Ceny transferowe - nieoczywiste transakcje, o których łatwo zapomnieć

Transakcje nieodpłatne 

Przy identyfikacji transakcji objętych obowiązkami dokumentacyjno-sprawozdawczymi nie można zapomnieć o transakcjach kontrolowanych, które faktycznie miały miejsce w danym roku, ale nie zostało dla nich ustalone wynagrodzenie (a tym samym nie widać ich w zestawieniach transakcji generowanych z systemów rachunkowo-księgowych). Wykonanie czynności lub świadczeń o charakterze nieodpłatnym nie pozbawia ich cech transakcji. Odpłatność nie jest bowiem przesłanką, dla powstania lub braku obowiązków na gruncie cen transferowych. 

Najczęstszym przykładem takich transakcji są nieodpłatne poręczenia. Warto przypomnieć, że próg dokumentacyjny ustalany dla takich transakcji na podstawie sumy gwarancyjnej wynosi 10 mln PLN. Obowiązek dokumentowania transakcji nieodpłatnego poręczenia został potwierdzony po raz kolejny przez NSA w wyroku z lutego 2022 roku (sygn. II FSK 1475/19).

Autopromocja

Transakcje na warunkach narzuconych

W związku z trudnościami interpretacyjnymi definicji „transakcji kontrolowanej” pod koniec grudnia 2021 roku została wydana Interpretacja Ogólna Ministra Finansów (sygn. DCT1.8203.4.2020). Zgodnie z jej brzmieniem „wyrażenie „ustalone lub narzucone w wyniku powiązań” nie oznacza, że transakcji muszą bezpośrednio dokonywać podmioty powiązane, tylko że powiązania miały wpływ na ustalenie treści działań. Nie wyklucza się zatem, że warunki danej transakcji mogą zostać ustalone lub narzucone przez podmiot powiązany, który nie jest bezpośrednio stroną transakcji.

Przykładem mogą być transakcje, których warunki zostały centralnie wynegocjowane na poziomie grupy, ale same transakcje są zawarte/rozliczane przez lokalne podmioty bezpośrednio z niepowiązanymi kontrahentami:

• zakupy towarów, materiałów, produktów, usług doradczych, polis ubezpieczeniowych,
• kontrakty sprzedażowe z międzynarodowymi klientami, 
• finansowania dłużne/poręczenia lub inne transakcje finansowe, 
• akwizycje spółek. 

Transakcje kapitałowe

Również transakcje kapitałowe mogą stanowić transakcje kontrolowane podlegające obowiązkom dokumentacyjno-sprawozdawczym. Należą do nich, m.in. połączenia i podziały spółek, sprzedaż udziałów/akcji, podwyższenie kapitału, konwersja długu na kapitał, nieodpłatne przekazanie akcji/udziałów do spółki, czy umorzenie akcji/udziałów.

Potwierdzenie powyższego można znaleźć, np. w interpretacji z listopada 2021 roku (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.351.2021.2.AR), w której podkreślono, iż przez "transakcje" należy rozumieć wszelkiego rodzaju czynności prawne powodujące przeniesienie własności dóbr, które mają wpływ na dochód (stratę) podatnika (…), podwyższenie kapitału, będzie mieściło się w pojęciu "transakcji" i powinno być przedmiotem dokumentacji podatkowej”

Wynagrodzenia członków zarządu lub rady nadzorczej

Zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne zwracają także uwagę na transakcje zawierane z członkami zarządu/rady nadzorczej lub innymi osobami, które posiadają faktyczną zdolność do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych. 

W interpretacji indywidualnej z października 2022 roku (sygn. 0114-KDIP2-2.4010.17.2022.3.RK), Dyrektor KIS wskazał, że nie można uznać, iż zasady wypłaty wynagrodzenia na rzecz potencjalnych/przyszłych członków zarządu i członków rady nadzorczej, są ustalane/negocjowane na warunkach ustalonych przez podmioty niepowiązane. Samo powołanie/zatrudnienie członków zarządu i członków rady nadzorczej powoduje, że osoby te zobowiązane są do pełnienia funkcji zarządczych i kontrolnych. 

Dyrektor KIS podkreślił przy tym, że w powiązaniach tego rodzaju należy brać pod uwagę faktyczny udział w zarządzaniu lub kontroli. Taką rolę można przypisać nie tylko członkom zarządu/rady nadzorczej danego podmiotu, ale także np. dyrektorowi finansowemu czy dyrektorowi sprzedaży. 

Autopromocja

Szkolenie:
Podatki i rachunkowość w budownictwie i deweloperce

Sprawdź

Transakcje rajowe

Przy identyfikacji obowiązków dokumentacyjno-sprawozdawczych nie można też zapomnieć o transakcjach zawieranych bezpośrednio z podmiotami mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w jednym z krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową. W poprzednim roku uchylono jedynie obowiązki w odniesieniu do tzw. pośrednich transakcji rajowych. 

Jeżeli wartość transakcji jednorodnej w roku podatkowym przekroczyła odpowiednio: 2,5 mln PLN – w przypadku transakcji finansowej lub 0,5 mln PLN – w przypadku innych typów transakcji, podatnicy są zobowiązani do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych i ujęcia informacji o transakcji rajowej w formularzu TPR. 

Przypomnijmy, że obowiązek dokumentacyjny dotyczy każdej istotnej wartościowo transakcji zawieranej przez polskich podatników bezpośrednio z podmiotem rajowym. Wskazane progi materialności odnoszą się do transakcji przychodowych oraz kosztowych, zarówno z podmiotami niepowiązanymi, jak i do transakcji realizowanych z rajowymi podmiotami powiązanymi.

Mateusz Jałkowski, partner w Crido, 
Monika Noga, konsultant w Crido