REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Rafał Romanek
Czy kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów? /fot.Shutterstock
Czy kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów? /fot.Shutterstock
fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

W przypadku odszkodowań, kar umownych i innych wydatków wynikających z odstąpienia przez podatnika od umowy należy uznać, że wykazują one związek z przychodami, wówczas gdy podatnik ma na uwadze możliwość osiągnięcia, choćby nawet potencjalnie jakiegoś przychodu, czy to z określonej innej transakcji, czy też na skutek redukcji kosztów pośrednich, czyli ogólnych, dotyczących całej działalności.

Takie stanowisko potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 stycznia 2018 r., sygn. akt II FSK 86/16, uznając tym samym, że kara umowna może być traktowana jako koszt uzyskania przychodu.

REKLAMA

Autopromocja

REKLAMA

W rozpatrywanej przez sąd sprawie, przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją, dystrybucją oraz sprzedażą napoi bezalkoholowych w celu racjonalizacji dostaw surowców, opakowań i sprzętu wykorzystywanego do produkcji zawarło ramową umowę o świadczenia usług zaopatrzenia z firmą z tej samej grupy kapitałowej, której siedziba znajduje się w Austrii (zwaną dalej „dostawcą”). Przedsiębiorstwo zamawiając usługi dostawcy upoważniło go jednocześnie do podejmowania wszelkich czynności mających na celu zakup i dostawę produktów, a dostawca zobowiązał się dostarczać je na własny rachunek i ryzyko. Następnie dostawca zawarł umowę z podwykonawcą (zwanym dalej „podwykonawcą”) na dostawę opakowań kartonowych do napojów produkowanych w jednej z fabryk spółki. Umowa pomiędzy podwykonawcą, a dostawcą zakładała karę umowną w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy z winy dostawcy bądź w sytuacji kiedy dostawca dokona mniejszego zamówienia niż prognozowane.

W wyniku pogarszających się wyników finansowych przedsiębiorstwo zaprzestało produkcji w fabryce produkującej opakowania kartonowe dostarczane przez podwykonawcę dostawcy. Dostawca zawarł z podwykonawcą ugodę na podstawie której rozwiązał wcześniejszą umowę i zobowiązał się do zapłaty kary umownej z tego tytułu oraz dodatkowej kary umownej z tytułu nie zrealizowania zamówień w wysokości zgodnej z założeniami. Dostawca zapłacił kary umowne dalej działając w imieniu i na rzecz przedsiębiorstwa produkującego napoje bezalkoholowe. Dostawca zażądał zwrotu tych kar od przedsiębiorstwa, spółka oddała kwoty w całości ujmując je w księgach rachunkowych.

Kolejnym istotnym faktem jest zawarcie przez przedsiębiorcę umowy z podwykonawcą dostawcy o sprzedaż linii urządzeń do pakowania produktów, linia ta została przekazana do później zamkniętej fabryki. Przedsiębiorca zobowiązał się przez 6 lat kupować od podwykonawcy kartony do pakowania produktów. W przypadku niewywiązania się z tego zobowiązania podwykonawca miał prawo do obciążenia przedsiębiorcy karami umownymi. Należy dodać że podwykonawca traktował kupno kartonów od dostawcy jednocześnie jako realizację zobowiązania przedsiębiorcy w postaci zakupu kartonów przez 6 kolejnych lat od zakupu linii do pakowania. Ugoda zawarta pomiędzy dostawcą a podwykonawcą spowodowała anulowanie umowy o zakup linii pakującej.

W związku z powyższym stanem faktycznym przedsiębiorstwo wystosowało do Dyrektora Izby Skarbowej dwa pytania:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

1. Czy kary umowne zapłacone przez skarżącą z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy oraz z tytułu niezrealizowania planu zakupów mogą zostać zaliczone przez spółkę do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. Z 2014 r. poz. 851)?

2. W jakim okresie skarżąca powinna zaliczyć opisane powyżej kary umowne do kosztów uzyskania przychodów?

Zdaniem Wnioskodawcy (przedsiębiorstwa) kary umowne powinny zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu nad podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Dyrektor Izby Skarbowej działając w imieniu Ministra Finansów uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe. Mając na uwadze stan faktyczny organ za oczywiste uznał, że firma poniosła straty. Przyznał również, że art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie ma w tym przypadku zastosowania. Jednak nie wystarcza to, aby spełnić przesłanki zawarte w art. 15 ust. 1 ww. ustawy, należy wskazać że przesłanki te powinny być wypełnione łącznie tzn. wydatek powinien być poniesiony w celu uzyskania przychodu, zachowania go albo zabezpieczenia. Kary umowne w ocenie organu wiązały się z ekonomiczną nieefektywnością w skutek czego należało rozwiązać umowy z kontrahentami, nie miało to żadnego powiązania z uzyskaniem bądź zabezpieczeniem przychodu. Zaprzestanie współpracy zdaniem organu ograniczyło źródło przychodu, kary umowne wynikały z wcześniej zawartych umów, trudno więc mówić tutaj o celowości tego działania.

Polecamy: CIT 2018. Komentarz

Zmniejszenie zobowiązań poprzez rozwiązywanie umów z kontrahentami zdaniem organu nie znajduje odzwierciedlenia w art. 15 ust. 1 ww. ustawy, gdyż działanie przedsiębiorstwa nie zabezpieczało źródła dochodu, a go pomniejszało.


Przedsiębiorstwo wystąpiło do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego a uchylenie decyzji w całości.

REKLAMA

Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną interpretację uznając, iż organ dokonał błędnej interpretacji art. 15 ust. 1. Wnioskodawca (przedsiębiorca) rozwiązując umowę poniósł w prawdzie koszty kary umownej, ale unikną kosztów związanych z brakiem efektywności finansowej związanej z realizacją umowy. Zdaniem sądu była to racjonalna alokacja kapitału, wyczerpująca przesłanki zawarte w art. 15 ust. 1 ww. ustawy. Zerwanie umów narażających przedsiębiorstwo na długofalowe straty zabezpieczyło podstawowe źródło przychodu. Kary umowne zostały poniesione „w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia przychodów” zwrot „w celu” zdaniem sądu oznacza, iż działania nie muszą przynosić określonego w ustawie skutku muszą natomiast wynikać z logicznego rozrachunku zysków i strat.

Pełnomocnik Dyrektora Izby Skarbowej wniósł o uchylenie skarżonego wyroku w całości do Naczelnego Sądu Administracyjnego argumentując, iż rezygnacja z umów generowała koszty wynikające z obowiązku opłacenia kar umownych, które nie były celowym działaniem a obligatoryjnym.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalając skargę kasacyjną powoływał się na wcześniejsze orzecznictwo. Za kluczowe uznał również poprawne zrozumienie zwrotu „w celu” przyjmując taką samą narrację co Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że wydatek nie zawsze musi przynieść skutek w postaci osiągnięcia przychodu, zachowania lub zabezpieczenia jego źródła. Naczelny Sąd Administracyjny przywołał w tej sprawie wyrok z 17 stycznia 2012 roku w sprawie II FSK 1365/10, w którym uznano za koszt karę umowną za rozwiązanie umowy leasingu operacyjnego samochodu osobowego przed upływem okresu leasingu. Idealnym podsumowaniem będzie fragment wyroku NSA „(…) w przypadku odszkodowań, kar umownych i innych wydatków wynikających z odstąpienia przez podatnika od umowy należy uznać, że wykazują one związek z przychodami, wówczas gdy podatnik ma na uwadze możliwość osiągnięcia, choćby nawet potencjalnie jakiegoś przychodu, czy to z określonej innej transakcji, czy też na skutek redukcji kosztów pośrednich, czyli ogólnych, dotyczących całej działalności”. Poprzez brak elastyczności w podejmowaniu decyzji przedsiębiorca mógłby zostać bez podstawowego źródła przychodu. Opisana w stanie faktycznym nieefektywność ekonomiczna wymusiła zamknięcie fabryki produkującej napoje, sztywne trzymanie się umowy i kupowanie opakowań, aby wywiązać się z progu zamówień doprowadziłoby do strat.

Działania podejmowane przez przedsiębiorcę zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego miały na celu zabezpieczenie źródła przychodu. Kary umowne stanowiły swojego rodzaju „mniejsze zło”, gdyż dalsza produkcja w fabryce mogłaby zachwiać stabilnością gospodarczą całej firmy.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
MF proponuje zmiany w raportowaniu do KNF. Mniej obowiązków dla domów maklerskich

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia zmieniającego zasady przekazywania informacji do Komisji Nadzoru Finansowego przez firmy inwestycyjne i banki prowadzące działalność maklerską. Nowe regulacje, będące częścią pakietu deregulacyjnego, mają na celu uproszczenie obowiązków sprawozdawczych i zmniejszenie obciążeń administracyjnych.

Kawa z INFORLEX. Przygotowanie do KSeF

Zapraszamy na bezpłatne spotkanie online. Kawa z INFORLEX wydanie EXTRA. Rozmowa z 2 cenionymi ekspertami.

Kolejna rewolucja i sensacyjne zmiany w KSeF i elektronicznym fakturowaniu. Czy są nowe terminy, co z możliwością fakturowania offline

Deregulacja idzie pełną parą. Rząd zmienia nie tylko obowiązujące już przepisy, ale i te, które dopiero mają wejść w życie. Przykładem takiej deregulacji są przepisy o KSeF czyli o obowiązkowym przejściu na wyłącznie cyfrowe e-faktury. Co się zmieni, co z terminami obowiązkowego przejścia na e-fakturowanie dla poszczególnych grup podatników?

BPO jako most do innowacji: Jak outsourcing pomaga firmom wyjść ze swojej bańki i myśleć globalnie

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, gdzie innowacyjność decyduje o przewadze konkurencyjnej, wiele przedsiębiorstw boryka się z paradoksem: potrzebują dostępu do najnowszych technologii i świeżych perspektyw, ale ograniczają ich własne zasoby, lokalizacja czy kultura organizacyjna. Business Process Outsourcing (BPO) staje się w tym kontekście nie tylko narzędziem optymalizacji kosztów, ale przede wszystkim bramą do globalnej puli wiedzy i innowacji.

REKLAMA

Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rząd podjął decyzję

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rząd podjął decyzję

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

Wzmożone kontrole upoważnionych i zarejestrowanych eksporterów w UE

Od czerwca 2025 r. unijne służby celne rozpoczęły skoordynowane i intensywne kontrole firm posiadających status upoważnionego eksportera (UE) oraz zarejestrowanego eksportera (REX). Działania te są odpowiedzią na narastające nieprawidłowości w dokumentowaniu preferencyjnego pochodzenia towarów i mają na celu uszczelnienie systemu celnego w ramach umów o wolnym handlu.

8 Najczęstszych błędów przy wycenie usług księgowych

Prawidłowa wycena usług księgowych pozwala prowadzić rentowne biuro rachunkowe. Za niskie wynagrodzenie za usługi księgowe spowoduje w pewnym momencie zapaść zdrowotną księgowej, wypalenie zawodowe, depresję, problemy w życiu osobistym.

REKLAMA

Audytor pod lupą – IAASB zmienia zasady współpracy i czeka na opinie

Jak audytorzy powinni korzystać z wiedzy zewnętrznych ekspertów? IAASB proponuje zmiany w międzynarodowych standardach i otwiera konsultacje społeczne. To szansa, by wpłynąć na przyszłość audytu – głos można oddać do 24 lipca 2025 r.

Zamiast imigrantów na stałe ich praca zdalna. Nowa szansa dla gospodarki dzięki deregulacji

Polska jako hub rozliczeniowy: Jak deregulacja podatkowa może przynieść miliardowe wpływy? Zgodnie z szacunkami rynkowych ekspertów, gdyby Polska zrezygnowała z obowiązku przedstawiania certyfikatów rezydencji podatkowej, mogłaby zwiększyć liczbę zagranicznych freelancerów zatrudnianych zdalnie przez polskie firmy do około 1 mln osób rocznie.

REKLAMA