REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie prawo zastosować przy zatrudnianiu pracownika z innego kraju

 Kancelaria Prawna Nowicki & Ziemczyk Adwokaci i Radcowie prawni Sp. P.
Specjaliści od prawa pracy, prawa nieruchomości i prawa korporacyjnego
Joanna Wymiatał
Jakie prawo zastosować przy zatrudnianiu pracownika z innego kraju
Jakie prawo zastosować przy zatrudnianiu pracownika z innego kraju
fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Pracodawcy coraz częściej zatrudniają pracowników z innych krajów, którzy z kolei mają za zadanie wykonywać pracę na terenie jeszcze innych krajów. Jak zatem zdecydować, które prawo powinno mieć zastosowanie do stosunku pracy zawartego w takich okolicznościach? Regulują to przepisy o tzw. normach kolizyjnych, które wyznaczają przestrzenne granice działania systemów prawnych i wskazują prawo właściwe do rozstrzygnięcia o skutkach prawnych w danym przypadku.

REKLAMA

Autopromocja

Problem prawa właściwego dla stosunku pracy można przedstawić na podstawie następującego przykładu. Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością chce zatrudnić pracownika z obywatelstwem niemieckim. Miejscem wykonywania pracy ma być zakład produkcyjny znajdujący się w czeskim Cieszynie. W opisanym stanie faktycznym mamy do czynienia z elementami transgranicznymi. Strony będą mogły więc wskazać w umowie o pracę prawo właściwe, które będzie określało zakres ich praw oraz obowiązków. Czy wybór prawa jest w jakikolwiek sposób ograniczony? Jakie prawo będzie właściwe, jeśli strony nie wskażą wprost w umowie prawa właściwego?

Wybór prawa właściwego przez strony w umowie o pracę

Zagadnienie prawa właściwego dla stosunków prawnych z zakresu prawa pracy reguluje obecnie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I) (dalej jako „rozporządzenie Rzym I”).

Art. 8 ust. 1 rozporządzenia Rzym I przewiduje w zasadzie nieograniczony wybór prawa w stosunkach umownych. Nie jest więc wymagane, aby stosunek pracy pozostawał w związku z prawem państwa wybranego przez strony umowy. Pracodawca może ustalić z pracownikiem, że prawem właściwym regulującym stosunek pracy będzie prawo jednego z Państw Członkowskich UE albo prawo państwa trzeciego. W powyższym przykładzie strony mogą więc wybrać jako właściwe polskie prawo pracy, prawo czeskie lub niemieckie albo zupełnie inne. Wybór prawa może dotyczyć stosunku pracy w ujęciu całościowym lub wybranych jego elementów (np. konkretnych klauzul).

Specyfika prawa pracy, która każdorazowo zapewnia ochronę słabszej strony stosunku pracy, tj. pracownika, powoduje jednak, że dokonany przez strony wybór prawa właściwego nie może pozbawić pracownika podstawowej ochrony. Europejski ustawodawca przewidział trzy mechanizmy ograniczające swobodę wyboru prawa właściwego dla umowy o pracę.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Mechanizmy ograniczające swobodę wyboru prawa właściwego dla umowy o pracę

Klauzula porządku publicznego

Pierwszym z nich jest tzw. klauzula porządku publicznego. Mechanizm działania klauzuli porządku publicznego znajduje zastosowanie w momencie zaistnienia sporu prawnego. Spór wynikający ze stosunku pracy powinien zostać rozstrzygnięty na podstawie prawa wybranego przez strony (albo na podstawie ogólnych norm kolizyjnych, które zostaną omówione poniżej). Zgodnie z art. 21 rozporządzenia Rzym I organ orzekający może odmówić zastosowania prawa właściwego, jeśli uzna, że jego zastosowanie narusza porządek publiczny prawa siedziby sądu. Pojęcie porządku publicznego jest klauzulą generalną, która stanowi zabezpieczenie dla systemu prawnego państwa sądu, jeżeli prawo właściwe przewiduje rozwiązania trudne do zaakceptowania z punktu widzenia prawa sądu orzekającego. Najczęściej chodzi tu o pewne zasady ogólne wynikające z całokształtu regulacji prawnych, takich jak wartości moralne, etyczne, polityczne bądź społeczne. Należy jednak zaznaczyć, że w sporach z zakresu prawa pracy klauzula ta jednak praktycznie nie znajduje zastosowania.

Polecamy: Kodeks pracy z komentarzem (PDF)

Przepisy bezwzględnie obowiązujące

Drugą konstrukcją prawną zabezpieczając interes pracownika stanowią bezwzględnie obowiązujące przepisy (art. 6 ust.1. rozporządzenia Rzym I), czyli regulacje prawa wewnętrznego, które nie mogą zostać uchylone zgodną wolą stron, a znalazłyby zastosowanie, gdyby strony nie wskazały w umowie prawa właściwego. Do kategorii tej należą przepisy, które gwarantują ochronę pewnych wartości społecznych, interesów stron lub osób trzecich. Jako przykład takich przepisów można wskazać regulacje z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Rozporządzenie Rzym I nie zawiera jednakże katalogu przepisów bezwzględnie obowiązujących. O tym, czy przepis ma charakter bezwzględnie obowiązujący decyduje bowiem system prawny, którego częścią jest dany przepis prawa.

Zobacz także: Kadry


Przepisy wymuszające swoje zastosowanie

Kolejną kategorią przepisów, która ogranicza swobodny wybór prawa są przepisy wymuszające swoje zastosowanie. Zgodnie z art. 9 ust. 1 rozporządzenia Rzym I przepisy wymuszające swoje zastosowanie to przepisy, których przestrzeganie uważane jest przez państwo za tak istotny element ochrony jego interesów publicznych, takich jak organizacja polityczna, społeczna lub gospodarcza, że znajdują one zastosowanie do stanów faktycznych objętych ich zakresem bez względu na to, jakie prawo jest właściwe dla umowy zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

Przepisy wymuszające swoje zastosowanie a dyrektywa o delegowaniu

REKLAMA

Nie wnikając w szczegóły dotyczące charakteru prawnego przepisów wymuszających swoje zastosowanie oraz ich różnic w stosunku do przepisów bezwzględnie obowiązujących, należy podkreślić, że z praktycznego punktu widzenia kluczowe znaczenie mają przepisy wymuszające swoje zastosowanie, które zostały określone w art.3 dyrektywy 96/71/WE (dalej jako „Dyrektywa o delegowaniu”). Art.3 ust.1 dyrektywy o delegowaniu stanowi, że Państwa Członkowskie zobowiązują się do zapewnienia, że bez względu na to jakie prawo stosuje się w odniesieniu do stosunku pracy, będą one gwarantowały pracownikom delegowanym na ich terytorium warunki zatrudnia obejmujące wyliczone zagadnienia. Do zagadnień tych należą m.in. minimalne wynagrodzenie, maksymalne okresy pracy i minimalne okresy wypoczynku oraz minimalny wymiar płatnych urlopów rocznych. Ze względu na fakt, że dyrektywa o delegowaniu zharmonizowała ustawodawstwa Państw Członkowskich w zakresie norm wymuszających swoje zastosowanie przy stosunkach pracy w warunkach delegowania, każde Państwo Członkowie było zobligowane do implementowania jej postanowień.

Z praktycznego punktu widzenia oznacza to, że w przypadku zatrudnienia przez polską spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością pracownika z obywatelstwem czeskim, świadczącego pracę na terytorium Polski, którego spółka oddelegowała do swojego oddziału w Niemczech na 6 miesięcy, pracodawca będzie obowiązany zapewnić temu pracownikowi ochronę wynikającą z ustawy o delegowaniu pracowników, tzw. Arbeitnehmerentsendegesetz (AEntG), która stanowi implementację dyrektywy o delegowaniu, pomimo tego, że strony określiły w umowie o pracę prawo polskie jako prawo regulujące ich uprawnienia i obowiązki. Ze względu jednak na fakt, że przepisy niemieckiej ustawy o delegowaniu mają charakter przepisów wymuszających swoje zastosowanie, pracodawca musi ich przestrzegać niezależnie od dokonanego wyboru prawa właściwego (które nie ulega modyfikacji).

Ważne jest, aby za każdym razem dokonać weryfikacji, które przepisy są dla pracownika korzystniejsze. W razie sporu organ orzekający będzie zobligowany do porównania warunków zatrudnienia wynikających z prawa właściwego dla danego stosunku pracy z warunkami zatrudnienia regulowanymi przez przepisy wymuszające swoje zastosowanie państwa przyjmującego i rozstrzygnięcia sporu według przepisów korzystniejszych dla pracownika. Zasada ta znajduje także zastosowanie wobec norm bezwzględnie obowiązujących – zastosowanie znajdzie ten zestaw norm, który gwarantuje pracownikowi najlepszą ochronę.
Zasady ustalania prawa właściwego dla umowy o pracę, jeśli strony go nie wybrały

W przypadku stosunków pracy, w których występuje element zagraniczny, a strony nie określiły w umowie prawa właściwego stosuje się następujące zasady:

  1. w pierwszej kolejności stosuje się prawo państwa, w którym pracownik zwykle wykonuje pracę lub z którego wykonuje zwykle pracę, ale nie dotyczy to tymczasowego zatrudnienia w innym państwie;
  2.  jeżeli nie można ustalić prawa właściwego według kryterium miejsca wykonania pracy, właściwe są przepisy państwa, w którym znajduje się przedsiębiorstwo, za pośrednictwem którego zatrudniono pracownika,
  3. jeżeli z całokształtu okoliczności wynika, że umowa ma ściślejszy związek z państwem innym niż określone na podstawie powyższych zasad, stosuje się prawo tego państwa.

Ustawodawca europejski przewidział dużą swobodę wyborze prawa właściwego dla indywidualnych umów o pracę. Nie oznacza to jednak, że wybór ten jest nieograniczony. Przed ustaleniem zakresu praw i obowiązków stron stosunku pracy należy więc każdorazowo przeanalizować, jakie przepisy znajdą zastosowanie, niezależnie od tego, jakie prawo właściwe zostało wybrane przez strony w umowie o pracę.

Wybór prawa właściwego w umowie o pracę

Autor: Joanna Wymiatał

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowa era regulacji krypto – CASP zastępuje VASP. Co to oznacza dla firm?

W UE wchodzi w życie nowa era regulacji krypto – licencja CASP stanie się obowiązkowa dla wszystkich firm działających w tym sektorze. Dotychczasowi posiadacze licencji VASP mają czas na dostosowanie się do końca czerwca 2025 r., a z odpowiednim wnioskiem – do września. Jakie zmiany czekają rynek i co to oznacza dla przedsiębiorców?

Outsourcing pojedynczych procesów księgowych, czy zatrudnienie dodatkowej osoby w dziale księgowości - co się bardziej opłaca?

W stale zmieniającym się otoczeniu biznesowym przedsiębiorcy coraz częściej stają przed dylematem: czy zatrudnić dodatkową osobę do działu księgowego, czy może zdecydować się na outsourcing wybranych procesów księgowych? Analiza kosztów i korzyści pokazuje, że delegowanie pojedynczych zadań księgowych na zewnątrz może być znacznie bardziej efektywnym rozwiązaniem niż rozbudowa wewnętrznego zespołu.

Kto może odliczyć ulgę na dziecko? Po rozwodzie rodziców dziecko mieszka z matką a ojciec płaci alimenty i widuje się z dzieckiem

Na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik ma prawo do odliczenia kwoty ulgi prorodzinnej w zależności od tego z kim jego dziecko mieszka i kto faktycznie sprawuje nad nim opiekę. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 14 stycznia 2025 r. wyjaśnił, kto może odliczyć ulgę na dziecko, gdy rodzice są rozwiedzeni, dziecko mieszka z matką na stałe, a ojciec płaci alimenty i co jakiś czas widuje się z dzieckiem.

Odpowiedzialność członków zarządów spółek – co zmienia wyrok TSUE w sprawie Adjak?

W dniu 27 lutego 2025 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał przełomowy wyrok w sprawie C-277/24 (Adjak), w którym zakwestionował przyjęty w Polsce model solidarnej odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółki. W opinii TSUE obecne przepisy naruszają prawo unijne, ponieważ uniemożliwiają kwestionowanie decyzji wymiarowych organów podatkowych, zapadłych w sprawie przeciwko spółce w trakcie postępowania przeciwko członkom zarządu – tym samym godząc w podstawowe zasady ochrony praw jednostki. Orzeczenie to może wymusić istotne zmiany w polskim systemie prawnym oraz wpłynąć na dotychczasową praktykę organów administracji skarbowej wobec członków zarządów spółek.

REKLAMA

Można już zapłacić podatek PIT kartą płatniczą w e-Urzędzie Skarbowym

Od 20 marca 2025 r. podatnicy mogą opłacać podatek PIT w serwisie e-Urząd Skarbowy (e-US) i usłudze Twój e-PIT za pomocą karty płatniczej. Dotychczas użytkownicy e-Urzędu Skarbowego mogli zapłacić podatek online przelewem bankowym lub BLIK-iem.

E-księgowość z biurem rachunkowym: jak przedsiębiorca może zoptymalizować obowiązki księgowe i podatkowe oraz rozliczenia w biznesie

Biura rachunkowe coraz częściej oferują swoim klientom usługi z zakresu e-księgowości do zarządzania finansami firmy online. Z perspektywy biura rachunkowego, wprowadzenie klienta w świat systemów zautomatyzowanych może być wyzwaniem.

Prof. Witold Modzelewski: nienależny zwrot VAT to prawdopodobnie 40-50 mld zł rocznie

Prof. Witold Modzelewski szacuje, że nienależne zwroty VAT w Polsce mogą wynosić nawet 40-50 miliardów złotych rocznie. W 2024 roku wykryto blisko 292 tys. fikcyjnych faktur na łączną kwotę 8,7 miliarda złotych, co oznacza wzrost o ponad 130% w porównaniu do roku poprzedniego. Choć efektywność kontroli skarbowych rośnie, eksperci wskazują, że skala oszustw wciąż jest ogromna, a same kontrole mogą nie wystarczyć do rozwiązania problemu.

Czy zegarek od szefa jest bez PIT? Skarbówka: To nie przychód, ale może być darowizna

Czy upominki na jubileusz pracy i dla odchodzących na emeryturę podlegają opodatkowaniu? Skarbówka potwierdza – nie trzeba płacić podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). W grę może jednak wchodzić podatek od spadków i darowizn.

REKLAMA

VAT 2025: Kto może rozliczać się kwartalnie

Kurs euro z 1 października 2024 r., według którego jest ustalany limit sprzedaży decydujący o statusie małego podatnika w 2025 r. oraz prawie do rozliczeń kwartalnych przez spółki rozliczające się według estońskiego CIT wynosił 4,2846 zł za euro. Kto zatem może rozliczać VAT raz na 3 miesiące w bieżącym roku?

Skarbówka zabrała, sądy oddały: Przedsiębiorcy odzyskali 2,8 mld zł w sprawach o faktury

Tysiące firm niesłusznie oskarżonych o udział w oszustwach VAT w końcu wygrało walkę z fiskusem. W ciągu trzech lat sądy i organy odwoławcze uchyliły decyzje skarbówki na astronomiczną kwotę 2,8 mld zł! Czy to początek końca urzędniczej samowoli wobec przedsiębiorców?

REKLAMA