REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Rafał Romanek
Czy kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów? /fot.Shutterstock
Czy kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów? /fot.Shutterstock
fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

W przypadku odszkodowań, kar umownych i innych wydatków wynikających z odstąpienia przez podatnika od umowy należy uznać, że wykazują one związek z przychodami, wówczas gdy podatnik ma na uwadze możliwość osiągnięcia, choćby nawet potencjalnie jakiegoś przychodu, czy to z określonej innej transakcji, czy też na skutek redukcji kosztów pośrednich, czyli ogólnych, dotyczących całej działalności.

Takie stanowisko potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 stycznia 2018 r., sygn. akt II FSK 86/16, uznając tym samym, że kara umowna może być traktowana jako koszt uzyskania przychodu.

REKLAMA

REKLAMA

W rozpatrywanej przez sąd sprawie, przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją, dystrybucją oraz sprzedażą napoi bezalkoholowych w celu racjonalizacji dostaw surowców, opakowań i sprzętu wykorzystywanego do produkcji zawarło ramową umowę o świadczenia usług zaopatrzenia z firmą z tej samej grupy kapitałowej, której siedziba znajduje się w Austrii (zwaną dalej „dostawcą”). Przedsiębiorstwo zamawiając usługi dostawcy upoważniło go jednocześnie do podejmowania wszelkich czynności mających na celu zakup i dostawę produktów, a dostawca zobowiązał się dostarczać je na własny rachunek i ryzyko. Następnie dostawca zawarł umowę z podwykonawcą (zwanym dalej „podwykonawcą”) na dostawę opakowań kartonowych do napojów produkowanych w jednej z fabryk spółki. Umowa pomiędzy podwykonawcą, a dostawcą zakładała karę umowną w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy z winy dostawcy bądź w sytuacji kiedy dostawca dokona mniejszego zamówienia niż prognozowane.

W wyniku pogarszających się wyników finansowych przedsiębiorstwo zaprzestało produkcji w fabryce produkującej opakowania kartonowe dostarczane przez podwykonawcę dostawcy. Dostawca zawarł z podwykonawcą ugodę na podstawie której rozwiązał wcześniejszą umowę i zobowiązał się do zapłaty kary umownej z tego tytułu oraz dodatkowej kary umownej z tytułu nie zrealizowania zamówień w wysokości zgodnej z założeniami. Dostawca zapłacił kary umowne dalej działając w imieniu i na rzecz przedsiębiorstwa produkującego napoje bezalkoholowe. Dostawca zażądał zwrotu tych kar od przedsiębiorstwa, spółka oddała kwoty w całości ujmując je w księgach rachunkowych.

Kolejnym istotnym faktem jest zawarcie przez przedsiębiorcę umowy z podwykonawcą dostawcy o sprzedaż linii urządzeń do pakowania produktów, linia ta została przekazana do później zamkniętej fabryki. Przedsiębiorca zobowiązał się przez 6 lat kupować od podwykonawcy kartony do pakowania produktów. W przypadku niewywiązania się z tego zobowiązania podwykonawca miał prawo do obciążenia przedsiębiorcy karami umownymi. Należy dodać że podwykonawca traktował kupno kartonów od dostawcy jednocześnie jako realizację zobowiązania przedsiębiorcy w postaci zakupu kartonów przez 6 kolejnych lat od zakupu linii do pakowania. Ugoda zawarta pomiędzy dostawcą a podwykonawcą spowodowała anulowanie umowy o zakup linii pakującej.

W związku z powyższym stanem faktycznym przedsiębiorstwo wystosowało do Dyrektora Izby Skarbowej dwa pytania:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

1. Czy kary umowne zapłacone przez skarżącą z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy oraz z tytułu niezrealizowania planu zakupów mogą zostać zaliczone przez spółkę do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. Z 2014 r. poz. 851)?

2. W jakim okresie skarżąca powinna zaliczyć opisane powyżej kary umowne do kosztów uzyskania przychodów?

Zdaniem Wnioskodawcy (przedsiębiorstwa) kary umowne powinny zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu nad podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Dyrektor Izby Skarbowej działając w imieniu Ministra Finansów uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe. Mając na uwadze stan faktyczny organ za oczywiste uznał, że firma poniosła straty. Przyznał również, że art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie ma w tym przypadku zastosowania. Jednak nie wystarcza to, aby spełnić przesłanki zawarte w art. 15 ust. 1 ww. ustawy, należy wskazać że przesłanki te powinny być wypełnione łącznie tzn. wydatek powinien być poniesiony w celu uzyskania przychodu, zachowania go albo zabezpieczenia. Kary umowne w ocenie organu wiązały się z ekonomiczną nieefektywnością w skutek czego należało rozwiązać umowy z kontrahentami, nie miało to żadnego powiązania z uzyskaniem bądź zabezpieczeniem przychodu. Zaprzestanie współpracy zdaniem organu ograniczyło źródło przychodu, kary umowne wynikały z wcześniej zawartych umów, trudno więc mówić tutaj o celowości tego działania.

Polecamy: CIT 2018. Komentarz

Zmniejszenie zobowiązań poprzez rozwiązywanie umów z kontrahentami zdaniem organu nie znajduje odzwierciedlenia w art. 15 ust. 1 ww. ustawy, gdyż działanie przedsiębiorstwa nie zabezpieczało źródła dochodu, a go pomniejszało.


Przedsiębiorstwo wystąpiło do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego a uchylenie decyzji w całości.

REKLAMA

Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną interpretację uznając, iż organ dokonał błędnej interpretacji art. 15 ust. 1. Wnioskodawca (przedsiębiorca) rozwiązując umowę poniósł w prawdzie koszty kary umownej, ale unikną kosztów związanych z brakiem efektywności finansowej związanej z realizacją umowy. Zdaniem sądu była to racjonalna alokacja kapitału, wyczerpująca przesłanki zawarte w art. 15 ust. 1 ww. ustawy. Zerwanie umów narażających przedsiębiorstwo na długofalowe straty zabezpieczyło podstawowe źródło przychodu. Kary umowne zostały poniesione „w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia przychodów” zwrot „w celu” zdaniem sądu oznacza, iż działania nie muszą przynosić określonego w ustawie skutku muszą natomiast wynikać z logicznego rozrachunku zysków i strat.

Pełnomocnik Dyrektora Izby Skarbowej wniósł o uchylenie skarżonego wyroku w całości do Naczelnego Sądu Administracyjnego argumentując, iż rezygnacja z umów generowała koszty wynikające z obowiązku opłacenia kar umownych, które nie były celowym działaniem a obligatoryjnym.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalając skargę kasacyjną powoływał się na wcześniejsze orzecznictwo. Za kluczowe uznał również poprawne zrozumienie zwrotu „w celu” przyjmując taką samą narrację co Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że wydatek nie zawsze musi przynieść skutek w postaci osiągnięcia przychodu, zachowania lub zabezpieczenia jego źródła. Naczelny Sąd Administracyjny przywołał w tej sprawie wyrok z 17 stycznia 2012 roku w sprawie II FSK 1365/10, w którym uznano za koszt karę umowną za rozwiązanie umowy leasingu operacyjnego samochodu osobowego przed upływem okresu leasingu. Idealnym podsumowaniem będzie fragment wyroku NSA „(…) w przypadku odszkodowań, kar umownych i innych wydatków wynikających z odstąpienia przez podatnika od umowy należy uznać, że wykazują one związek z przychodami, wówczas gdy podatnik ma na uwadze możliwość osiągnięcia, choćby nawet potencjalnie jakiegoś przychodu, czy to z określonej innej transakcji, czy też na skutek redukcji kosztów pośrednich, czyli ogólnych, dotyczących całej działalności”. Poprzez brak elastyczności w podejmowaniu decyzji przedsiębiorca mógłby zostać bez podstawowego źródła przychodu. Opisana w stanie faktycznym nieefektywność ekonomiczna wymusiła zamknięcie fabryki produkującej napoje, sztywne trzymanie się umowy i kupowanie opakowań, aby wywiązać się z progu zamówień doprowadziłoby do strat.

Działania podejmowane przez przedsiębiorcę zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego miały na celu zabezpieczenie źródła przychodu. Kary umowne stanowiły swojego rodzaju „mniejsze zło”, gdyż dalsza produkcja w fabryce mogłaby zachwiać stabilnością gospodarczą całej firmy.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

REKLAMA

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

REKLAMA