Zakres prawa dostępu do informacji publicznych

Kwestię tę reguluje art. 3 ustawy z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznych. Przepis ten, w sposób wyraźny, wskazuje na uprawnienia obywateli (także firm i osób prawnych) do:

Autopromocja

a) uzyskania informacji publicznej, w tym informacji przetworzonej;

b) wglądu do dokumentów urzędowych oraz

c) dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

Autopromocja

Szkolenie:
Podatki i rachunkowość w budownictwie i deweloperce

Sprawdź

Prawo do uzyskania informacji przetworzonej jest ograniczone do przypadków, w których jest to istotne dla interesu publicznego. Ograniczenie to wynika z zasady podporządkowania interesu prywatnego interesowi publicznemu, która ma za zadanie chronić podmioty zobowiązane do udzielenia informacji publicznej przed koniecznością reorganizacji ich struktury i zasad pracy, w przypadku obowiązku przetwarzania posiadanych informacji udzielanych wnioskodawcom dla ich celów prywatnych.

W przypadku pozostałych uprawnień, o których mowa powyżej, prawo to nie podlega już ocenie co do ich zgodności z interesem publicznym.

Dokumenty urzędowe

Następnym uprawnieniem składającym się na prawo do informacji publicznej jest możliwość zapoznawania się z dokumentami urzędowymi. Uprawnienie to warto skonfrontować z uprawnieniem wynikającym z art.61 ust. 2 Konstytucji RP, stanowiącym, iż na prawo do informacji publicznej składa się dostęp do dokumentów, których treść spełnia kryteria określone w jego ust. 1. Rozróżnienie konstytucyjnej i ustawowej regulacji sprowadza się wiec do stosunku pomiędzy zakresami pojęć „dokument” oraz „dokument urzędowy”.

Autopromocja

Szkolenie: Jak przygotować się do KSeF?

Sprawdź

Dokumentem urzędowym jest treść oświadczenia woli lub wiedzy utrwaloną i podpisaną w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego, w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy - w rozumieniu przepisów ustawy Kodeks karny.

Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Zapisz się na nasz newsletter

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Dostęp do posiedzeń organów władzy publicznej

Trzecim uprawnieniem wynikającym z analizowanego przepisu jest dostęp do posiedzeń organów władzy publicznej. Przedmiotowy „dostęp” bywa jednak różnie rozumiany. Zdaniem części doktryny  realizacja tego uprawnienia nie oznacza prawa do bezpośredniego udziału w posiedzeniach organów, ale możliwość zapoznania się z ich przebiegiem (przykładowo za pośrednictwem transmisji radiowej lub telewizyjnej).

Odmienne stanowisko prezentuje pozostała część doktryny, według której dostęp ten traktowany powinien być jako prawo wstępu na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów wraz ze związaną w tym możliwością rejestracji dźwięku i obrazu. Pogląd ten wydaje się, że należy uznać za słuszny. Pozostaje on bowiem w zgodzie z treścią art.61 ust. 2 Konstytucji RP, zgodnie z którym obywatelowi przysługuje prawo wstępu na posiedzenia organów władzy publicznej.

W przypadku podmiotów innych niż obywatele polscy, a zatem zarówno cudzoziemców, jak i polskich i zagranicznych osób prawnych należałoby przyjąć, że „dostęp do posiedzeń” oznacza prawo do zapoznania się z ich treścią oraz przebiegiem. Kwestię sposobu wykonywania prawa do informacji publicznej, w tym dostępu do posiedzeń organów władzy publicznej, szczegółowo reguluje treść przepisu art. 7 ustawy o dostępie do informacji publicznych.

Warto również pokreślić, iż niezwykle istotny element treści prawa do informacji publicznej wskazano w art. 3 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznych. Mowa tu bowiem o uprawnieniu wnioskodawcy do otrzymania aktualnej informacji, co jednak nie oznacza wyłączenia z zakresu pojęcia informacji publicznej materiałów archiwalnych.

Łukasz Bernatowicz, radca prawny

Krzysztof Gładych, radca prawny

Bernatowicz, Komorniczak, Mazur Radcy Prawni i Doradcy Podatkowi