Samochód zakupiony za gotówkę nie jest kosztem

Takie stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 12 grudnia 2019 r., 0115-KDIT3.4011.356.2019.3.DR.

We wniosku o interpretację podatnik (Wnioskodawca) wskazał, że prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych. We wrześniu nabył środek trwały od firmy niemieckiej, posiadającej nr NIP. Myśląc już wcześniej o zakupie samochodu, postanowił wybrać się do Niemiec, żeby szybko nabyć pojazd. Wnioskodawca wybrał gotówkę, żeby szybko dokonać transakcji. Zakupił samochód z 2009 r. za kwotę 5 500 euro (23 874,95 zł) od firmy niemieckiej. Firma, od której zdecydował się kupić ww. samochód, nie widziała przeszkód, żeby transakcja odbyła się gotówkowo. Wnioskodawca nie był świadomy, że w Polsce przepisy przewidują, iż taka transakcja zakupu samochodu nie będzie stanowiła jego kosztu uzyskania przychodu. Samochód ten jest niezbędny do prowadzenia działalności gospodarczej i wszelkie koszty związane z nim powinny stanowić koszt Wnioskodawcy.

W związku tym podatnik chciał się dowiedzieć, czy może amortyzować i ująć w kosztach prowadzenia działalności (w Podatkowej Księdze Przychodów i Rozchodów) zakup samochodu za kwotę 5 500 euro (23 874,95 zł) w gotówce od kontrahenta niemieckiego.

Koszty uzyskania przychodów

Organ skarbowy wyjaśnił, że zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

W związku z powyższym kosztem uzyskania przychodów są wszelkie wydatki, których poniesienie pozostaje w związku przyczynowym z uzyskaniem przychodów z tego źródła, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów i nie są wymienione w art. 23 ww. ustawy.

Organ zwróci także uwagę na to, że zgodnie z art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy - Prawo przedsiębiorców została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Natomiast stosownie do art. 22p ust. 3 pkt 1 cyt. ustawy przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych i prawnych.

Transakcje o wartości przekraczającej 15 000 zł

W myśl art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Zestawienie tych dwóch przepisów prowadzi do wniosku, że w przypadku każdej transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł istnieje obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, przy czym naruszenie tego obowiązku, a więc dokonanie płatności w całości lub w części z pominięciem takiego rachunku oznacza brak możliwości zaliczenia kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca tej transakcji została dokonana z pominięciem rachunku płatniczego. Przepisy nie wyłączają zatem z kosztów jedynie nadwyżki płatności ponad wartość 15 000 zł, lecz każdą płatność (bez względu na jej wartość – kwotę) dokonaną z pominięciem rachunku bankowego, jeżeli jest dokonywana w ramach transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł.

Ponieważ adresatem powyższej normy prawnej jest przedsiębiorca dokonujący i przyjmujący płatności związane z działalnością gospodarczą, w pierwszej kolejności należałoby sięgnąć do definicji działalności gospodarczej i przedsiębiorcy zawartych w ustawie prawo przedsiębiorców.

Zgodnie z art. 3 ustawy prawo przedsiębiorców, działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

W myśl art. 4 ust. 1 ww. ustawy, przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Zgodnie z ust. 2, przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów 2019/2020

Polecamy: PIT 2020. Komentarz

Natomiast pojęcie „transakcja” nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego ani cywilnego. W takim przypadku należy posłużyć się znaczeniem słownikowym. Według Internetowego Słownika Języka Polskiego (http://sjp.pwn.pl) transakcja to operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług lub umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług lub też zawarcie takiej umowy.

Działalność gospodarcza to realizacja szeregu umów zawieranych, zgodnie z art. 353¹ ustawy Kodeks cywilny i wykonywanych w celach zarobkowych w warunkach zorganizowania i ciągłości, to przez pojęcie „transakcji” należałoby rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatne świadczenie usług/dostaw towarów i umowa ta jest zawierana między przedsiębiorcami w ramach prowadzonych przez nich działalności. Tożsame stanowisko zostało przedstawione w odpowiedzi Ministerstwa Finansów z dnia 8 lutego 2017 r. na interpelację nr 9279 w sprawie wyjaśnienia wątpliwości, dotyczących znowelizowanych przepisów o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustaw o podatku dochodowym, w zakresie określenia limitów płatności gotówkowych. Jak wynika z powołanego pisma, przez transakcję należy rozumieć taką czynność prawną (umowę) zawieraną w związku z prowadzoną przez strony działalnością gospodarczą, w wykonaniu której dokonywana jest co najmniej jedna płatność. Art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (obecnie art. 19 Prawa przedsiębiorców) nie określa, co może stanowić przedmiot transakcji (umowy), natomiast można przyjąć, że może nim być w szczególności nabycie towaru lub usługi.

Takie rozumienie pojęcia „transakcja” znajduje swój odpowiednik w art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. 2019 r., poz. 118), zgodnie z którym transakcja handlowa to umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2 (czyli m.in. przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców), zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.

Z powołanych powyżej regulacji wynika, że brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów płatności z tytułu transakcji o równowartości przekraczającej 15 000 zł dokonanej bez pośrednictwa rachunku płatniczego dotyczy tylko transakcji pomiędzy przedsiębiorcami.

Rozstrzygnięcie organu skarbowego

Wobec powyższego organ uznał, że – skoro transakcja kupna samochodu, którego dotyczy pytanie, była przeprowadzona pomiędzy przedsiębiorcami – w przedmiotowej sprawie znajdzie zastosowanie art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że płatność winna być dokonana za pośrednictwem rachunku płatniczego.

Zatem przedsiębiorca, który dokonał zakupu samochodu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej o wartości przewyższającej 15 000 zł, uiszczając należność w formie gotówkowej, z pominięciem rachunku bankowego, nie będzie mógł wydatku z tego tytułu ująć w Podatkowej Księdze Przychodów i Rozchodów ani też zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej samochodu.

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po nasze publikacje

KOMPLET: VAT zmiany od 1 lipca 2021 + JPK_VAT + VAT w e-commerce

Tylko teraz

99,00 zł

119,70 zł

Przejdź do sklepu