Sankcje za naruszenie obowiązków z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu
REKLAMA
REKLAMA
Warto na wstępie odnotować, że kary grożą przede wszystkim jednostkom obowiązanym do stosowania przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (dalej ustawa), ale nie tylko. Nowe przepisy wprowadzają też możliwość nałożenia kar pieniężnych np. na członków zarządu odpowiedzialnych za wdrożenie w firmie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy, jeżeli w firmie zostaną stwierdzone uchybienia przepisom tej ustawy. Osoby te mogą być ukarane karą pieniężną do wysokości 1 000 000 zł.
Polecamy: Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu - nowa procedura
Jakie są rodzaje kar administracyjnych
Ustawa wymienia 5 rodzajów kar administracyjnych, które mogą być nałożone za naruszenia obowiązków nałożonych ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (zwana dalej „ustawą”) Są to:
1) publikacja informacji o instytucji obowiązanej oraz zakresie naruszenia przepisów ustawy przez tę instytucję na stronie internetowej Ministra Finansów
2) nakaz zaprzestania podejmowania przez instytucję obowiązaną określonych czynności;
3) cofnięcie koncesji lub zezwolenia albo wykreślenie z rejestru działalności regulowanej;
4) zakaz pełnienia obowiązków na stanowisku kierowniczym przez osobę odpowiedzialną za naruszenie przez instytucję obowiązaną przepisów ustawy, przez okres nie dłuższy niż rok;
5) kara pieniężna
Ile wynosi maksymalna wysokość kar pieniężnych
Kary pieniężne mogą być nałożone do wysokości:
- dwukrotności kwoty korzyści osiągniętej lub straty unikniętej przez instytucję obowiązaną w wyniku naruszenia albo
- w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie kwoty tej korzyści lub straty - do wysokości równowartości kwoty 1 000 000 euro.
Wyższe kary mogą być nałożone na instytucje wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 1-5, 7-11, 24 i 25, czyli banki, SKOK-i, instytucje płatnicze, firmy i fundusze inwestycyjne, ubezpieczycieli i pośredników ubezpieczeniowych oraz instytucje pożyczkowe. Co warto odnotować wspomniane wyższe kary mogą być nałożone także na przedsiębiorców prowadzących działalność kantorową oraz przedsiębiorców prowadzących działalność polegającą na udostępnianiu skrytek sejfowych.
Wymienione jednostki obowiązane mogą być ukarane karą pieniężną:
- w przypadku osoby fizycznej - do wysokości 20 868 500 zł
- w przypadku osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej - do wysokości równowartości kwoty 5 000 000 euro albo do wysokości 10% obrotu wykazanego w ostatnim zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy lub w ostatnim skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok obrotowy - w przypadku instytucji objętych skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym grupy kapitałowej.
Obowiązek różnicowania kar
Kary administracyjne nie będą nakładane automatycznie. Zarówno rodzaj kary, jak i jej wysokość powinna być adekwatna do rodzaju i stopnia naruszenia. Ustawa zobowiązuje bowiem aby ustalając rodzaj kary administracyjnej oraz wysokość kary, uwzględniać:
- wagę naruszenia i czas jego trwania;
- zakres odpowiedzialności instytucji obowiązanej;
- możliwości finansowe instytucji obowiązanej;
- skalę korzyści osiągniętych lub strat unikniętych przez instytucję obowiązaną, jeżeli można te korzyści lub straty ustalić;
- straty poniesione przez osoby trzecie w związku z naruszeniem, jeżeli można je ustalić;
- stopień współpracy instytucji obowiązanej z organami właściwymi w sprawach przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
- uprzednie naruszenia przepisów ustawy przez instytucję obowiązaną.
Jak widać wysokość i stopień dolegliwości kary może zostać złagodzony również z powodu postawy instytucji obowiązanej. Instytucje, które będą współpracować z organami mogą liczyć na niższe kary. W szczególnie uzasadnionych wypadkach, przede wszystkim wówczas, gdy waga naruszenia będzie znikoma, organy będą mogły nawet odstąpić od wymierzenia kary (art. 150 ust. 5 ustawy).
Jakie naruszenia są zagrożone karą administracyjną
Kary mogą być nałożone na jednostki obowiązane, czyli podmioty wymienione w art. 2 ust. 1 pkt 1-25 ustawy. Są to m.in. banki, SKOK-i, ubezpieczyciele i inne instytucje finansowe, ale też biura rachunkowe, kantory, doradcy podatkowi, biegli rewidenci, przedsiębiorcy przyjmujący i dokonujący płatności w gotówce powyżej 10 000 euro, przedsiębiorcy zajmujący się pośrednictwem w obrocie nieruchomościami.
Rodzaje naruszeń przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, za które jednostki te można ukarać karą administracyjną, przedstawiamy w tabeli.
Tabela. Rodzaje naruszeń przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy zagrożonych karą administracyjną
|
L.p. |
Instytucja obowiązana może być ukarana karą administracyjną za niedopełnienie następujących obowiązków: |
Podstawa prawna |
|
|
wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za wykonanie obowiązków określonych w ustawie |
Art. 147 pkt 1 w zw. z art. 8 ustawy |
|
|
sporządzania oceny ryzyka oraz jej aktualizacji |
Art. 147 pkt 2 w zw. z art. 27 ust. 3 ustawy |
|
|
przekazania na żądanie Generalnego Inspektora oceny ryzyka oraz innych informacji mogących mieć wpływ na krajową ocenę ryzyka |
Art. 147 pkt 3 w zw. z art. 28 ustawy |
|
|
stosowania środków bezpieczeństwa finansowego |
Art. 147 pkt 4 w zw. z art. 33, art. 43 lub art. 44-46 ustawy |
|
|
dokumentowania zastosowanych środków bezpieczeństwa finansowego oraz wyników bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji oraz wykazania na żądanie organów sprawujących kontrolę zastosowania odpowiednich środków bezpieczeństwa |
Art. 147 pkt 5 w zw. z art. 130 i art. 34 ust. 3 ustawy |
|
|
przechowywania dokumentacji |
Art. 147 pkt 6 w zw. z art. 49 ust. 1 i 2 ustawy |
|
|
wprowadzenia wewnętrznej procedury instytucji obowiązanej |
Art. 147 pkt 7 w zw. z art. 50 ustawy |
|
|
wprowadzenia procedury grupowej |
Art. 147 pkt 8 w zw. z art. 51 ustawy |
|
|
zapewnienia udziału w programach szkoleniowych osób wykonujących obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu |
Art. 147 pkt 9 w zw. z art. 52 ustawy |
|
|
wdrożenia wewnętrznej procedury anonimowego zgłaszania naruszeń przepisów z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu |
Art. 147 pkt 10 w zw. z art. 53 ustawy |
|
|
zachowania w tajemnicy faktu przekazania informacji Generalnemu Inspektorowi lub innym właściwym organom |
Art. 147 pkt 11 w zw. z art. 54 ust. 1 ustawy |
|
|
przekazania lub udostępnienia informacji Generalnemu Inspektorowi |
Art. 147 pkt 12 w zw. z art. 72 lub art. 76 ustawy |
|
|
przekazania zawiadomień Generalnemu Inspektorowi |
Art. 147 pkt 13 w zw. z art. 74, art. 86 ust. 1 lub art. 90 ust. 1 ustawy |
|
|
nałożonego przepisami unijnego rozporządzenia 2015/847 |
Art. 148 w zw. z art. 4-6, art. 7, art. 8, art. 10, art. 11, art. 12, art. 14 i art. 16 rozporządzenia 2015/847 |
|
|
stosowania szczególnych środków ograniczających lub nie dopełnienie obowiązków w zakresie zamrażania funduszy lub branie udziału w działaniach zmierzających do obejścia tych przepisów itp. |
Art. 149 w zw. z: - art. 117 ust. 1 ustawy, - art. 2, art. 4, art. 5 rozporządzenia 881/2002, - art. 3 i art. 8 rozporządzenia 753/2011, - art. 2, art. 3 i art. 4 rozporządzenia 2580/2001 |
Jakie podmioty mogą być dodatkowo ukarane
Ustawa nakłada też dodatkowe sankcje na podmioty działające w formie spółek, osoby prowadzące działalność w zakresie „tworzenia” spółek oraz członków zarządu spółek wskazanych jako osoby odpowiedzialne za wykonanie obowiązków nałożonych ustawą. Zasady odpowiedzialności tych osób przedstawiamy w tabeli poniżej.
