Koszty uzyskania przychodów 2019 – samochody osobowe wykorzystywane w działalności gospodarczej

Zmiany wynikają z projektu (z 24 sierpnia 2018 r.) ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Poniżej zostaną omówione te zmiany oraz przepisy przejściowe.

Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2019. Podatki, rachunkowość, prawo pracy i ZUS

Podatki 2019

Wyższy limit amortyzacji samochodów

Projekt zakłada podwyższenie do 150.000 zł kwoty limitu wartości samochodu osobowego, do którego możliwe jest pełne odliczanie odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia samochodu osobowego oraz odpowiednie podwyższeniu kwoty odnoszącej się do wartości samochodu przyjętej dla celów obliczenia składki z tytułu ubezpieczenia samochodu osobowego, jaka może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

Obecnie limit ten wynosi 20.000 euro dla samochodów innych niż elektryczne oraz 30.000 euro dla samochodów elektrycznych (przy czym ta preferencja dla aut elektrycznych znajdzie on zastosowanie od momentu wydania pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej o zgodności tej formy pomocy z zasadami udzielania pomocy publicznej – póki co KE nie wydała jeszcze tej decyzji).

Z uwagi na to, że według obecnego kursu euro kwota 150.000 zł znacznie przekracza kwotę stanowiącą równowartość 30.000 euro przewidzianą w przypadku samochodu osobowego będącego pojazdem elektrycznym w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz. U. poz. 317) w omawianym projekcie powrócono do stosowania jednego limitu dla wszystkich typów samochodów. Zmiana ta uczyni bezprzedmiotowym notyfikowany środek pomocowy w zakresie wprowadzonego ww. ustawą zróżnicowania w zakresie samochodów osobowych.

Polecamy: W jakim kierunku zmierza księgowość, obsługa biur rachunkowych oraz system podatkowo-księgowy w 2019? – konferencja w Poznaniu 19 lutego

Polecamy: W jakim kierunku zmierza księgowość, obsługa biur rachunkowych oraz system podatkowo-księgowy w 2019? – konferencja w Krakowie 12 lutego

Projekt podwyższa zatem oba ww. limity do kwoty 150.000 zł. Podwyższenie to odnosi się zarówno do wartości początkowej samochodu osobowego, jak i wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia umożliwiającej zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie samochodu.

Przepis art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT otrzymać ma następujące brzmienie:

(Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów) „4) odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych według zasad określonych w art. 22a–22o, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej kwotę 150 000 zł,”

Przepis art. 23 ust. 1 pkt 47 ustawy o PIT otrzymać ma następujące brzmienie:

(Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów) „47) składek na ubezpieczenie samochodu osobowego, innego niż określony w pkt 46, w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia;”,

Analogicznie mają zostać zmienione odpowiednie przepisy ustawy o CIT (art. 16 ust. 1 pkt 4, 49).

Nowe zasady rozliczania kosztów podatkowych używania samochodów osobowych wykorzystywanych zarówno dla celów działalności gospodarczej, jak i dla innych celów (niezwiązanych z prowadzoną działalnością)

Samochody będące składnikami majątku firmy – 100% albo 50% wydatków w kosztach podatkowych

Analogicznie do zasad przewidzianych w ustawie o VAT także w przypadku podatków dochodowych ważne ma być, czy samochód firmowy wykorzystywany jest wyłącznie do działalności gospodarczej, czy także do celów prywatnych.

Omawiany projekt zakłada wprowadzenie w ustawach o podatku dochodowym (ustawa o PIT i ustawa o CIT) regulacji, zgodnie z którą wszelkie wydatki związane z korzystaniem z samochodu osobowego (składnika majątku firmy – środka trwałego) służącego podatnikowi także do innych celów niż działalność gospodarcza podlegać będą zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów jedynie w wysokości 50% tych wydatków.

Natomiast prawo zaliczenia do kosztów 100% takich wydatków dotyczyć będzie tylko wykorzystywania samochodu osobowego wyłącznie w prowadzonej działalności gospodarczej. Oczywiście analogicznie do VAT, podatnik będzie miał obowiązek prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu (tzw. kilometrówkę), potwierdzającą wykorzystywanie samochodu osobowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika (wykorzystywana będzie w tym zakresie ewidencja stosowana dla celów VAT).

Jeżeli podatnik nie prowadzi (nie będzie prowadził) takiej ewidencji dla celów podatku VAT, również dla celów podatku dochodowego przyjmować się będzie, że samochód osobowy jest wykorzystywany także do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika (chyba że podatnik nie jest na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zobowiązany do prowadzenia takiej ewidencji).

Jeżeli organy KAS ustalą, że podatnik niezgodnie ze stanem faktycznym nie stosował ograniczenia kosztów uzyskania przychodów, wówczas ograniczenie kosztów znajdzie zastosowanie od daty rozpoczęcia używania przez podatnika danego samochodu osobowego.

Nowy przepis art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy o PIT otrzymać ma następujące brzmienie:
(Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów) „46a) 50% poniesionych wydatków, z zastrzeżeniem pkt 36, z tytułu kosztów używania samochodu osobowego, innego niż określony w pkt 46 (czyli innego niż samochód niebędący składnikiem majątku firmy – przypisek Autora), na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej – jeżeli samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika;”,

Zmieniony przepis art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o CIT otrzymać ma następujące brzmienie:
(Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów) „51) 50% poniesionych wydatków, z zastrzeżeniem pkt 30, z tytułu kosztów używania samochodu osobowego dla potrzeb działalności gospodarczej, jeżeli podatnik nie prowadzi ewidencji, o której mowa w ust. 5a, potwierdzającej wykorzystywanie samochodu osobowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika;”

W uzasadnieniu projektu Minister Finansów przypomniał, że w 2014 roku w ustawie o VAT istotnie zmodyfikowano zasady odliczania VAT od pojazdu samochodowego w rozumieniu przepisów tej ustawy (co do zasady, samochód osobowy w rozumieniu przepisów o podatkach dochodowych). Wprowadzone wówczas przepisy zasadniczo uzależniły wysokość przysługującego podatnikowi odliczenia naliczonego podatku VAT związanego z nabyciem (w tym w formie najmu, leasingu itp. umów) lub używaniem pojazdu samochodowego od tego, czy pojazd ten wykorzystywany jest wyłącznie na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, czy też jest on wykorzystywany również do celów nie związanych – w jakimkolwiek stopniu - z tą działalnością (do celów prywatnych). W pierwszym przypadku przyjęto, iż podatnik ma prawo odliczyć całą kwotę podatku VAT. W przypadku zaś używania pojazdu samochodowego częściowo również do celów prywatnych prawo do takiego odliczenia przysługuje wyłącznie w odniesieniu do połowy kwoty podatku VAT wynikającego z faktury (innego dokumentu).

Minister zauważył, że w podatkach dochodowych, brak jest regulacji, które określałyby zasady rozliczania kosztów ponoszonych w związku z samochodem osobowym wykorzystywanym zarówno dla celów prowadzonej przez podatnika działalności, jak też dla innych celów. Zdaniem Ministra Finansów taki stan rzeczy rodzi wątpliwości co do zasad zaliczania do kosztów uzyskania przychodów, kosztów używania takich samochodów.

Zdaniem Ministra Finansów przyjęcie dla celów jednego podatku (od towarów i usług), odpowiednich skutków związanych z wykorzystywaniem samochodu osobowego zarówno w działalności gospodarczej, jak i w innej działalności, powinno wiązać się z odpowiednimi skutkami również w innych podatkach, w których fakt używania takiego samochodu wpływa na rozliczenie podatkowe. Fakt wykorzystywania samochodu służbowego do celów niezwiązanych z prowadzoną działalnością ma charakter obiektywny i przyjęcie – dla celów podatku VAT – że samochód jest wykorzystywany nie tylko do działalności gospodarczej dopuszcza (zdaniem Ministra) przyjęcie takiego rozwiązania (domniemania) również na gruncie innych ustaw podatkowych.

W obecnym stanie prawnym z uwagi na brak w podatkach dochodowych stosownych regulacji, określających sposób uwzględnienia tej okoliczności w rozliczeniu podatków dochodowych, ocena taka musi być w każdym przypadku poprzedzona szczegółową analizą działalności podatnika. Z uwagi na niedookreśloność przepisów o podatkach dochodowych w tym zakresie badanie faktycznego zakresu korzystania z „firmowego” samochodu osobowego do celów niezwiązanych z prowadzoną działalnością stanowi pole potencjalnych sporów pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi (kontroli skarbowej). Sytuacja taka stanowi źródło niepewności po stronie podatników, co do możliwości zakwestionowania danego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu i pociąga za sobą konieczność gromadzenia szczegółowej dokumentacji potwierdzającej „biznesowy” charakter danego wydatku związanego z używaniem samochodu osobowego. Powyższe generuje dodatkowe koszty po stronie przedsiębiorców.

Samochody przedsiębiorców nie będące składnikami majątku firmy – tylko 20% wydatków w kosztach podatkowych

Ponadto omawiany projekt zakłada zmianę (w ustawie o PIT) zasad zaliczania w koszty podatkowe wydatków związanych z używaniem przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą dla potrzeb tej działalności prywatnego samochodu. Obecnie sytuacja taka, tj. wykorzystywanie samochodu prywatnego dla celów prowadzonej działalności niejako z założenia uprawnia do pełnego rozliczania w kosztach uzyskania przychodów kosztów używania takiego samochodu, które obejmuje także używanie dla celów prywatnych.

Projektowana nowa treść przepisu art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT dotyczy zmiany zasad zaliczania w koszty podatkowe wydatków związanych z używaniem dla potrzeb działalności gospodarczej samochodów osobowych, które nie zostały ujęte w ewidencji środków trwałych.

Zamiast wykorzystywanej dotychczas ewidencji przebiegu pojazdów, tzw. kilometrówki, omawiany projekt proponuje uproszczony (ale niestety mniej korzystny) sposób kwalifikowania do kosztów podatkowych wydatków związanych z eksploatacją samochodu osobowego stanowiącego własność przedsiębiorcy.

Podatnicy, którzy dla potrzeb działalności gospodarczej będą wykorzystywać samochód stanowiący ich własność, do kosztów uzyskania przychodów będą mogli zaliczyć 20% poniesionych wydatków (80% wydatków wyłączono z kosztów podatkowych).

Dla ustalenia limitu wydatków zaliczanych do kosztów podatkowych, podatnicy będą uwzględniać wszystkie wydatki związane z eksploatacją stanowiącego ich własność, prywatnego samochodu osobowego faktycznie wykorzystywanego na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, tj. niebędącego składnikiem majątku, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT (niewpisanego do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, niebędącego samochodem o wartości do 10 tys. zł, niebędącego samochodem niezaliczonym do środków trwałych z uwagi na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok).

Przepis art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT otrzymać ma następujące brzmienie:

(Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów) „46) poniesionych wydatków z tytułu kosztów używania, stanowiącego własność podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, samochodu osobowego niebędącego składnikiem majątku, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, oraz składki na ubezpieczenie takiego samochodu; te wydatki i składki w wysokości 20% stanowią jednak koszty uzyskania przychodów pod warunkiem, że samochód ten jest wykorzystywany również do celów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika;”,

Kilometrówka 2018/2019 – szykują się zmiany ale nie stawek

Polecamy: INFORLEX Księgowość

---

Ujednolicenie zasad podatkowego rozliczania kosztów wykorzystywania w prowadzonej działalności samochodów osobowych, niezależnie od rodzaju umowy na jakiej podatnik korzysta z takiego samochodu (leasing, najem, dzierżawa i inne umowy)

W projekcie zakłada się wprowadzenie limitu zaliczania do kosztów uzyskania przychodów opłat z tytuły używania samochodu osobowego na podstawie umowy leasingu, najmu, dzierżawy oraz innej umowy o podobnym charakterze. Minister Finansów przypomina,, że obecnie korzystanie przez podatników z tych form wykorzystywania samochodów osobowych stanowi preferencję w stosunku do zakupu samochodu osobowego.

Preferencja ta jest szeroka, bowiem nie ogranicza się tylko do szybszego rozliczenia kosztu „nabycia” samochodu przez przedsiębiorcę. Korzyść ta związana jest również z możliwością pełnego podatkowego rozliczenia takich kosztów. Po stronie leasingobiorcy/najemcy nie obowiązuje bowiem w tym zakresie limit odnoszący się do wartości samochodu osobowego. Sytuacja taka prowadzi do tego, iż jako samochody „firmowe” powszechnie wykorzystywane są samochody luksusowe, których charakterystyka niejednokrotnie przekracza faktyczne potrzeby przedsiębiorcy związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Charakterystyka ta predysponuje taki pojazd do wykorzystywania zasadniczo również do celów prywatnych.

W tym zakresie projekt przewiduje odpowiednie rozciągnięcie ograniczenia stosowanego obecnie do odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia samochodu osobowego na inne formy korzystania z samochodu osobowego. Z uwagi na „techniczne” różnie między tymi formami korzystania z samochodu osobowego w przypadku umów leasingu operacyjnego, najmu i dzierżawy projekt przewiduje, iż ograniczenie w zaliczaniu opłat z tytułu tych umów do kosztów podatkowych ustalone zostanie proporcją wartości leasingowanego (najmowanego) samochodu do kwoty 150.000 zł.

Nowy przepis art. 23 ust. 1 pkt 66 ustawy o PIT otrzymać ma następujące brzmienie:

(Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów) „66) dotyczących danego samochodu osobowego opłat wynikających z umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, z wyjątkiem opłat z tytułu składek na ubezpieczenie samochodu osobowego, w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy; przepis pkt 47 stosuje się;”

(Analogicznie ma brzmieć nowy pkt 75 w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT)

Ten nowy pkt 66 rozciąga limit rozliczania wydatków na korzystanie z samochodu osobowego na umowy leasingu operacyjnego, umowy najmu, dzierżawy lub inne umowy o podobnym charakterze. Limit ten pozostaje w oczywistym związku z (podwyższanym) limitem stosowanym przy dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych od nabytego samochodu i ustalany będzie proporcją wartości samochodu będącego przedmiotem umowy leasingu, najmu itp. i kwoty 150 000 zł.

Tak ustalona proporcja stosowana będzie do każdej płatności dokonywanej w ramach ww. umów. W celu zachowania neutralności sposobów korzystania z samochodu osobowego w firmie (nabycie vs. używanie cudzego samochodu) limitowaniu nie będą podlegać składki ubezpieczeniowe płacone w ramach umów leasingu, najmu itp., poza składkami AC pojazdu (składki te również podlegają limitowaniu kosztowemu w przypadku własnego samochodu).

Kwota wynikająca z zastosowania proporcji, o której mowa powyżej obejmować ma także naliczony podatek od towarów i usług, w tej części, w której zgodnie z przepisami dot. VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy VAT. Również rozwiązanie to ma zapewnić analogię do rozliczania poprzez odpisy amortyzacyjne samochodu nabytego na własność.

Jeżeli ten przepis wejdzie w życie, to oczywiście leasing drogich limuzyn przestanie być korzystny podatkowo i finansowo dla firm.

Warto zauważyć, że ograniczenie dot. 50% wydatków dotyczących samochodów firmowych wykorzystywanych także do celów prywatnych zaliczanych do kosztów podatkowych nie jest wprost stosowane do samochodów wziętych w leasing (czy użytkowanych na mocy podobnych umów). Ograniczenie to jest stosowane co do zasady do samochodów będących składnikami majątku firmy (środkami trwałymi).

Polecamy: INFORLEX Ekspert

Polecamy: INFORLEX Biznes

Przepisy przejściowe – dla tych, którzy będą zmieniać (także odnawiać) umowy lub zawierać nowe

Wyżej opisane nowe przepisy będą mieć co do zasady zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2019 r.

Jednak zgodnie z przepisem przejściowym (art. 13 omawianego projektu) do umów leasingu, najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze dotyczących samochodu osobowego zawartych przed dniem 1 stycznia 2019 r. stosuje się przepisy ustawy o PIT i ustawy o CIT, w brzmieniu dotychczasowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2020 roku. Jednak do ww umów, które zostaną zmienione lub odnowione po 31 grudnia 2018 r. stosować się ma już nowe przepisy.

Co więcej, jeżeli umowa leasingu, najmu, dzierżawy lub inna umowa o podobnym charakterze dotycząca samochodu osobowego została zmieniona lub zawarta w okresie od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw omawianej nowelizacji do dnia jej wejścia w życie, do opłat z tytułu używania samochodu ustalonych w takiej umowie, ponoszonych:

1) do dnia 31 grudnia 2018 r. – stosować się ma przepisy ustawy o PIT i ustawy o CIT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2018 r.;

2) po dniu 31 grudnia 2018 r. – stosować się ma przepisy ustawy o PIT i ustawy o CIT w nowym brzmieniu nadanym omawianą nowelizacją ustawą.

Czyli jeżeli podatnik nie zmieni (ani nie odnowi) umowy leasingu samochodu osobowego (lub innej podobnej umowy) zawartej przed dniem opublikowania omawianej nowelizacji, to będzie ją rozliczał na obecnych zasadach aż do końca 2020 roku.

Zmiana lub odnowienie umowy leasingu samochodu osobowego (lub innej podobnej umowy), tak samo jak zawarcie nowej takiej umowy, po dniu opublikowania omawianej nowelizacji - oznaczać będzie:
- stosowanie dotychczasowych przepisów odnośnie wydatków poniesionych do końca 2018 roku,
- stosowanie nowych przepisów odnośnie wydatków poniesionych od początku 2019 roku.