Jak rozliczać należności licencyjne?

Należności licencyjne przedmiotem sporów

Pomimo zdefiniowania w ustawie o CIT oraz umowach międzynarodowych pojęcie „należności licencyjnych” jest często przedmiotem sporów pomiędzy płatnikami/podatnikami a fiskusem. Kolejny krok to ustalenie prawidłowych zasad opodatkowania, w szczególności w przypadku zagranicznych wypłat ustalenie przepisów odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Ostatni etap obejmuje konieczność prawidłowego rozliczenia się z fiskusem oraz złożenia odpowiednich informacji i deklaracji.

Kategoria należności licencyjnych

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT) należności licencyjne to przychody z tytułu praw autorskich lub praw pokrewnych, ze znaków towarowych i wzorów zdobniczych, z praw do projektów wynalazczych, z praw użytkowania urządzenia przemysłowego, urządzenia handlowego lub naukowego, w tym także środka transportu, z tytułu udostępnienia tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, a także know-how. Umowy, z których wynikają należności licencyjne, najczęściej bazują na przepisach ustaw o prawie autorskim, „prawie wolności przemysłowej” oraz innych pokrewnych ustaw.

Powyższy katalog jest bardzo ogólny, a podmioty powinny każdorazowo przeanalizować przedmiot transakcji. Przykładowo można się tu odnieść do należności z tytułu korzystania z praw autorskich do programu komputerowego. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 30 stycznia 2019 r., sygn. akt I SA/Gl 925/18, WSA stwierdził, że należności takie nie zostały wprost wymienione w umowie międzynarodowej o unikaniu podwójnego opodatkowania z Chorwacją, która ma pierwszeństwo przed krajowymi przepisami, przez co przyporządkowanie takich należności przez organ podatkowy na mocy krajowych przepisów do należności z tytułu praw autorskich i w konsekwencji objęcie podatkiem u źródła było nieprawidłowe.

Kolejną bardzo szeroką kategorią są urządzenia przemysłowe. W tym zakresie wypowiedział się m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 sierpnia 2018 r., sygn. akt II FSK 2151/16, gdzie NSA stwierdził, że określenie „urządzenia przemysłowe” należy rozumieć bardzo szeroko, jako wszelkie urządzenia, które racjonalnie mogą być wykorzystywane w konkretnej gałęzi gospodarki z uwagi na obiektywne cechy konstrukcyjne i użytkowe. Sprawa dotyczyła kontenerów do przechowywania materiałów oraz ich transportu.

Każdorazowo więc podatnik/płatnik powinien dokładnie przeanalizować charakter przedmiotu transakcji.

Opodatkowanie należności licencyjnych na rzecz zagranicznych dostawców

Polska ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje ryczałtowy podatek od należności licencyjnych w wysokości 20%. Jest to podatek u źródła, zatem obowiązek poboru powstaje w momencie wypłaty należności.

Powyższe ma zastosowanie wyłącznie w powiązaniu z odpowiednimi umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania, w których stawka opodatkowania jest niższa niż 20%. Co do zasady należności licencyjne powstające w jednym umawiającym się państwie, a wypłacane do drugiego państwa, mogą być opodatkowane w tym drugim umawiającym się państwie (art. 12 ust. 2 Konwencji Modelowej OECD). W tym celu konieczne jest spełnienie dodatkowych warunków jak choćby posiadanie certyfikatu rezydencji oraz dochowanie należytej staranności w przypadku dokonywania wypłaty. Przykładowo umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o unikaniu podwójnego opodatkowania przewiduje możliwość poboru podatku u źródła w wysokości 5% wypłacanych należności.

Jednocześnie art. 21 ust. 3 ustawy o CIT przewiduje zwolnienie z podatku dochodowego przychodów z tytułu należności licencyjnych w sytuacji, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:

- wypłacający należności ma siedzibę lub zarząd na terytorium Polski;

- uzyskującym dochody jest spółka z innego państwa Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego;

- występują relacje właścicielskie na poziomie minimum 25% udziałów nieprzerwanie w okresie minimum dwóch lat;

- zagraniczna spółka nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na źródło ich osiągania;

- rzeczywistym właścicielem wypłacanych należności jest podmiot określony w pkt 2.

Powyższe zasady zwolnienia mają zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy warunki transakcji są rynkowe. Jeżeli pomiędzy podmiotami powiązanymi wystąpią nierynkowe warunki, tzn. kwota wypłaconych należności będzie zbyt duża, wtedy z preferencji korzystać może jedynie kwota w wysokości rynkowej wartości.

Ponadto płatnicy podatku u źródła zobowiązani są do złożenia informacji dotyczącej przychodów dla osób fizycznych (IFT-1 lub IFT-1R) oraz prawnych (IFT-2 lub IFT-2R).

Opodatkowanie należności licencyjnych a podwójne opodatkowanie

W przypadku otrzymywania należności licencyjnych od zagranicznych kontrahentów z państw, z którymi Polska ma podpisaną umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, polski rezydent zobowiązany jest do opodatkowania ich w ramach całego osiąganego dochodu. Podatek zapłacony za granicą co do zasady może być zaliczony na poczet podatku, przez co nie występuje podwójne opodatkowanie. Przykładowo polski rezydent świadczący na rzecz podmiotu z Francji usługi objęte należnościami licencyjnymi może odliczyć, poprzez proporcjonalne zaliczenie, kwotę 10% podatku u źródła zapłaconego zgodnie z umową międzynarodową we Francji.

Autor: radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec