Spółka cywilna w prawie upadłościowym

Majątek spółki cywilnej

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1112 ze zm.) upadłość może ogłosić przedsiębiorca w rozumieniu Kodeksu Cywilnego (dalej „KC”) oraz spółki prawa handlowego, niezależnie od posiadanej osobowości prawnej. Art. 43¹ KC definiuje zaś przedsiębiorcę, jako osobę fizyczną, osobę prawną i jednostkę organizacyjną w rozumieniu art. 33¹ § 1 KC, jeżeli prowadzą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Na gruncie tych przepisów trzeba jednoznacznie stwierdzić, że spółka cywilna nie posiada zdolności upadłościowej. Oznacza to w praktyce, że upadłości nie ogłasza sama spółka cywilna a jedynie jej wspólnicy. Już na tym etapie pojawia się wiele komplikacji wynikających z niespójności przepisów. Pierwszą i najważniejszą jest zagadnienie zobowiązań podatkowych. Spółka cywilna sama w sobie nie jest podatnikiem podatków dochodowych (PIT, CIT) jest jednak podatnikiem w rozumieniu podatku od towarów i usług (VAT). Oznacza to, że samodzielnie nalicza i odprowadza podatek, a jedynie w razie jej niewypłacalności odpowiedzialność w sposób solidarny ponoszą wspólnicy. Problemem jest jednak fakt, iż VAT jest w pewien sposób powiązany z towarami, zarówno w przypadku handlu, jak i środkami trwałymi. Na podstawie regulacji VAT musimy więc zauważyć, że spółka cywilna posiada swój majątek, który np. amortyzowany jest równomiernie przez wspólników. Najlepiej widać to po fakcie, że to spółka cywilna wystawia i odbiera faktury VAT we własnym imieniu. Spółka cywilna posiada więc swój NIP niezależnie od NIP-ów swoich wspólników. Kolejnym problematycznym zagadnieniem jest podmiotowość spółki cywilnej jako płatnika składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zatrudnianych przez siebie pracowników. To spółka cywilna w pierwszej kolejności odpowiada za te zobowiązania, a w następnej kolejności wspólnicy solidarnie.

W przypadku, w którym upadłość zostanie ogłoszona wobec jednego ze wspólników spółki cywilnej, wspólnik jako odpowiedzialny solidarnie będzie odpowiadał za całość długów jakie w toku działalności wypracowała spółka, zaś zaspokoić te długi może jedynie z części majątku spółki jaki przypada temu wspólnikowi na podstawie przypadającej mu części zysku, która określona jest w umowie. Przykładowo: czterech wspólników podzieliło się zarówno odpowiedzialnością, jak i zyskami równomiernie. Jeżeli upadłość zostanie ogłoszona jedynie wobec jednego wspólnika odpowiada on za wszystkie zobowiązania (dopiero później może dochodzić od współodpowiedzialnych na podstawie roszczenia regresowego), zaś zobowiązania te pokryć może jedynie z przypadającej mu ¼ części majątku.

Przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę kapitałową - plan przekształcenia

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Furtki

Przepisy prawa przewidują jednak pewnego rodzaju furtkę. Zgodnie z art. 215 Prawa upadłościowego i naprawczego, sąd może połączyć do łącznego rozpoznania sprawy upadłościowe prowadzone wobec jej wspólników. Przepisy jednak nie stanowią co dzieje się w sytuacji, w której upadłość nie zostanie ogłoszona wobec wszystkich wspólników. Jeżeli przykładowo upadłość zostanie ogłoszona wobec dwóch z czterech wspólników, wówczas i tak nie osiągniemy pożądanego skutku i znów za całość zobowiązań odpowiadać będą upadli jedynie częścią przypadającego im majątku.

Zmiany w składzie osobowym wspólników spółki

Rozwiązaniem polecanym przez syndyków jest również przekształcenie spółki cywilnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, która już w prosty sposób posiada wyodrębniony majątek i na podstawie sukcesji generalnej przejmie wszelkie zobowiązania spółki cywilnej i jej wspólników wynikających z prowadzenia działalności w formie spółki.

Autopromocja

Szkolenie: Jak przygotować się do KSeF?

Sprawdź

Chcesz otrzymywać więcej aktualnych informacji? Zapisz się na newsletter!

Michał Jaskólski

Partner

Kancelaria Prawna „Świeca i Wspólnicy” Sp. k.

Zapraszamy do dyskusji na forum