Strona główna » Księgowość » Wiadomości » Sankcje za naruszenie obowiązków z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu

Sankcje za naruszenie obowiązków z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu

18 czerwca 2018, 15:06

13 lipca 2018 r. wchodzi w życie nowa ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Ustawa wprowadza odmienne niż dotychczas zasady nakładania kar za naruszenia przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy. W artykule przedstawiamy jakie wprowadzono rodzaje kar, jaki jest maksymalny limit kar pieniężnych i sankcji karnych oraz jakie naruszenia przepisów są zagrożone karami.

Warto na wstępie odnotować, że kary grożą przede wszystkim jednostkom obowiązanym do stosowania przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (dalej ustawa), ale nie tylko. Nowe przepisy wprowadzają też możliwość nałożenia kar pieniężnych np. na członków zarządu odpowiedzialnych za wdrożenie w firmie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy, jeżeli w firmie zostaną stwierdzone uchybienia przepisom tej ustawy. Osoby te mogą być ukarane karą pieniężną do wysokości 1 000 000 zł.

Polecamy: Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu - nowa procedura

Jakie są rodzaje kar administracyjnych

Ustawa wymienia 5 rodzajów kar administracyjnych, które mogą być nałożone za naruszenia obowiązków nałożonych ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (zwana dalej „ustawą”) Są to:

1) publikacja informacji o instytucji obowiązanej oraz zakresie naruszenia przepisów ustawy przez tę instytucję na stronie internetowej Ministra Finansów

2) nakaz zaprzestania podejmowania przez instytucję obowiązaną określonych czynności;

3) cofnięcie koncesji lub zezwolenia albo wykreślenie z rejestru działalności regulowanej;

4) zakaz pełnienia obowiązków na stanowisku kierowniczym przez osobę odpowiedzialną za naruszenie przez instytucję obowiązaną przepisów ustawy, przez okres nie dłuższy niż rok;

5) kara pieniężna

Ile wynosi maksymalna wysokość kar pieniężnych

Kary pieniężne mogą być nałożone do wysokości:

- dwukrotności kwoty korzyści osiągniętej lub straty unikniętej przez instytucję obowiązaną w wyniku naruszenia albo

- w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie kwoty tej korzyści lub straty - do wysokości równowartości kwoty 1 000 000 euro.

Wyższe kary mogą być nałożone na instytucje wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 1-5, 7-11, 24 i 25, czyli banki, SKOK-i, instytucje płatnicze, firmy i fundusze inwestycyjne, ubezpieczycieli i pośredników ubezpieczeniowych oraz instytucje pożyczkowe. Co warto odnotować wspomniane wyższe kary mogą być nałożone także na przedsiębiorców prowadzących działalność kantorową oraz przedsiębiorców prowadzących działalność polegającą na udostępnianiu skrytek sejfowych.

Wymienione jednostki obowiązane mogą być ukarane karą pieniężną:

w przypadku osoby fizycznej - do wysokości 20 868 500 zł
w przypadku osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej - do wysokości równowartości kwoty 5 000 000 euro albo do wysokości 10% obrotu wykazanego w ostatnim zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy lub w ostatnim skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy - w przypadku instytucji objętych skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym grupy kapitałowej.

Obowiązek różnicowania kar

Kary administracyjne nie będą nakładane automatycznie. Zarówno rodzaj kary, jak i jej wysokość powinna być adekwatna do rodzaju i stopnia naruszenia. Ustawa zobowiązuje bowiem aby ustalając rodzaj kary administracyjnej oraz wysokość kary, uwzględniać:

wagę naruszenia i czas jego trwania;
zakres odpowiedzialności instytucji obowiązanej;
możliwości finansowe instytucji obowiązanej;
skalę korzyści osiągniętych lub strat unikniętych przez instytucję obowiązaną, jeżeli można te korzyści lub straty ustalić;
straty poniesione przez osoby trzecie w związku z naruszeniem, jeżeli można je ustalić;
stopień współpracy instytucji obowiązanej z organami właściwymi w sprawach przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
uprzednie naruszenia przepisów ustawy przez instytucję obowiązaną.

Jak widać wysokość i stopień dolegliwości kary może zostać złagodzony również z powodu postawy instytucji obowiązanej. Instytucje, które będą współpracować z organami mogą liczyć na niższe kary. W szczególnie uzasadnionych wypadkach, przede wszystkim wówczas, gdy waga naruszenia będzie znikoma, organy będą mogły nawet odstąpić od wymierzenia kary (art. 150 ust. 5 ustawy).

Jakie naruszenia są zagrożone karą administracyjną

Kary mogą być nałożone na jednostki obowiązane, czyli podmioty wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 1-25 ustawy. Są to m.in. banki, SKOK-i, ubezpieczyciele i inne instytucje finansowe, ale też biura rachunkowe, kantory, doradcy podatkowi, biegli rewidenci, przedsiębiorcy przyjmujący i dokonujący płatności w gotówce powyżej 10 000 euro, przedsiębiorcy zajmujący się pośrednictwem w obrocie nieruchomościami.

Rodzaje naruszeń przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, za które jednostki te można ukarać karą administracyjną, przedstawiamy w tabeli.

Tabela. Rodzaje naruszeń przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy zagrożonych karą administracyjną

L.p.	Instytucja obowiązana może być ukarana karą administracyjną za niedopełnienie następujących obowiązków:	Podstawa prawna
	wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za wykonanie obowiązków określonych w ustawie	Art. 147 pkt 1 w zw. z art. 8 ustawy
	sporządzania oceny ryzyka oraz jej aktualizacji	Art. 147 pkt 2 w zw. z art. 27 ust. 3 ustawy
	przekazania na żądanie Generalnego Inspektora oceny ryzyka oraz innych informacji mogących mieć wpływ na krajową ocenę ryzyka	Art. 147 pkt 3 w zw. z art. 28 ustawy
	stosowania środków bezpieczeństwa finansowego	Art. 147 pkt 4 w zw. z art. 33, art. 43 lub art. 44-46 ustawy
	dokumentowania zastosowanych środków bezpieczeństwa finansowego oraz wyników bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji oraz wykazania na żądanie organów sprawujących kontrolę zastosowania odpowiednich środków bezpieczeństwa	Art. 147 pkt 5 w zw. z art. 130 i art. 34 ust. 3 ustawy
	przechowywania dokumentacji	Art. 147 pkt 6 w zw. z art. 49 ust. 1 i 2 ustawy
	wprowadzenia wewnętrznej procedury instytucji obowiązanej	Art. 147 pkt 7 w zw. z art. 50 ustawy
	wprowadzenia procedury grupowej	Art. 147 pkt 8 w zw. z art. 51 ustawy
	zapewnienia udziału w programach szkoleniowych osób wykonujących obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu	Art. 147 pkt 9 w zw. z art. 52 ustawy
	wdrożenia wewnętrznej procedury anonimowego zgłaszania naruszeń przepisów z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu	Art. 147 pkt 10 w zw. z art. 53 ustawy
	zachowania w tajemnicy faktu przekazania informacji Generalnemu Inspektorowi lub innym właściwym organom	Art. 147 pkt 11 w zw. z art. 54 ust. 1 ustawy
	przekazania lub udostępnienia informacji Generalnemu Inspektorowi	Art. 147 pkt 12 w zw. z art. 72 lub art. 76 ustawy
	przekazania zawiadomień Generalnemu Inspektorowi	Art. 147 pkt 13 w zw. z art. 74, art. 86 ust. 1 lub art. 90 ust. 1 ustawy
	nałożonego przepisami unijnego rozporządzenia 2015/847	Art. 148 w zw. z art. 4-6, art. 7, art. 8, art. 10, art. 11, art. 12, art. 14 i art. 16 rozporządzenia 2015/847
	stosowania szczególnych środków ograniczających lub nie dopełnienie obowiązków w zakresie zamrażania funduszy lub branie udziału w działaniach zmierzających do obejścia tych przepisów itp.	Art. 149 w zw. z: - art. 117 ust. 1 ustawy, - art. 2, art. 4, art. 5 rozporządzenia 881/2002, - art. 3 i art. 8 rozporządzenia 753/2011, - art. 2, art. 3 i art. 4 rozporządzenia 2580/2001

Jakie podmioty mogą być dodatkowo ukarane

Ustawa nakłada też dodatkowe sankcje na podmioty działające w formie spółek, osoby prowadzące działalność w zakresie „tworzenia” spółek oraz członków zarządu spółek wskazanych jako osoby odpowiedzialne za wykonanie obowiązków nałożonych ustawą. Zasady odpowiedzialności tych osób przedstawiamy w tabeli poniżej.

Tabela. Dodatkowa odpowiedzialność za niedopełnienie niektórych obowiązków nałożonych przepisami ustawy lub nadzór nad wykonaniem tych obowiązków

Kto odpowiada

Za co odpowiada

Jaka kara grozi za naruszenie

Jednostki działające w formie spółki jawnej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z o.o. i akcyjnej (z wyjątkiem spółek publicznych w rozumieniu ustawy z 29.07.2005 r. o ofercie publicznej (…) – Dz.U. z 2018 r. poz. 512 ze zm

za niedopełnienie obowiązku zgłaszania i aktualizacji danych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych w terminach wskazanych w ustawie

Podstawa prawna:

Art. 153 ust. 1 ustawy

Kara pieniężna do wysokości 1 000 000 zł

Osoby fizyczne (przedsiębiorcy) świadczące usługi polegające na:

a) tworzeniu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,

b) pełnieniu funkcji członka zarządu lub umożliwianiu innej osobie pełnienia tej funkcji lub podobnej funkcji w osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,

c) zapewnianiu siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego oraz innych pokrewnych usług osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,

d) działaniu lub umożliwieniu innej osobie działania jako powiernik trustu, który powstał w drodze czynności prawnej,

e) działaniu lub umożliwieniu innej osobie działania jako osoba wykonująca prawa z akcji lub udziałów na rzecz podmiotu innego niż spółka notowana na rynku regulowanym podlegającym wymogom dotyczącym ujawniania informacji zgodnie z prawem Unii Europejskiej lub podlegająca równoważnym standardom międzynarodowym;

UWAGA!

Taka sama odpowiedzialność ciąży na osobach fizycznych będących wspólnikami w spółce prowadzącej opisaną działalność (w tym akcjonariuszach takiej spółki) oraz osobach zajmujących kierownicze stanowiska w takiej spółce

Za niedopełnienie obowiązku przedstawienia zaświadczenia, że nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe

Podstawa prawna:

Art. 153 ust. 2 ustawy

Kara pieniężna do wysokości 10 000 zł.

Członek zarządu wyznaczony jako osoba odpowiedzialna za wdrażanie obowiązków określonych w ustawie (dotyczy instytucji obowiązanej, w której działa zarząd lub inny organ zarządzający)

za naruszenie przez instytucję obowiązaną obowiązków, o których mowa w art. 147 lub art. 148 (naruszenia te zostały wskazane w pkt 1-14 tabeli pt. „Rodzaje naruszeń przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy zagrożonych karą administracyjną”)

Podstawa prawna:

Art. 154 ust. 1 ustawy

kara pieniężna do wysokości 1 000 000 zł

Jakie czyny są zagrożone odpowiedzialnością karną

Za naruszenia obowiązków nałożonych przepisami ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy, oprócz kar administracyjnych, grozi również odpowiedzialność karna.

Za:

niedopełnienie obowiązku przekazania Generalnemu Inspektorowi zawiadomienia o okolicznościach, które mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy i finansowania terroryzmu,
za niedopełnienie obowiązku przekazania Generalnemu Inspektorowi zawiadomienia o powzięciu uzasadnionego podejrzenia, że określona transakcja lub wartości majątkowe będące przedmiotem tej transakcji mogą mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu
przekazanie nieprawdziwych danych albo za zatajanie prawdziwych danych dotyczących transakcji, rachunków lub osób
ujawnianie informacji zgromadzonych zgodnie z ustawą osobom nieuprawnionym, posiadaczom rachunków lub osobom, których transakcja dotyczy,
wykorzystywanie informacji zgromadzonych zgodnie z ustawą w sposób niezgodny z przepisami

- można być ukaranym karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 156 ustawy)

Sprawca, który działał nieumyślnie zamiast pozbawienia wolności może zostać ukarany grzywną (nie dotyczy to jednak czynów wskazanych pod lit. c, traktowanych ze swej istoty jako czyny umyślne).

Odpowiedzialność karna (kara grzywny) jest przewidziana również za udaremnianie lub utrudnianie przeprowadzenia czynności kontrolnych przez służby powołane do kontroli obowiązków nałożonych ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (art. 157 ustawy).

PODSTAWA PRAWNA: