Przejęcie długu związanego z darowizną przedsiębiorstwa a PCC

Jest zatem oczywistym, że sama czynność przekazania przedsiębiorstwa pod tytułem darmym nie wiąże się z powstaniem zobowiązania podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jednakże zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d przewidziano opodatkowanie umów darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

A zatem w sytuacji, kiedy wolą stron umowy darowizny przedsiębiorstwa jest również przekazanie długów związanych z tym przedsiębiorstwem należy liczyć się z koniecznością poniesienia kosztu w postaci podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zawarcie i zmiana umowy spółki a podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)

W praktyce w większości przypadków przekazania przedsiębiorstw czynność ta jest dokonywana właśnie w formie aktu notarialnego (z mocy ustawy – gdy np. w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość bądź z woli stron). W przypadku czynności dokonywanych w formie aktu notarialnego, płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych jest notariusz, więc jest on zobowiązany do naliczenia i pobrania podatku, przyjmując jako podstawę opodatkowania wartość przejmowanego długu.¹

Należy jednak zwrócić uwagę na konsekwencje cywilnoprawnego charakteru umowy przejęcia długu, które mogą mieć znaczenie również dla zobowiązań podatkowych.

Polecamy: IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

Zgodnie z treścią art. 519 Kodeksu cywilnego przejęcie długu może nastąpić m.in. przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela. A zatem w sytuacji, kiedy darczyńca przekazuje obdarowanemu przedsiębiorstwo i chce przekazać związane z tym przedsiębiorstwem długi, dla skuteczności przejęcia długów, niezbędnym jest uzyskanie zgody wierzycieli. Zgoda taka może zostać wyrażona zarówno przed, równocześnie jak i po zawarciu umowy przejęcia długu między dłużnikiem a osobą trzecią.

Jakie zatem znaczenie ma konieczność uzyskania zgody dla powstania obowiązku w podatku od czynności cywilnoprawnych? Czy należy wstrzymać się z pobraniem podatku do momentu uzyskania takiej zgody?

Moim zdaniem, cywilnoprawny warunek koniecznej zgody wierzyciela nie ma znaczenia dla momentu powstania obowiązku podatkowego. Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 pkt 1 obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje w momencie dokonania czynności darowizny. Obowiązek ten ciąży na obdarowanym.

W konsekwencji ani podatnik ani notariusz sporządzając akt notarialny darowizny przedsiębiorstwa związanej z przejęciem długu nie powinien uzależniać pobrania i odprowadzenia podatku od faktu uzyskania zgody wierzyciela. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych.²