Czy sankcja za brak kasy fiskalnej jest zgodna z prawem wspólnotowym

Szczególnie istotnym zjawiskiem polskiego życia podatkowego ostatnich miesięcy jest coraz bardziej efektywna kontrola zgodności ustawy o VAT z regulacjami wspólnotowymi, w szczególności z Dyrektywą 2006/112, w praktyce sprawowana przez sądy administracyjne. Wyroki sądów administracyjnych w indywidualnych sprawach bardzo często mają znaczący wpływ na praktykę i przyczyniają się do zmian kwestionowanych przepisów. W ten nurt rzeczywiście wpisuje się interesujący wyrok WSA w Bydgoszczy z 12 sierpnia 2008 (sygn. akt I SA/Bd 280/08), w którym sąd trafnie uznał za niezgodną z prawem wspólnotowym sankcję z tytułu braku rozpoczęcia ewidencjonowania obrotu za pomocą kas rejestrujących, określoną w art. 111 ust. 2 ustawy o VAT.

Autopromocja

Przypomnijmy, że podatnicy, którzy w określonych terminach byli zobowiązani do wprowadzenia kas rejestrujących i obowiązku tego nie dopełnili, podlegają sankcji polegającej na utracie prawa do odliczenia 30 proc. podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług. Utrata ta ma charakter przejściowy, niemniej jednak sankcja ta jest niewątpliwie dotkliwa. Jest też nieuzasadniona na gruncie przepisów Dyrektywy 2006/112. Nie ulega raczej wątpliwości, że nie można tłumaczyć jej istnienia tzw. klauzulą stałości, przewidzianą w art. 176 Dyrektywy. Przewiduje ona, że niektóre ograniczenia prawa do odliczenia istniejące przez przystąpieniem danego państwa członkowskiego do Unii Europejskiej mogą być w dalszym ciągu utrzymywane po akcesji. Regulacja ta odnosi się jednak do wyłączenia prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z charakteru danego wydatku.

Sankcja ma zatem charakter środka specjalnego, o którym mowa w art. 395 Dyrektywy 2006/112, tyle że jego wprowadzenie przez państwo członkowskie wymaga przeprowadzenia specjalnej procedury. Polska procedury tej nie przeprowadziła, zresztą można mieć wątpliwość co do tego, czy byłoby to możliwe, skoro jednym z elementów niezbędnych dla wprowadzenia środka specjalnego jest jego współmierność do realizowanego celu. W tym zaś przypadku wydaje się, że sankcja 30-proc. jest zupełnie niewspółmierna do celu, który ma ona realizować.

Niemniej jednak w sprawie jest kluczowe to, że bydgoski sąd trafnie uznał, iż zważywszy na nieprzeprowadzenie procedury niezbędnej do skutecznego zastosowania środka specjalnego, sankcja określona w art. 111 ust. 2 ustawy jest niezgodna z Dyrektywą a zatem nie może być stosowana.

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Not. MGM

TOMASZ MICHALIK

doradca podatkowy, partner MDDP

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź