Straty spowodowane burzą, suszą i innymi kataklizmami w kosztach podatkowych

2015 rok jest dla przedsiębiorców wyjątkowo niesprzyjający pod względem aury. Najpierw były ulewy, wichury, gradobicia, które niszczyły siedziby i majątek firm lub zrywały dachy budynków. Teraz zmagają się oni z suszą i pożarami, tak dotkliwymi, że domagają się (na razie bezskutecznie) ogłoszenia stanu klęski żywiołowej. Z kolei jesienią znów niewykluczone są powodzie. Firmy, które w wyniku zdarzeń losowych, w tym pogodowych, doznały szkód, mogą jednak dokładnie rozliczyć te straty od strony podatkowej.

Prawidłowe zaewidencjonowanie poniesionych strat w majątku firmowym oraz środkach obrotowych, które powstały w wyniku działania siły wyższej, pozwoli firmie pomniejszyć ostateczny dochód do opodatkowania. Dotyczy to zarówno drobnych przedsiębiorców będących podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), jak i podatników opłacających podatek dochodowy od osób prawnych (CIT).

Zmiany w Prawie Pracy 2015 (Komplet 4 książek) + Kodeks pracy 2015 z komentarzem gratis

Umowy terminowe po zmianach (książka)

50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

Bez winy

W przypadku zniszczeń czy ubytków w środkach obrotowych ich wartość w całości będzie stanowić koszt uzyskania przychodu podatnika. Takie straty nie są w żadnej części pokrywane odpisami amortyzacyjnymi, zatem poniesione (rzeczywiste) straty w środkach obrotowych (według ceny nabycia) mogą być kwalifikowane do kosztów.

Tylko w sytuacji, gdy towary zostały zniszczone z winy przedsiębiorcy, np. na skutek niedbalstwa czy ich niewłaściwego zabezpieczenia, podatnik nie ma prawa do ujęcia takich strat w kosztach. Zalanie magazynu, uszkodzenie jego dachu w wyniku wichury czy też zniszczenie samochodu w trakcie gradobicia, albo jego przygniecenie przez złamane drzewo (a w konsekwencji znajdujących się w nich towarów przeznaczonych na sprzedaż) jest zdarzeniem niezależnym od działania podatnika (brak jest jego winy). Warunkiem ujęcia w kosztach jest jednak właściwe udokumentowanie zniszczenia towarów z przyczyn losowych.

Organy podatkowe przyznają, że tylko stratę powstałą na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, nie do uniknięcia przez racjonalnie działający podmiot, można uznać za zdarzenie, które uzasadnia zaliczenie powstałej straty w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Odliczeniu podlegają jedynie te straty w środkach obrotowych, które powstały w trakcie normalnego, racjonalnego działania podatnika, ze szczególnym uwzględnieniem dochowania należytej staranności w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej.

Jednocześnie organy podatkowe uznają także prawo podatników do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków dotyczących utylizacji czy sprzedaży jako złom lub odpady tych towarów, które nie nadają się do dalszej produkcji na skutek ich zniszczenia. Tak stwierdził m.in. dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 18 stycznia 2013 r., nr ILPB3/423-423/12-5/AO.

Wartość zniszczonych towarów i produktów oraz nieumorzonych środków trwałych na skutek wystąpienia niekorzystnych zjawisk pogodowych jest kosztem podatkowym przedsiębiorcy

Odliczenie VAT

Straty powstałe w towarach handlowych mają też przełożenie na rozliczenie podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT podstawowym kryterium decydującym o prawie podatnika VAT do odliczenia podatku naliczonego, zawartego w towarach i usługach, które zostały przez niego zakupione, jest wystąpienie związku pomiędzy podatkiem naliczonym przy nabyciu towarów i usług a podatkiem należnym z tytułu wykonywanej przez podatnika działalności opodatkowanej.

Niekiedy jednak zdarza się tak, że jakaś część towarów nie może zostać wykorzystana do działalności opodatkowanej – tj. sprzedaży czy świadczenia usług przy ich wykorzystaniu. W przypadku powstania niedoborów (zawinionych lub niezawinionych) dochodzi do sytuacji, w której nabyte towary nie zostaną wykorzystane do działalności opodatkowanej, co jest niezbędnym warunkiem dokonania odliczenia. W przypadku utraty towaru z przyczyn od przedsiębiorcy niezależnych prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem zostaje zachowane. Nie ma też obowiązku dokonywania korekt odliczonego podatku. Potwierdza to orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 15 stycznia 1998 r., sygn. C-37/95, sprawa Ghent Coal Terminal NV).

