zakładamy, że podatnik będzie mógł pójść do urzędu i skonsultować swoje decyzje w zakresie podatkowym. Będzie miał z tego protokół, który go będzie chronił. W przypadku sporu z organami podatkowymi będzie mógł próbować zawrzeć porozumienie z urzędnikiem. Jeżeli tego porozumienia nie osiągnie, to będzie mógł poprosić o mediatora. To absolutna nowość, która będzie cywilizowała kontakty między podatnikiem i organami podatkowymi" - podkreślił.

Pytany, czy obecnie brakuje rozwiązań podatkowych chroniących budżet przed uchylaniem się od opodatkowania przez firmy powiedział, że rząd wprowadza szereg rozwiązań mających temu zapobiegać. Wymienił na przykład przepisy dotyczące tzw. zagranicznych spółek kontrolowanych, czy nowe regulacje dotyczące cen transferowych.

Monitor Księgowego – prenumerata

50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

Kierunkowe założenia nowej Ordynacji podatkowej opracowała Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego kierowana przez prof. Leonarda Etela. Dokumentowi przyświecają dwa cele. Pierwszy to zmiana społecznego przekonania, że "organy podatkowe są złe" - dlatego w założeniach zadbano o prawa podatnika w jego relacjach z organami podatkowym. Drugi cel to zwiększenie efektywności realizacji zobowiązań podatkowych.

Komisja zaproponowała w przygotowanym przez siebie dokumencie m.in., by podatnikom dać uprawnienie do uzyskiwania z wielu źródeł informacji o charakterze urzędowym oraz ochronę, jeśli podatnik się do nich zastosuje. Podatnicy mogliby dokonać uzgodnień z organem podatkowym co do przeszłych lub przyszłych rozliczeń – zanim dojdzie do sporu. W ustawie znalazłaby się procedura rozwiązywania sporów z udziałem mediatorów.

Założenia przewidują dłuższe terminy na wniesienie odwołania lub zażalenia - odpowiednio do 30 i 14 dni.

Zmiany mają dotyczyć też przedawnień zobowiązań podatkowych. Organ podatkowy miałby skrócony czas na dokonanie wymiaru podatku (doręczenia decyzji pierwszej instancji) - 3 lata dla rozliczenia podatków spoza działalności gospodarczej i 5 lat do rozliczeń przedsiębiorców. W przypadku, gdy wysokość podatku jest znana (wynika z deklaracji, decyzji) organ podatkowy mógłby egzekwować należności przez 5 lat.

W założeniach znalazła się propozycja wprowadzenia postępowania uproszczonego.

Założenia przewidują też wprowadzenie do Ordynacji ogólnych zasad prawa podatkowego m.in. zasady ugodowego załatwiania spraw, czy zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika (in dubio pro tributario).

Nowa Ordynacja ma też zawierać katalog podstawowych praw i obowiązków podatnika. Wśród nich miałoby się znaleźć m.in.: prawo do rzetelnego, bezstronnego, sprawnego i terminowego załatwiania sprawy podatkowej; prawo do ochrony prywatności i danych podatnika; prawo do naprawienia szkody; prawo do uzyskania informacji; prawo do uprzejmego, profesjonalnego i sprawiedliwego traktowania.

Na nowo zostaną uregulowane zasady pełnomocnictw - najważniejsza zmiana będzie dotyczyła pełnomocnictwa ogólnego. Nie trzeba będzie przedstawiać pełnomocnictwa do akt każdej sprawy. Pełnomocnictwa znajdą się w internetowym „Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw Ogólnych”.

Przewidziano centralizację zasad udzielania interpretacji indywidualnych w przypadku podatków lokalnych oraz utworzenie wspólnej bazy do publikacji takich interpretacji.

Zwiększona ma być rola tzw. czynności sprawdzających, jako mniej sformalizowanej formy weryfikacji zobowiązań. Będą one mieć pierwszeństwo przed wszczęciem kontroli podatkowej i kończyć się złożeniem przez podatnika korekty. Korekta poniżej 50 zł nie wymagałby jakiegokolwiek udziału podatnika.

Ponadto zaproponowano uporządkowanie procedury kontroli podatkowej. Zdaniem Komisji powinna być ona przyjazna dla podmiotów wywiązujących się z obowiązków podatkowych. Natomiast kontrola skarbowa powinna być nakierowana na zwalczanie przestępczości skarbowej: działania w zorganizowanej grupie przestępczej, pranie brudnych pieniędzy, wystawianie pustych faktur itp.

W przyszłej Ordynacji ma się też znaleźć tzw. klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Miałaby ona uniemożliwić dokonywanie sztucznych i niemających uzasadnienia gospodarczego czynności, za pomocą których podatnik próbowałby ominąć przepisy i osiągnąć korzyści podatkowe. Ciężar udowodnienia tych okoliczności będzie spoczywał na organach fiskusa. "Wraz z klauzulą przewidziano instytucje prawne zapewniające podatnikowi jak najwyższy stopień bezpieczeństwa prawnego" - wskazała Komisja w założeniach. (PAP)