REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Rafał Romanek
Czy kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów? /fot.Shutterstock
Czy kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów? /fot.Shutterstock
fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

W przypadku odszkodowań, kar umownych i innych wydatków wynikających z odstąpienia przez podatnika od umowy należy uznać, że wykazują one związek z przychodami, wówczas gdy podatnik ma na uwadze możliwość osiągnięcia, choćby nawet potencjalnie jakiegoś przychodu, czy to z określonej innej transakcji, czy też na skutek redukcji kosztów pośrednich, czyli ogólnych, dotyczących całej działalności.

Takie stanowisko potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 stycznia 2018 r., sygn. akt II FSK 86/16, uznając tym samym, że kara umowna może być traktowana jako koszt uzyskania przychodu.

REKLAMA

REKLAMA

W rozpatrywanej przez sąd sprawie, przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją, dystrybucją oraz sprzedażą napoi bezalkoholowych w celu racjonalizacji dostaw surowców, opakowań i sprzętu wykorzystywanego do produkcji zawarło ramową umowę o świadczenia usług zaopatrzenia z firmą z tej samej grupy kapitałowej, której siedziba znajduje się w Austrii (zwaną dalej „dostawcą”). Przedsiębiorstwo zamawiając usługi dostawcy upoważniło go jednocześnie do podejmowania wszelkich czynności mających na celu zakup i dostawę produktów, a dostawca zobowiązał się dostarczać je na własny rachunek i ryzyko. Następnie dostawca zawarł umowę z podwykonawcą (zwanym dalej „podwykonawcą”) na dostawę opakowań kartonowych do napojów produkowanych w jednej z fabryk spółki. Umowa pomiędzy podwykonawcą, a dostawcą zakładała karę umowną w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy z winy dostawcy bądź w sytuacji kiedy dostawca dokona mniejszego zamówienia niż prognozowane.

W wyniku pogarszających się wyników finansowych przedsiębiorstwo zaprzestało produkcji w fabryce produkującej opakowania kartonowe dostarczane przez podwykonawcę dostawcy. Dostawca zawarł z podwykonawcą ugodę na podstawie której rozwiązał wcześniejszą umowę i zobowiązał się do zapłaty kary umownej z tego tytułu oraz dodatkowej kary umownej z tytułu nie zrealizowania zamówień w wysokości zgodnej z założeniami. Dostawca zapłacił kary umowne dalej działając w imieniu i na rzecz przedsiębiorstwa produkującego napoje bezalkoholowe. Dostawca zażądał zwrotu tych kar od przedsiębiorstwa, spółka oddała kwoty w całości ujmując je w księgach rachunkowych.

Kolejnym istotnym faktem jest zawarcie przez przedsiębiorcę umowy z podwykonawcą dostawcy o sprzedaż linii urządzeń do pakowania produktów, linia ta została przekazana do później zamkniętej fabryki. Przedsiębiorca zobowiązał się przez 6 lat kupować od podwykonawcy kartony do pakowania produktów. W przypadku niewywiązania się z tego zobowiązania podwykonawca miał prawo do obciążenia przedsiębiorcy karami umownymi. Należy dodać że podwykonawca traktował kupno kartonów od dostawcy jednocześnie jako realizację zobowiązania przedsiębiorcy w postaci zakupu kartonów przez 6 kolejnych lat od zakupu linii do pakowania. Ugoda zawarta pomiędzy dostawcą a podwykonawcą spowodowała anulowanie umowy o zakup linii pakującej.

W związku z powyższym stanem faktycznym przedsiębiorstwo wystosowało do Dyrektora Izby Skarbowej dwa pytania:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

1. Czy kary umowne zapłacone przez skarżącą z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy oraz z tytułu niezrealizowania planu zakupów mogą zostać zaliczone przez spółkę do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. Z 2014 r. poz. 851)?

2. W jakim okresie skarżąca powinna zaliczyć opisane powyżej kary umowne do kosztów uzyskania przychodów?

Zdaniem Wnioskodawcy (przedsiębiorstwa) kary umowne powinny zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu nad podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Dyrektor Izby Skarbowej działając w imieniu Ministra Finansów uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe. Mając na uwadze stan faktyczny organ za oczywiste uznał, że firma poniosła straty. Przyznał również, że art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie ma w tym przypadku zastosowania. Jednak nie wystarcza to, aby spełnić przesłanki zawarte w art. 15 ust. 1 ww. ustawy, należy wskazać że przesłanki te powinny być wypełnione łącznie tzn. wydatek powinien być poniesiony w celu uzyskania przychodu, zachowania go albo zabezpieczenia. Kary umowne w ocenie organu wiązały się z ekonomiczną nieefektywnością w skutek czego należało rozwiązać umowy z kontrahentami, nie miało to żadnego powiązania z uzyskaniem bądź zabezpieczeniem przychodu. Zaprzestanie współpracy zdaniem organu ograniczyło źródło przychodu, kary umowne wynikały z wcześniej zawartych umów, trudno więc mówić tutaj o celowości tego działania.