Zgodne ze stanowiskiem trybunału są też decyzje organów podatkowych (np. interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 28 kwietnia 2014 r., nr ITPP2/443-166/14/EK czy interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 4 września 2013 r., nr IPPP3/443-527/13-2/LK). Również w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego stwierdzone niedobory towarów, np. na skutek zniszczeń bądź kradzieży, o ile zostaną prawidłowo udokumentowane, nie będą powodować konieczności korekty podatku naliczonego od towarów, których dotknęły niedobory. W ocenie NSA wyłącznie w przypadku stwierdzenia, że niedobory konkretnych towarów należą do kategorii zawinionych, powstaje obowiązek skorygowania podatku naliczonego (np. wyroki z 19 lipca 2011 r., sygn. akt I FSK 1123/10 czy z 14 października 2010 r., sygn. akt I FSK 1450/09).

VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.

Dokumentacja pracownicza 2015 ponad 280 wzorów z komentarzem (z suplementem elektronicznym) (książka) 

Dokumentacja VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.

Inwestycje na zewnątrz

Zasadą w rozliczeniu strat w środkach trwałych jest, że wartość środków trwałych zniszczonych na skutek zdarzeń niezależnych od podatnika może zostać zaliczona przez przedsiębiorców do kosztów podatkowych po odjęciu ich dotychczasowej amortyzacji. Dotyczy to sprzętu, wyposażenia czy maszyn oraz środków transportowych, które podatnik ujął w ewidencji środków trwałych, a które na skutek np. zalania czy wichury utraciły swoje wartości gospodarcze.

Oprócz tego straty powstałe np. w wyniku anomalii pogodowych mają również wpływ na prowadzone przez firmę inwestycje. Szczególny problem pojawia się w przypadku tzw. inwestycji w obcym środku trwałym. W takiej sytuacji straty powstałe na skutek np. zalania mają wpływ na rozliczenie niezakończonej amortyzacji od takiej inwestycji w obcym środku trwałym. Jeśli więc w trakcie prowadzonej inwestycji na dzierżawionym gruncie czy w wynajmowanym pomieszczeniu doszło do zalania, w konsekwencji czego firma decyduje się na rozwiązanie umowy i przerwanie inwestycji, to ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów stratę powstałą w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonej inwestycji w obcym środku trwałym. Taka sytuacja jest gospodarczo uzasadniona i ma związek z przychodem. Zmniejszenie kosztów ponoszonych przez podatnika może bowiem w efekcie prowadzić do zwiększenia jej przychodów.

Z takim poglądem zgodził się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 26 marca 2012 r. (sygn. akt III Sa/Wa 1830/11, prawomocny). Stanowisko to dominuje w orzecznictwie sądów i zostało potwierdzone również uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego ogłoszoną 25 czerwca 2012 r. (sygn. akt II FPS 2/12). W ocenie NSA, jeżeli strata ta powstała w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych (inwestycji w obcych środkach trwałych), które utraciły przydatność gospodarczą z przyczyn innych niż zmiana rodzaju działalności, to przypadek taki nie jest objęty wyłączeniem z kosztów uzyskania przychodów. Nie oznacza to jednak, że każda poniesiona w takich okolicznościach strata, czyli z przyczyn innych niż zmiana rodzaju działalności, stanowi automatycznie i bezwarunkowo koszt uzyskania przychodów. Strata w środkach trwałych, podobnie jak każdy wchodzący w rachubę jako koszt uzyskania przychodów wydatek (koszt), powinna przejść test na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT pod kątem pozostawania w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami osiąganymi przez podatnika.

Zalanie biura

Spółka przeprowadziła prace polegające na przekształceniu wynajmowanego od innego podmiotu budynku magazynowego w pomieszczenia biurowe. Wartość nakładów ulepszających wyniosła 100 tys. zł. Spółka nakłady w tej wysokości amortyzowała jako inwestycję w obcym środku trwałym. Jednak dwa miesiące później po oddaniu obiektu do używtku na skutek wichury uszkodzone zostało poszycie dachowe, a w wyniku deszczu zostały zalane niektóre pomieszczenia i znajdujący się w nich sprzęt. Firma nie zdecydowała się na przywrócenie obiektu do poprzedniego stanu.

Obecnie przedsiębiorstwa nie stać na poniesienie takich wydatków kosztem innych pilnych zobowiązań. Wysokość dokonanych przez spółkę odpisów amortyzacyjnych od inwestycji w obcym środku trwałym do momentu zalania wyniosła 10 tys. zł. W związku z tym, że strata w inwestycji w obcym środku trwałym powstała z przyczyn niezależnych od spółki, to ma ona prawo do ujęcia bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodów wartości niezamortyzowanej części inwestycji w kwocie 90 tys. zł.

Przychód z PIT

Przedsiębiorcy powinni jednak pamiętać, że otrzymane od ubezpieczyciela odszkodowanie za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą nie są zwolnione od podatku. Będą one zwiększać przychód przedsiębiorcy i zostaną opodatkowane podatkiem dochodowym.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 14 lipca 2015 r. (nr IPTPB3/4510-145/15-2/KJ) stwierdził np., że wszystkie środki pieniężne, jakie wpływają na rachunek przedsiębiorstwa, stanowią przychód. Dotyczy to zarówno należności będących wprost wynikiem prowadzonej działalności gospodarczej, jak i innych definitywnych przysporzeń finansowych, jakimi są odszkodowania.

W ocenie organu art. 12 ustawy o CIT, regulujący kwestię przychodów, nie wymienia źródeł przychodu, lecz określa zdarzenia, których wystąpienie powoduje powstanie obowiązku podatkowego. Natomiast poprzez przykładowe wyliczenie zawarte w kolejnych ustępach tego przepisu ustawodawca precyzuje jedynie rodzaje przychodów. Ponadto wylicza, jakiego rodzaju wpływy pieniężne podmiotu gospodarczego nie są zaliczane do przychodów. Przychodami są więc w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe, a w zakresie przychodów związanych z działalnością gospodarczą także przychody należne, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego.

Również w przypadku podatników – osób fizycznych zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o PIT odszkodowanie za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą jest tzw. pozostałym przychodem z działalności.

Ważna dokumentacja

Aby rozliczone straty nie były kwestionowane przez urzędy skarbowe, przedsiębiorcy powinni pamiętać o ich prawidłowej dokumentacji. Zgodnie z przepisami i praktyką organów podatkowych to na podatniku spoczywa obowiązek wykazania straty oraz jej rozmiaru. W przypadku strat, które są skutkiem zdarzeń losowych, będą to np. protokoły straży pożarnej, policji czy dokumenty z instytucji ubezpieczeniowej bądź też oddania sprzętu na złomowisko. Dokumenty te powinny zawierać informacje o zdarzeniu powodującym stratę, spis rzeczy, których ona dotyczy, a także wielkość uszczerbku.

Sporządzony przez podatnika protokół strat powinien spełniać wymogi określone w rozporządzeniu w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (określenie wystawcy, datę wystawienia dowodu, przedmiot zdarzenia gospodarczego i jego wartość oraz ilościowe określenie, oznaczenie numerem umożliwiającym powiązanie dowodu z zapisem w księdze).

W przypadku strat spowodowanych zdarzeniami losowymi przed ostatecznym oszacowaniem strat firmy będą musiały w wielu przypadkach odtworzyć dokumentację podatkową dotyczącą nabytych towarów czy wniesionego wyposażenia do firmy, w tym występować do swoich kontrahentów o duplikaty faktur.

Fakt np. zalania dokumentów podatkowych może mieć wpływ na sposób ich oceny przez organy w trakcie kontroli. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 10 lutego 2015 r. (sygn. akt I FSK 2098/13, prawomocny) zgodził się z izbą skarbową, że w sytuacji gdy podatnik nie przedłożył organowi kontroli skarbowej pełnej dokumentacji księgowej (nie można za taką uznać zniszczonych, zalanych nieczystościami, posklejanych i nieczytelnych dokumentów), organ nie mógł zastosować żadnej z metod szacowania obrotu wymienionych w art. 23 par. 3 ordynacji podatkowej. Sąd uznał, że w takich okolicznościach urzędnicy prawidłowo oszacowali podstawę opodatkowania z wykorzystaniem metody indywidualnej polegającej na uwzględnieniu obrotu wynikającego z deklaracji VAT-7 złożonych przez firmę we wcześniejszym okresie.

Nawet jeśli wichura, nawałnica czy ulewny deszcz według podatnika nie wyrządził znaczących szkód w jego majątku czy dokumentacji, i tak warto zadbać, aby nawet niewielkie zniszczenia zostały potwierdzone protokołem, np. przez straż pożarną. Szczególnie powinni o to zadbać podatnicy prowadzący działalność gospodarczą w domach jednorodzinnych, np. w piwnicach. Po jakimś czasie może się okazać, że na skutek ulewy woda, która tylko w niewielkim stopniu dostała się do piwnicy, zalała niektóre dokumenty. Trzeba pamiętać, że dokumentację podatkową dotyczącą danej transakcji trzeba przechowywać przez kilka lat. Zgodnie z ordynacją podatkową zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Pomogą protokoły

W razie kontroli ze strony organów podatkowych czy skarbowych powołanie się na zniszczenie dokumentów lub uszkodzenie środków trwałych lub towarów będzie nieskuteczne, jeśli podatnik nie przedstawi organom odpowiednich dowodów potwierdzających np. wystąpienie wichury, nawałnicy lub ulewy, która wyrządziła mu szkodę.

Przekonał się o tym przedsiębiorca, który zajmował się m.in. naprawą ciągników oraz sprzedawał użyte do naprawy części. Według organów podatnik zaniżył obrót ze świadczonych usług oraz nierzetelnie prowadził księgi rachunkowe. Z kolei według podatnika nowe części, które miały być użyte w trakcie napraw, zostały uszkodzone, a niektóre zostały zniszczone w trakcie wichury (na skutek zerwania dachu magazynu i zalania znajdujących się w nim rzeczy). Organ podatkowy nie uznał za wiarygodne przedstawionych przez skarżącego wyjaśnień i zakwestionował moc dowodową przedłożonych protokołów: likwidacyjnego oraz przeceny części. Sprawą tego przedsiębiorcy zajął się Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z 6 sierpnia 2014 r., sygn. akt II FSK 1928/12, prawomocny). Zdaniem sądu nie było wiarygodnych dowodów mogących potwierdzić, że do zniszczenia doszło w następstwie zerwania dachu z pomieszczenia magazynowego przez silne podmuchy wiatru i zalania materiałów wskutek opadów atmosferycznych. Sąd wskazał, że w sprawie zabrakło choćby oświadczeń innych osób potwierdzających wystąpienie w podawanym przez podatnika okresie zjawiska intensywnych porywów wiatru, powodujących zerwanie poszyć dachowych.

Warto również zwrócić uwagę, że nawet jeśli podatnik nie ma odpowiednich dokumentów potwierdzających zniszczenia powstałe w wyniku anomalii pogodowych, może jako dowód w sprawie przedstawić np. dokumenty potwierdzające zrealizowaną później naprawę uszkodzonego budynku, np. rekonstrukcję dachu. Jeśli również nie będzie dysponował tego typu dokumentami, to jest małe prawdopodobieństwo, aby organ podatkowy czy sąd uwierzył w prawdziwość jego wyjaśnień. W omawianej sprawie sąd nie dał wiary twierdzeniom przedsiębiorcy, że naprawę dachu wykonał samodzielnie.

Podatnicy muszą również liczyć się z tym, że często nie da się uzyskać konkretnych archiwalnych danych meteorologicznych, które mogłyby potwierdzić wystąpienie np. dużych podmuchów wiatru czy gwałtownej ulewy na danym obszarze. Często dostępne są dane zebrane z obszaru sąsiedniego, na którym prowadzone są pomiary.

---

Niedotrzymanie terminów

Wystąpienie zjawisk naturalnych, takich jak wichury czy gwałtowne intensywne ulewne deszcze, nie zawsze powoduje szkody tylko w majątku czy dokumentacji podatkowej przedsiębiorcy. Ich skutkiem może być też np. niedostarczenie czy zagubienie pisma od organu podatkowego, co uniemożliwia złożenie odpowiedzi na nie w terminie. W takiej sytuacji podatnicy często występują o przywrócenie terminu np. do wniesienia odwołania od decyzji wymierzającej podatek do zapłaty, złożenia skargi do sądu na decyzję organu albo ustosunkowania się do postanowienia sądu, powołując się właśnie na przeszkodę wywołaną czynnikami pogodowymi.

