Czy wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej podlega ochronie jak wynagrodzenie z umowy o pracę

RADA

Wynagrodzenie otrzymywane z tytułu umów cywilnoprawnych nie jest wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. W związku z tym nie podlega ochronie jak wynagrodzenie za pracę. Potrąceniu podlega cała kwota wypłacana z tytułu umowy zlecenia i innych umów cywilnoprawnych, jeżeli komornik nie postanowił inaczej. Jeżeli jednak umowa zlecenia jest jedynym źródłem dochodu zleceniobiorcy i jest to świadczenie powtarzające się, wówczas potrąceniu podlegają kwoty w wysokości wskazanej w Kodeksie pracy.

UZASADNIENIE

Zanim zaczną Państwo dokonywać potrąceń na rzecz komornika, przede wszystkim muszą Państwo ustalić, czy otrzymane postanowienie o zajęciu komorniczym jest prawidłowe. Jeżeli postanowienie dotyczy „zajęcia wynagrodzenia za pracę”, powinni Państwo niezwłocznie powiadomić organ egzekucyjny (komornika) o tym, że osoba, której sprawa dotyczy, nie jest Państwa pracownikiem, lecz zleceniobiorcą. Wówczas komornik będzie zobowiązany do wydania postanowienia „o zajęciu wierzytelności”. Dopiero na tej podstawie mają Państwo jako zleceniodawca prawo dokonywać potrąceń.

Co do zasady, zajęcie wierzytelności umożliwia potrącanie pełnej kwoty (100%) wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia i innych umów cywilnoprawnych. Komornik może sam w postanowieniu określić, jaka kwota bądź jaka część wynagrodzenia ma być potrącana.

Istnieją jednak szczególne okoliczności, kiedy do umowy cywilnoprawnej będą miały zastosowanie przepisy Kodeksu pracy o ochronie wynagrodzenia za pracę. Wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia będzie podlegało takiej samej ochronie egzekucyjnej jak wynagrodzenie wynikające ze stosunku pracy w przypadku, gdy umowa zlecenia będzie miała charakter świadczenia powtarzającego się, tzn. zostanie zawarta na dłuższy czas, a wynagrodzenie będzie wypłacane w stałych okresach (np. miesięcznych) i jednocześnie umowa zlecenia będzie stanowić podstawowy dochód na utrzymanie zleceniobiorcy i jego rodziny (art. 833 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego). W piśmie skierowanym do komornika powinni Państwo podkreślić ten fakt i ustalić sposób postępowania w tym przypadku. Pracodawca jest jedynie wykonawcą postanowienia egzekucyjnego i musi postępować zgodnie otrzymanym postanowieniem.

Komornicy coraz częściej sami zastrzegają w postanowieniu ograniczenie potrącenia wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia lub innych wierzytelności do wysokości połowy lub w przypadku egzekucji alimentów 3/5 tego wynagrodzenia. Gdy jednak komornik wyda postanowienie o zajęciu całego wynagrodzenia, to mimo istnienia przesłanek chroniących wynagrodzenie zleceniobiorcy osobie tej pozostaje skierowanie skargi na czynności komornika do właściwego sądu rejonowego.

WAŻNE!

Wynagrodzenie z umowy zlecenia podlega ochronie przed potrąceniem, gdy jest świadczeniem powtarzającym się, zapewniającym utrzymanie zleceniobiorcy i jego rodzinie.

Z sytuacji opisanej w pytaniu nie wynika, czy dla Państwa zleceniobiorcy umowa zlecenia stanowi jedyne źródło utrzymania. Jeżeli tak jest, to powinni Państwo powiadomić o tym komornika uzasadniając, że zleceniobiorca spełnia wszystkie niezbędne warunki do ochrony jego wynagrodzenia przed egzekucją w pełnej wysokości. W takich okolicznościach, stosownie do przepisów Kodeksu pracy, egzekucji podlega nie więcej niż 3/5 wynagrodzenia w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych i nie więcej niż połowa wynagrodzenia w razie egzekucji innych należności.

