Zbycia nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie bez podatku

Nowy serwis: Biura rachunkowe

Kolejny decyzja sądu zaczyna być widoczny w interpretacjach podatkowych, dostępnych na stronach resortu finansów. Tym razem przyczyną zmian w wykładniach jest uchwała NSA z 14 listopada 2014 r. (sygnatura II FPS 4/14).

Fiskus nakazywał płacić

Sędziowie zajęli się wtedy kwestią wysokości przychodu przy umowach o dożywocie. Treść takich umów może być różna, ale najczęściej spotykana jest ta, w ramach których starsza osoba przekazuje prawo własności do mieszkania lub domu w zamian za opiekę i możliwość mieszkania w danym lokalu do końca życia.

To rozwiązanie prawne nie zostało do tej pory rozpoznane. Wiadomo bowiem, że w przypadku darowizny – a więc umowy podobnej do dożywocia – nie ma podatku, bo tak stanowi prawo. Z kolei przy sprzedaży – również kolejna umowa zbliżona do dożywocia – jest przychód, ale przy spełnieniu odpowiednich warunków nie trzeba od niego płacić podatku.

Nieodpłatne udostępnienie mieszkania służbowego pracownikom – skutki w PIT

Tymczasem w ramach dożywocia dochodzi do przejęcia prawa własności, zwykle w ramach rodziny, jak przy darowiźnie, jednak w zamian za pewne świadczenie – prawo do mieszkania, opiekę, wikt itd. – jak przy sprzedaży. I właśnie ze względu na to, że przy dożywociu mamy do czynienia z wymianą świadczeń, fiskus traktował tę umowę podobnie jak zbycie, a więc nakazywał zapłatę podatku.

Uderzało to jednak mocno w osoby, które oddawały mieszkania w zamian za dożywotną opiekę i prawo do mieszkania, a więc przede wszystkim w osoby starsze. Po podpisaniu umowy bowiem nie uzyskiwały one żadnej gotówki, tymczasem fiskus nakazywał mi zapłatę dość wysokich danin.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Zwłaszcza, że żądał liczenia wysokości należnego podatku od wartości rynkowej mieszkania (tak było np. w przypadku interpretacji z 19 lutego 2014 r. (sygnatura ITPB2/415-1058/13/MU), wydanej przez Izbę Skarbową w Bydgoszczy. W tym przypadku wnioskująca wykupiła mieszkanie komunalne (w którym była zameldowana od 1993 r.) za ok. 20% wartości rynkowej. Do wykupu doszło w 2013 r., a wnioskująca nosiła się z zamiarem przekazania mieszkania w zamian za dożywocie. Zadała więc pytanie, czy wartość przychodu z umowy dożywocia jest równa wartości rynkowej, czy też kwocie, za które mieszkanie zostało wykupione. Izba skarbowa odpowiedziała, że przychód jest równy wartości rynkowej.