Tabela. Dodatkowa odpowiedzialność za niedopełnienie niektórych obowiązków nałożonych przepisami ustawy lub nadzór nad wykonaniem tych obowiązków
|
Kto odpowiada |
Za co odpowiada |
Jaka kara grozi za naruszenie |
|
Jednostki działające w formie spółki jawnej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z o.o. i akcyjnej (z wyjątkiem spółek publicznych w rozumieniu ustawy z 29.07.2005 r. o ofercie publicznej (…) – Dz.U. z 2018 r. poz. 512 ze zm |
za niedopełnienie obowiązku zgłaszania i aktualizacji danych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych w terminach wskazanych w ustawie Podstawa prawna: Art. 153 ust. 1 ustawy |
Kara pieniężna do wysokości 1 000 000 zł |
|
Osoby fizyczne (przedsiębiorcy) świadczące usługi polegające na: a) tworzeniu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, b) pełnieniu funkcji członka zarządu lub umożliwianiu innej osobie pełnienia tej funkcji lub podobnej funkcji w osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, c) zapewnianiu siedziby, adresu prowadzenia działalności lub adresu korespondencyjnego oraz innych pokrewnych usług osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, d) działaniu lub umożliwieniu innej osobie działania jako powiernik trustu, który powstał w drodze czynności prawnej, e) działaniu lub umożliwieniu innej osobie działania jako osoba wykonująca prawa z akcji lub udziałów na rzecz podmiotu innego niż spółka notowana na rynku regulowanym podlegającym wymogom dotyczącym ujawniania informacji zgodnie z prawem Unii Europejskiej lub podlegająca równoważnym standardom międzynarodowym; UWAGA! Taka sama odpowiedzialność ciąży na osobach fizycznych będących wspólnikami w spółce prowadzącej opisaną działalność (w tym akcjonariuszach takiej spółki) oraz osobach zajmujących kierownicze stanowiska w takiej spółce
|
Za niedopełnienie obowiązku przedstawienia zaświadczenia, że nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe Podstawa prawna: Art. 153 ust. 2 ustawy |
Kara pieniężna do wysokości 10 000 zł. |
|
Członek zarządu wyznaczony jako osoba odpowiedzialna za wdrażanie obowiązków określonych w ustawie (dotyczy instytucji obowiązanej, w której działa zarząd lub inny organ zarządzający) |
za naruszenie przez instytucję obowiązaną obowiązków, o których mowa w art. 147 lub art. 148 (naruszenia te zostały wskazane w pkt 1-14 tabeli pt. „Rodzaje naruszeń przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy zagrożonych karą administracyjną”) Podstawa prawna: Art. 154 ust. 1 ustawy |
kara pieniężna do wysokości 1 000 000 zł |
Jakie czyny są zagrożone odpowiedzialnością karną
Za naruszenia obowiązków nałożonych przepisami ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy, oprócz kar administracyjnych, grozi również odpowiedzialność karna.
Za:
- niedopełnienie obowiązku przekazania Generalnemu Inspektorowi zawiadomienia o okolicznościach, które mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy i finansowania terroryzmu,
- za niedopełnienie obowiązku przekazania Generalnemu Inspektorowi zawiadomienia o powzięciu uzasadnionego podejrzenia, że określona transakcja lub wartości majątkowe będące przedmiotem tej transakcji mogą mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu
- przekazanie nieprawdziwych danych albo za zatajanie prawdziwych danych dotyczących transakcji, rachunków lub osób
- ujawnianie informacji zgromadzonych zgodnie z ustawą osobom nieuprawnionym, posiadaczom rachunków lub osobom, których transakcja dotyczy,
- wykorzystywanie informacji zgromadzonych zgodnie z ustawą w sposób niezgodny z przepisami
- można być ukaranym karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 156 ustawy)
Sprawca, który działał nieumyślnie zamiast pozbawienia wolności może zostać ukarany grzywną (nie dotyczy to jednak czynów wskazanych pod lit. c, traktowanych ze swej istoty jako czyny umyślne).
Odpowiedzialność karna (kara grzywny) jest przewidziana również za udaremnianie lub utrudnianie przeprowadzenia czynności kontrolnych przez służby powołane do kontroli obowiązków nałożonych ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (art. 157 ustawy).
PODSTAWA PRAWNA:
- art. 147 – art. 157 ustawy z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu – Dz.U. z 2018 r. poz. 723
Ewa Sławińska, prawnik, redaktor naczelna MONITORA księgowego
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat