Nowe zasady przedawnienia roszczeń - dłużnik uniknie spłaty, ale zapłaci podatek

Dłużnik zyska mniej niż zapowiadano

Nowe regulacje to już kolejne w ostatnim czasie zmiany w prawie, które stają po stronie dłużników. Przepisy skróciły obowiązujące dotychczas 10-letnie terminy przedawnienia do lat 6, a koniec terminu przedawnienia ustanowiły na ostatni dzień roku kalendarzowego (chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata). Ustawodawca wprowadził także ogólny zakaz dochodzenia przedawnionych roszczeń, przysługujących przeciwko konsumentom, skutkujące tym, że sądy z urzędu badają, czy dochodzone roszczenie nie jest przedawnione.

Jednak zgodnie z Interpretacją Indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 9 maja 2018 r. (0114-KDIP3-2.4011.137.2018.3.AK1) przedawnienie zobowiązań cywilnoprawnych będzie prawdopodobnie traktowane jako podstawa opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT) można mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (m.in. środków pieniężnych), jak również na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Warto podkreślić, że na gruncie prawa publicznego w orzecznictwie sądowoadministracyjnym kształtował się pogląd, zgodnie z którym wygaśnięcie zobowiązania podatkowego nie jest przychodem, który podlegałby opodatkowaniu (Uchwała Składu 7 Sędziów NSA z 06.10.2003 r., FPS 8/03, wyrok WSA z 15.06.2016 r., I SA/Gd 421/16). Tezę tę uzasadniano względami sprawiedliwości podatkowej (proceduralnej), konstytucyjną zasadą równości i proporcjonalności.

Nowe obowiązki dla wierzycieli

W takiej sytuacji po stronie wierzyciela stosownie do postanowień zawartych w art. 42a ustawy o PIT, powstaje obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C. Do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, w którym jako przychód z „innych źródeł” należy wykazać wartość przedawnionego zobowiązania na moment przedawnienia, którego konsument odmawia spłacenia.

Obowiązek wystawiania PIT-8C dla wierzycieli będzie dodatkowym utrudnieniem. Będzie też dodatkowo zwiększał ponoszone przez niego koszty związane z nieodzyskanym długiem.  Rozwiązanie to prawdopodobnie nie ucieszy także dłużników. Jednak o faktycznym zastosowaniu wniosków wynikających z powołanej interpretacji zadecyduje dopiero praktyka.

Arkadiusz Siwik, adwokat