REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Rafał Romanek
Czy kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów? /fot.Shutterstock
Czy kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów? /fot.Shutterstock
fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

W przypadku odszkodowań, kar umownych i innych wydatków wynikających z odstąpienia przez podatnika od umowy należy uznać, że wykazują one związek z przychodami, wówczas gdy podatnik ma na uwadze możliwość osiągnięcia, choćby nawet potencjalnie jakiegoś przychodu, czy to z określonej innej transakcji, czy też na skutek redukcji kosztów pośrednich, czyli ogólnych, dotyczących całej działalności.

Takie stanowisko potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 stycznia 2018 r., sygn. akt II FSK 86/16, uznając tym samym, że kara umowna może być traktowana jako koszt uzyskania przychodu.

REKLAMA

REKLAMA

W rozpatrywanej przez sąd sprawie, przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją, dystrybucją oraz sprzedażą napoi bezalkoholowych w celu racjonalizacji dostaw surowców, opakowań i sprzętu wykorzystywanego do produkcji zawarło ramową umowę o świadczenia usług zaopatrzenia z firmą z tej samej grupy kapitałowej, której siedziba znajduje się w Austrii (zwaną dalej „dostawcą”). Przedsiębiorstwo zamawiając usługi dostawcy upoważniło go jednocześnie do podejmowania wszelkich czynności mających na celu zakup i dostawę produktów, a dostawca zobowiązał się dostarczać je na własny rachunek i ryzyko. Następnie dostawca zawarł umowę z podwykonawcą (zwanym dalej „podwykonawcą”) na dostawę opakowań kartonowych do napojów produkowanych w jednej z fabryk spółki. Umowa pomiędzy podwykonawcą, a dostawcą zakładała karę umowną w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy z winy dostawcy bądź w sytuacji kiedy dostawca dokona mniejszego zamówienia niż prognozowane.

W wyniku pogarszających się wyników finansowych przedsiębiorstwo zaprzestało produkcji w fabryce produkującej opakowania kartonowe dostarczane przez podwykonawcę dostawcy. Dostawca zawarł z podwykonawcą ugodę na podstawie której rozwiązał wcześniejszą umowę i zobowiązał się do zapłaty kary umownej z tego tytułu oraz dodatkowej kary umownej z tytułu nie zrealizowania zamówień w wysokości zgodnej z założeniami. Dostawca zapłacił kary umowne dalej działając w imieniu i na rzecz przedsiębiorstwa produkującego napoje bezalkoholowe. Dostawca zażądał zwrotu tych kar od przedsiębiorstwa, spółka oddała kwoty w całości ujmując je w księgach rachunkowych.

Kolejnym istotnym faktem jest zawarcie przez przedsiębiorcę umowy z podwykonawcą dostawcy o sprzedaż linii urządzeń do pakowania produktów, linia ta została przekazana do później zamkniętej fabryki. Przedsiębiorca zobowiązał się przez 6 lat kupować od podwykonawcy kartony do pakowania produktów. W przypadku niewywiązania się z tego zobowiązania podwykonawca miał prawo do obciążenia przedsiębiorcy karami umownymi. Należy dodać że podwykonawca traktował kupno kartonów od dostawcy jednocześnie jako realizację zobowiązania przedsiębiorcy w postaci zakupu kartonów przez 6 kolejnych lat od zakupu linii do pakowania. Ugoda zawarta pomiędzy dostawcą a podwykonawcą spowodowała anulowanie umowy o zakup linii pakującej.

REKLAMA

W związku z powyższym stanem faktycznym przedsiębiorstwo wystosowało do Dyrektora Izby Skarbowej dwa pytania:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

1. Czy kary umowne zapłacone przez skarżącą z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy oraz z tytułu niezrealizowania planu zakupów mogą zostać zaliczone przez spółkę do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. Z 2014 r. poz. 851)?

2. W jakim okresie skarżąca powinna zaliczyć opisane powyżej kary umowne do kosztów uzyskania przychodów?

Zdaniem Wnioskodawcy (przedsiębiorstwa) kary umowne powinny zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu nad podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Dyrektor Izby Skarbowej działając w imieniu Ministra Finansów uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe. Mając na uwadze stan faktyczny organ za oczywiste uznał, że firma poniosła straty. Przyznał również, że art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie ma w tym przypadku zastosowania. Jednak nie wystarcza to, aby spełnić przesłanki zawarte w art. 15 ust. 1 ww. ustawy, należy wskazać że przesłanki te powinny być wypełnione łącznie tzn. wydatek powinien być poniesiony w celu uzyskania przychodu, zachowania go albo zabezpieczenia. Kary umowne w ocenie organu wiązały się z ekonomiczną nieefektywnością w skutek czego należało rozwiązać umowy z kontrahentami, nie miało to żadnego powiązania z uzyskaniem bądź zabezpieczeniem przychodu. Zaprzestanie współpracy zdaniem organu ograniczyło źródło przychodu, kary umowne wynikały z wcześniej zawartych umów, trudno więc mówić tutaj o celowości tego działania.

Polecamy: CIT 2018. Komentarz

Zmniejszenie zobowiązań poprzez rozwiązywanie umów z kontrahentami zdaniem organu nie znajduje odzwierciedlenia w art. 15 ust. 1 ww. ustawy, gdyż działanie przedsiębiorstwa nie zabezpieczało źródła dochodu, a go pomniejszało.