Polecamy: CIT 2018. Komentarz

Zmniejszenie zobowiązań poprzez rozwiązywanie umów z kontrahentami zdaniem organu nie znajduje odzwierciedlenia w art. 15 ust. 1 ww. ustawy, gdyż działanie przedsiębiorstwa nie zabezpieczało źródła dochodu, a go pomniejszało.


Przedsiębiorstwo wystąpiło do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego a uchylenie decyzji w całości.

REKLAMA

Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną interpretację uznając, iż organ dokonał błędnej interpretacji art. 15 ust. 1. Wnioskodawca (przedsiębiorca) rozwiązując umowę poniósł w prawdzie koszty kary umownej, ale unikną kosztów związanych z brakiem efektywności finansowej związanej z realizacją umowy. Zdaniem sądu była to racjonalna alokacja kapitału, wyczerpująca przesłanki zawarte w art. 15 ust. 1 ww. ustawy. Zerwanie umów narażających przedsiębiorstwo na długofalowe straty zabezpieczyło podstawowe źródło przychodu. Kary umowne zostały poniesione „w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia przychodów” zwrot „w celu” zdaniem sądu oznacza, iż działania nie muszą przynosić określonego w ustawie skutku muszą natomiast wynikać z logicznego rozrachunku zysków i strat.

Pełnomocnik Dyrektora Izby Skarbowej wniósł o uchylenie skarżonego wyroku w całości do Naczelnego Sądu Administracyjnego argumentując, iż rezygnacja z umów generowała koszty wynikające z obowiązku opłacenia kar umownych, które nie były celowym działaniem a obligatoryjnym.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalając skargę kasacyjną powoływał się na wcześniejsze orzecznictwo. Za kluczowe uznał również poprawne zrozumienie zwrotu „w celu” przyjmując taką samą narrację co Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że wydatek nie zawsze musi przynieść skutek w postaci osiągnięcia przychodu, zachowania lub zabezpieczenia jego źródła. Naczelny Sąd Administracyjny przywołał w tej sprawie wyrok z 17 stycznia 2012 roku w sprawie II FSK 1365/10, w którym uznano za koszt karę umowną za rozwiązanie umowy leasingu operacyjnego samochodu osobowego przed upływem okresu leasingu. Idealnym podsumowaniem będzie fragment wyroku NSA „(…) w przypadku odszkodowań, kar umownych i innych wydatków wynikających z odstąpienia przez podatnika od umowy należy uznać, że wykazują one związek z przychodami, wówczas gdy podatnik ma na uwadze możliwość osiągnięcia, choćby nawet potencjalnie jakiegoś przychodu, czy to z określonej innej transakcji, czy też na skutek redukcji kosztów pośrednich, czyli ogólnych, dotyczących całej działalności”. Poprzez brak elastyczności w podejmowaniu decyzji przedsiębiorca mógłby zostać bez podstawowego źródła przychodu. Opisana w stanie faktycznym nieefektywność ekonomiczna wymusiła zamknięcie fabryki produkującej napoje, sztywne trzymanie się umowy i kupowanie opakowań, aby wywiązać się z progu zamówień doprowadziłoby do strat.

Działania podejmowane przez przedsiębiorcę zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego miały na celu zabezpieczenie źródła przychodu. Kary umowne stanowiły swojego rodzaju „mniejsze zło”, gdyż dalsza produkcja w fabryce mogłaby zachwiać stabilnością gospodarczą całej firmy.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Korygowałeś deklaracje podatkowe po otrzymaniu subwencji z PFR? Możesz być bezpodstawnie pozwany – sprawdź, co zrobić w takiej sytuacji

Wśród ponad 16 tys. pozwów, które Polski Fundusz Rozwoju (PFR) złożył przeciwko przedsiębiorcom w ramach programu „Tarcza Finansowa”, około 2700 dotyczy firm (wg danych z 2023 r.), które po złożeniu wniosku o subwencję dokonały korekty deklaracji podatkowych.

Dlaczego dokumentacja pochodzenia towarów to filar bezpiecznego handlu międzynarodowego?

Brak odpowiedniej dokumentacji pochodzenia towarów może kosztować firmę czas, pieniądze i reputację. Dowiedz się, jak poprawnie i skutecznie prowadzić dokumentację, by uniknąć kar, ułatwić odprawy celne i zabezpieczyć interesy swojej firmy w handlu międzynarodowym.