Polecamy: IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

PRZYKŁAD

Firma X podpisała z Ewą F. 1 grudnia 2008 r. umowę zlecenia na sprzątanie biura. Wynagrodzenie jest wypłacane miesięcznie w kwocie 800 zł brutto. Ewa F. nie jest nigdzie zatrudniona, a z umowy zlecenia są potrącane wszystkie obowiązkowe składki ZUS. W styczniu 2009 r. do firmy X przyszło zawiadomienie od komornika o zajęciu wierzytelności z tytułu egzekucji świadczeń pieniężnych wobec spółdzielni mieszkaniowej.

Kwota do przekazania na konto komornika w styczniu będzie odpowiadać kwocie wynagrodzenia netto, tj. 599,03 zł, zgodnie z wyliczeniem:

• kwota brutto: 800 zł,

• koszty uzyskania przychodu: (800 zł - 78,08 zł - 12 zł) × 20% = 141, 98 zł,

• dochód: 800 zł - 141,98 = 658,02 zł,

• składki na ubezpieczenia społeczne:

emerytalna 800 zł × 9,76% = 78,08 zł,

rentowa 800 zł × 1,5% = 12 zł,

chorobowa 0 zł,

• podatek dochodowy: (658,02 zł - 78,08 zł - 12 zł) × 18% = 102,23 zł,

• składka na ubezpieczenie zdrowotne:

zapłacona (800 zł - 78,08 zł - 12 zł) × 9% = 63,89 zł,

do odliczenia (800 zł - 78,08 zł - 12 zł) × 7,75% = 55,02 zł,

• wpłacona zaliczka na podatek po zaokrągleniu: 102,23 zł - 55,02 zł = 47,00 zł,

• wynagrodzenie netto: 800 zł - 78,08 zł - 12 zł - 63,89 zł - 47,00 zł = 599,03 zł.

Potrącenie komornicze: 599,03 zł.

Do wypłaty: 0 zł

Ewa F. w styczniu zawiadomiła komornika, że wynagrodzenie z umowy zlecenia jest jedynym źródłem jej utrzymania. Komornik uwzględnił jej pismo i wydał postanowienie, że potrącane ma być tylko 50% wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia.

W styczniu zatem od kwoty netto: 599,03 zł zostanie potrącone 50% wynagrodzenia. W związku z tym na konto komornika należy przekazać 299,51 zł, a Ewie F. do wypłaty 299,52 zł.

Przepisy Kodeksu pracy w zakresie ochrony egzekucji wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia dotyczą jedynie wysokości potrącanych kwot, natomiast nie znajdą tu zastosowania przepisy dotyczące kwoty wolnej od potrąceń (art. 87¹ Kodeksu pracy). Kodeks pracy określa tę kwotę jako kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę. W umowach cywilnoprawnych ten wskaźnik nie może mieć zatem zastosowania, gdyż dotyczy on tylko umów wynikających ze stosunku pracy.

Rozstrzygając kwestię potrąceń komorniczych przy umowie zlecenia należy pamiętać o przepisach Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących ograniczeń egzekucji. Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego nie podlegają egzekucji u dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę w kwocie, która odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty. Natomiast egzekucji nie podlegają u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy - pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie (art. 829 pkt 5 Kodeksu postępowania cywilnego).

Ocena wysokości kwoty pieniężnej wolnej od zajęcia u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy należy do komornika. W przypadku osoby mającej stałe zatrudnienie należy obliczyć proporcje wynikające z okresu między dniem zajęcia a dniem kolejnej wypłaty (1/30 wynagrodzenia za każdy dzień).

• art. 829, art. 833 § 1-2 Kodeksu postępowania cywilnego,

• art. 87 § 1 pkt 2, § 3 pkt 2, art. 87¹ Kodeksu pracy.

Dorota Brzeszczak-Zagrodzka

specjalista ds. kadr i płac

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po nasze publikacje

KOMPLET: VAT zmiany od 1 lipca 2021 + JPK_VAT + VAT w e-commerce

Tylko teraz

99,00 zł

119,70 zł

Przejdź do sklepu