Przytaczając takie okoliczności, warto zawsze dysponować dowodami. Same gołosłowne twierdzenia nie wystarczą. Przykładowo w wyroku z 13 marca 2014 r. NSA (sygn. akt II FSK 879/12, prawomocny) stwierdził, że skoro awiza były pozostawiane w różnych terminach (w odstępach kilku dni), a skarżący powoływał się na ich wywianie ze skrzynki przez wiatr, to powinien przedstawić jakieś dowody, że w tym okresie były jakieś szczególne anomalie pogodowe.

W orzecznictwie sądowoadministracyjnym dominuje pogląd, że uchybiony termin może zostać przywrócony tylko w wyjątkowych przypadkach. Ordynacja podatkowa stanowi, że w razie uchybienia terminowi należy przywrócić termin na wniosek zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Podanie o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Jednocześnie z wniesieniem podania należy dopełnić czynności, dla której był określony termin.

W orzecznictwie sądów administracyjnych często się podkreśla, że wniosek o przywrócenie terminu jest uzasadniony wtedy, gdy podatnik nie mógł wnieść odwołania w ustawowym terminie z powodu zajścia sytuacji nadzwyczajnych. O braku winy w niedopełnieniu obowiązku można mówić tylko w przypadku stwierdzenia, że dopełnienie obowiązku stało się niemożliwe z powodu przeszkody nie do przezwyciężenia. Taką przeszkodą może być siła wyższa, np. powódź, odcięcie od świata na skutek ataku ostrej zimy oraz niektóre zdarzenia losowe, np. przerwy w komunikacji, poważny wypadek samochodowy, związany z hospitalizowaniem w ostatnich dniach upływu terminu itp. Jakiekolwiek niedbalstwo zainteresowanego w zasadzie dyskwalifikuje możliwość przywrócenia terminu (np. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 19 maja 2015 r., sygn. akt III Sa/Po 471/14, nieprawomocny, czy NSA z 9 kwietnia 2013 r., sygn. akt I FSK 741/12, oraz z 18 sierpnia 2000 r., sygn. akt III Sa 1716/99).

Podobne regulacje zawarte są w ustawie – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze. zm.). Z jej przepisów wynika, że pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu 7 dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu. Z kolei wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi. Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie. Istotne jest to, że po upływie roku od uchybionego terminu jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko w przypadkach wyjątkowych.

W ocenie sądów pojęcie wyjątkowego przypadku jest wprawdzie pojęciem niedookreślonym, jednak należy je wykładać zawężająco, w przeciwnym razie oznaczałoby to obowiązek przywrócenia terminu w niemalże każdym przypadku. Mogłoby to bowiem nastąpić w rzeczywiście wyjątkowych okolicznościach typu działanie siły wyższej, np. długotrwałej poważnej klęski żywiołowej (por. postanowienie NSA z 21 maja 2015 r., sygn. akt I FZ 161/15, prawomocne). ©?

Kosztem uzyskania przychodów mogą być tylko straty w majątku firmowym oraz towarach handlowych, w tej części, w jakiej zostały uznane za niezawinione, i których okoliczności powstania oraz przyczyny zostały wyczerpująco udokumentowane. Nie stanowią kosztu straty będące wynikiem braku staranności albo nieracjonalnego działania przedsiębiorcy

Przez stratę należy rozumieć jakikolwiek ubytek, poniesioną szkodę lub fizyczną utratę. Zniszczenie lub utracenie towarów albo maszyn w wyniku powodzi lub też pożaru czy kradzieży jest stratą. Taka strata powinna być następstwem zdarzeń losowych i nie może wynikać z celowego działania podatnika

Co na to fiskus

Przychód spółki działającej w specjalnej strefie ekonomicznej, który powstanie z tytułu uzyskania odszkodowania za szkody powstałe w wyniku pożaru mienia, nie może być uznany za dochód w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 34 ustawy o CIT, tj. za dochód uzyskany z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia, o którym mowa w art. 16 ust. 1 ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. W związku z tym dochód ten nie jest zwolniony z podatku dochodowego. Tym samym nie podlega zwolnieniu, nawet jeśli mienie zakładu produkcyjnego było objęte ubezpieczeniem od zdarzeń losowych. W świetle postanowień art. 12 ust. 1 i art. 7 ust. 2 ustawy o CIT pojęcia przychodu i dochodu nie są tożsame. Nie można więc uznać, że przychód spółki, który powstanie z tytułu uzyskania odszkodowania za szkody powstałe w wyniku pożaru mienia, może być uznany za dochód w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 34 ustawy o CIT.

Interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 14 lipca 2015 r., nr IPTPB3/4510-145/15-2/KJ

Nakłady poniesione na wymianę pokrycia dachowego budynku (np. wymiana blachy, obróbki blacharskie, przemurowanie kominów), zniszczonego w wyniku wichury, stanowiącego środek trwały, wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w wyniku której przywrócony został pierwotny stan techniczny i użytkowy budynku, należy uznać za wydatki remontowe, a nie za wydatki na ulepszenie tego środka trwałego. Stanowią one koszt uzyskania przychodu rozliczany w miesiącu jego poniesienia.

Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 11 stycznia 2012 r., nr IPTPB1/415-284/11-2/KO

Pokrycie strat powstałych u lokatorów na skutek zalania ich mieszkań spółdzielczych, ze środków spółdzielni nie stanowi dodatkowego przysporzenia majątkowego dla mieszkańców. Spółdzielnia nie ma obowiązku wystawiania im informacji PIT-8C o tego typu przychodzie. Zwrot przez spółdzielnię powyższych kosztów nie stanowi dla jej członków przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT .

Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 12 sierpnia 2013 r., nr IBPBII/1/415-542/13/MCZ

Odszkodowania wypłacane przez spółkę energetyczną za szkody powstałe w wyniku wadliwego przepływu prądu będą powiększały jej podatkowe koszty uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia. Chodzi o odszkodowania wypłacane na skutek działania trudnych warunków atmosferycznych, takich jak bardzo silny wiatr, szadź, duże opady śniegu. W wyniku tego występują awarie w sieci niskiego napięcia, a w konsekwencji zawyżone lub zaniżone napięcie oraz przepływ prądu zwarciowego skutkującego uszkodzeniem odbiorników u odbiorców, tzw. wadliwy przepływ prądu. Niewłaściwy przepływ prądu powoduje uszkodzenie urządzeń zasilanych energią elektryczną – urządzeń gospodarstwa domowego, np. lodówka, pralka, radio, telewizor itp., czy też urządzeń będących wyposażeniem firm, szpitali itp. Obowiązek naprawienia szkody przez spółkę wynika wprost z obowiązujących przepisów prawa, w szczególności z art. 435 par. 1 kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Tego rodzaju odszkodowania, jako wydatki inne niż bezpośrednio związane z przychodami, stanowią koszt podatkowy w momencie ich poniesienia na podstawie art. 15 ust. 4d ustawy o CIT.

Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 3 lipca 2012 r., nr IPTPB3/423-138/12-2/KJ

Środki obrotowe

Przez środki obrotowe rozumieć należy materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby lub wytworzone bądź przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży albo będące w toku produkcji, jak też półprodukty oraz towary nabyte w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym.

Rozliczenie szkód w towarach w księdze przychodów i rozchodów

Zniszczenie

W przypadku zniszczenia towarów handlowych, które przedsiębiorca zaliczył wcześniej do kosztów uzyskania przychodów (nabycie towarów zostało dokonane z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej), należy przenieść koszty ich zakupu z kolumny 10 podatkowej księgi przychodów i rozchodów do kolumny 13 księgi (pozostałe wydatki).

Przecena

Przedsiębiorca, który w wyniku zalania magazynu zamierza sprzedać część posiadanych towarów handlowych, które nie uległy całkowitemu zniszczeniu, np. za 20 proc. ich wartości, wykaże przychód z tytułu sprzedaży tych towarów w kolumnie 7 podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Rekompensata za straty

W przypadku otrzymania odszkodowania jego wartość powinna zostać wpisana w kolumnie 8 podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odszkodowanie za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą jest pozostałym przychodem z działalności. Przychód z tego tytułu powstaje w momencie, gdy podatnik odszkodowanie faktycznie otrzymał, a nie w momencie, gdy stało się należne.

Przemysław Molik

przemyslaw.molik@infor.pl

Podstawa prawna:

Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).

Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).

Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).

Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.).

Rozporządzenie ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1037).