Podatek od prezentów komunijnych - kiedy trzeba zapłacić. Są 3 limity kwotowe

Mamy maj, a więc i sezon komunijny – czas uroczystości, rodzinnych spotkań i… (często bardzo drogich) prezentów. Ale czy wręczone dzieciom upominki mogą wiązać się z obowiązkiem podatkowym? Wyjaśniamy, kiedy komunijny prezent staje się darowizną, którą trzeba zgłosić fiskusowi.

Webinar: KSeF – na co warto przygotować firmę? + certyfikat gwarantowany

Ekspert wyjaśni, jak przygotować firmę na nadchodzący obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur i oraz na co zwrócić uwagę, aby proces przejścia na nowy system fakturowania przebiegł sprawnie i bez zbędnych trudności. Każdy z uczestników webinaru otrzyma certyfikat, dostęp do retransmisji oraz materiały dodatkowe.

REKLAMA

Obowiązkowego KSeF można uniknąć. Jest na to kilka sposobów. M.in. uzyskanie statusu podatnika zagranicznego działającego w Polsce wyłącznie na podstawie rejestracji

Obowiązkowy model Krajowego Systemu e-Faktur nie będzie obowiązywał zagraniczne firmy działające jako podatnicy VAT na polskim rynku wyłącznie na podstawie rejestracji. Profesor Witold Modzelewski pyta dlaczego wprowadza się taki przywilej dla zagranicznych konkurentów polskich firm. Wskazuje ponadto kilka innych legalnych sposobów uniknięcia obowiązkowego KSeF, wynikających z projektu nowych przepisów.

Naliczanie odsetek za zwłokę a czas trwania kontroli podatkowej, celno-skarbowej lub postępowania podatkowego – zmiany w Ordynacji podatkowej jeszcze w 2025 r.

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, która ma m.in. na celu zmobilizowanie organów podatkowych do zakończenia kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia jej wszczęcia. Jeżeli to się nie stanie, to nie będzie można podatnikowi naliczyć odsetek od zaległości podatkowych (odsetek za zwłokę) stwierdzonych w toku kontroli.

Zarządzanie finansami i procesami finansowo-księgowymi w rosnącym przedsiębiorstwie

W dzisiejszej gospodarce efektywne zarządzanie finansami i procesami finansowymi stanowi kluczowy czynnik sukcesu dla rozwijających się przedsiębiorstw. Praktyka biznesowa pokazuje, że sam wzrost obrotów nie zawsze przekłada się na poprawę kondycji finansowej firmy. Nieumiejętnie zarządzany rozwój może prowadzić do paradoksalnej sytuacji, w której zwiększającym się przychodom towarzyszą spadająca rentowność i problemy z płynnością finansową.

Rozliczenie składki zdrowotnej w 2025 roku. Księgowa wyjaśnia jak to zrobić

Termin złożenia w ZUS deklaracji zawierającej rozliczenie wpłaconych składek zdrowotnych za 2024 rok upływa 20 maja 2025 r. Obowiązek ten dotyczy większości przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Jedynie ci rozliczający się na karcie podatkowej są z niego zwolnieni. W pozostałych przypadkach wysokość należnych składek wylicza się na podstawie przychodów bądź dochodów osiągniętych w poprzednim roku. Na co zwrócić uwagę przygotowując roczne rozliczenie składek? Wyjaśnia to Paulina Chwil, Księgowa Prowadząca oraz Ekspert ds. ZUS i Prawa Pracy w CashDirector S.A.

REKLAMA

Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku. Prof. Kołodko recenzuje politykę (nie tylko gospodarczą) obecnego prezydenta USA

W kwietniu 2025 r. nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się najnowsza książka prof. Grzegorza W. Kołodki zatytułowana „Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku”. Grzegorz W. Kołodko, wybitny ekonomista i były wicepremier, w swoim bezkompromisowym stylu analizuje trumponomikę i trumpizm, populizm, nowy nacjonalizm, publiczne kłamstwa i brutalną grę interesów. Profesor poświęca szczególną uwagę kwestiom manipulacji opinią publiczną, polityce sojuszy, a także wpływowi wojny w Ukrainie na kształt geopolityki. Zastanawia się również, jakie zagrożenia dla NATO i Unii Europejskiej niesie ze sobą „America First” – i co to wszystko oznacza dla współczesnego świata.

Zmiany w rachunkowości w 2025 r. Sprawozdawczość ESG przesunięta o 2 lata

Minister Finansów przygotował 5 maja 2025 r. projekt nowelizacji ustawy wdrażającej dyrektywę CRSD do ustawy o rachunkowości, a także ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw. Ta nowelizacja ma na celu wdrożenie unijnej dyrektywy 2025/794, przesuwającej wdrożenie obowiązku sprawozdawczości ESG o 2 lata.

REKLAMA