Przedsiębiorstwo wystąpiło do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego a uchylenie decyzji w całości.

Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną interpretację uznając, iż organ dokonał błędnej interpretacji art. 15 ust. 1. Wnioskodawca (przedsiębiorca) rozwiązując umowę poniósł w prawdzie koszty kary umownej, ale unikną kosztów związanych z brakiem efektywności finansowej związanej z realizacją umowy. Zdaniem sądu była to racjonalna alokacja kapitału, wyczerpująca przesłanki zawarte w art. 15 ust. 1 ww. ustawy. Zerwanie umów narażających przedsiębiorstwo na długofalowe straty zabezpieczyło podstawowe źródło przychodu. Kary umowne zostały poniesione „w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia przychodów” zwrot „w celu” zdaniem sądu oznacza, iż działania nie muszą przynosić określonego w ustawie skutku muszą natomiast wynikać z logicznego rozrachunku zysków i strat.

Pełnomocnik Dyrektora Izby Skarbowej wniósł o uchylenie skarżonego wyroku w całości do Naczelnego Sądu Administracyjnego argumentując, iż rezygnacja z umów generowała koszty wynikające z obowiązku opłacenia kar umownych, które nie były celowym działaniem a obligatoryjnym.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalając skargę kasacyjną powoływał się na wcześniejsze orzecznictwo. Za kluczowe uznał również poprawne zrozumienie zwrotu „w celu” przyjmując taką samą narrację co Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że wydatek nie zawsze musi przynieść skutek w postaci osiągnięcia przychodu, zachowania lub zabezpieczenia jego źródła. Naczelny Sąd Administracyjny przywołał w tej sprawie wyrok z 17 stycznia 2012 roku w sprawie II FSK 1365/10, w którym uznano za koszt karę umowną za rozwiązanie umowy leasingu operacyjnego samochodu osobowego przed upływem okresu leasingu. Idealnym podsumowaniem będzie fragment wyroku NSA „(…) w przypadku odszkodowań, kar umownych i innych wydatków wynikających z odstąpienia przez podatnika od umowy należy uznać, że wykazują one związek z przychodami, wówczas gdy podatnik ma na uwadze możliwość osiągnięcia, choćby nawet potencjalnie jakiegoś przychodu, czy to z określonej innej transakcji, czy też na skutek redukcji kosztów pośrednich, czyli ogólnych, dotyczących całej działalności”. Poprzez brak elastyczności w podejmowaniu decyzji przedsiębiorca mógłby zostać bez podstawowego źródła przychodu. Opisana w stanie faktycznym nieefektywność ekonomiczna wymusiła zamknięcie fabryki produkującej napoje, sztywne trzymanie się umowy i kupowanie opakowań, aby wywiązać się z progu zamówień doprowadziłoby do strat.

Działania podejmowane przez przedsiębiorcę zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego miały na celu zabezpieczenie źródła przychodu. Kary umowne stanowiły swojego rodzaju „mniejsze zło”, gdyż dalsza produkcja w fabryce mogłaby zachwiać stabilnością gospodarczą całej firmy.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF pomoże uszczelnić budżet. MF liczy na 18,7 mld zł wpływów w 2026 roku

Dzięki zmianom w podatkach i uszczelnieniu systemu za pomocą KSeF, Polska może w 2026 roku zyskać nawet 18,7 mld zł. Wśród planowanych działań są m.in. podwyżki CIT dla banków, wyższe stawki VAT i akcyzy oraz ograniczenie liczby osób nielegalnie zatrudnionych w budownictwie.

Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Co z samochodami zakupionymi do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co się zmieni już od lutego 2026 roku?

Już od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

REKLAMA

Skarbówka potwierdza: darowizny od rodzeństwa zwolnione z podatku nawet przy wspólności majątkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że darowizny pieniężne od rodzeństwa są zwolnione z podatku, nawet jeśli darczyńcy mają wspólność majątkową. Kluczowe jest jedynie terminowe zgłoszenie darowizny i udokumentowanie przelewu. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy otrzymują wsparcie finansowe od bliskich.

Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod - zgłoszenie w ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

REKLAMA

Faktury korygujące w KSeF: Jak powinny być wystawiane od lutego 2026 roku?

Pytanie dotyczy zawartości pliku xml, za pomocą którego będzie wczytywana do KSeF faktura korygująca. Czy w związku ze zmianą struktury logicznej FA(3) w przypadku faktur korygujących podstawę opodatkowania i podatek będzie niezbędne zawarcie w pliku xml wartości „przed korektą” i „po korekcie”? Jeżeli będzie możliwy import na podstawie samej różnicy faktury korygującej (co wynikałoby z zamieszczonego na stronie MF pliku FA_3_Przykład_3 (Przykładowe pliki dla struktury logicznej e-Faktury FA(3)), to czy ta możliwość obejmuje fakturę korygującą do faktury pierwotnej już wcześniej skorygowanej (ponowną korektę)?

Rezygnacja członka zarządu w spółce z o.o. – jak to zrobić prawidłowo (zasady, dokumentacja, odpowiedzialność)

W realiach obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje się na złożenie rezygnacji z pełnionej funkcji. Powody mogą być różne – osobiste, zdrowotne, biznesowe czy organizacyjne – ale decyzja ta zawsze powinna być świadoma i przemyślana, zwłaszcza z perspektywy konsekwencji prawnych i finansowych.

REKLAMA