50% koszty uzyskania przychodu a minimalne wynagrodzenie za pracę

• Kto może skorzystać z 50% kosztów uzyskania przychodu?
• Umowa o pracę a minimalne wynagrodzenie
• Czy umowa zlecenie również zawiera ograniczenia?
• Umowa o dzieło jako umowa rezultatu

Kto może skorzystać z 50% kosztów uzyskania przychodu?

W przypadku osiągania przychodów z tytułu praw autorskich możliwej jest pomniejszenie dochodu do wysokości 50% kosztów autorskich. Osoby zatrudnione m.in. na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenie i umowy o dzieło mogą skorzystać z 50% kosztów uzyskania przychodu. Konieczne jest jednak wyodrębnienie honorarium autorskiego od innych składników wynagrodzenia pracownika, gdyż podwyższone koszty uzyskania przychodu mogą być uwzględnione tylko przy honorarium autorskim.

Autopromocja

 Dla poprawnego korzystania z ulgi umowa o pracę lub umowa cywilnoprawna powinny wskazywać, że w ramach wynagrodzenia wyróżnia się część stanowiącą honorarium autorskie, tj. wynagrodzenie z tytułu przeniesienia na pracodawcę lub zleceniodawcę praw autorskich do wytworzonych utworów. Dodatkowo, wynagrodzenie to ustalane powinno być proporcjonalnie do ilości czasu poświęconego przez wykonawcę na działalność twórczą w każdym miesiącu. Czy można jednak ustalać wartość honorarium autorskiego w dowolnej wysokości?

Umowa o pracę a minimalne wynagrodzenie

 Zgodnie z ustawą o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, do obliczenia wysokości wynagrodzenia przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia zaliczone do wynagrodzeń osobowych. Do wynagrodzeń osobowych nie zalicza się jednak wynagrodzeń z tytułu rozporządzania przez pracowników prawami autorskimi do utworów stworzonych w ramach stosunku pracy. Oznacza to, że przychody objęte 50% kosztami uzyskania przychodu nie stanowią części wynagrodzenia składającej się na wynagrodzenie minimalne. W związku z tym w każdym miesiącu pracownik powinien pozostawić poza ulgą przynajmniej kwotę odpowiadającą temu wynagrodzeniu. W 2022 roku w przypadku pełnego etatu jest to wartość 3010 zł brutto za miesiąc pracy.

Stanowisko takie potwierdza Sąd Najwyższy wskazując, że: „Do wynagrodzeń osobowych nie zalicza się wynagrodzeń z tytułu rozporządzania przez pracowników prawami autorskimi do utworów stworzonych w ramach stosunku pracy. Można więc generalnie stwierdzić, że pojęcie wynagrodzenia za pracę funkcjonujące w prawie pracy, w oparciu o przepisy kodeksu pracy, nie jest tożsame z wynagrodzeniem regulowanym na potrzeby ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wynika więc z tego, że honoraria autorskie przysługujące pracownikowi z tytułu przeniesienia praw autorskich do utworu, nie stanowią składnika wynagrodzenia w rozumieniu przepisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę” Wyrok z dnia 18 października 2017 r, sygn. akt I PK 278/16.

Czy umowa zlecenie również zawiera ograniczenia?

W przypadku umowy zlecenie obowiązuje minimalna stawka godzinowa, która podobnie jak wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega specjalnej ochronie. W szczególności korzysta ono z ochrony przed potrąceniami, co ma na celu zapewnienie utrzymania osobie, która taką pracę wykonuje. Minimalną stawkę godzinową również reguluje ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, a w 2022 r., wynosi ona 19,70 zł brutto. Ustawa ta jednak w przypadku umowy zlecenie nie odnosi się do wynagrodzeń osobistych. Należy uznać zatem, że stawka ta ma charakter głównie gwarancyjny i zapewnia zleceniobiorcy ochronę przed wyzyskiem.  Oznacza to, iż omawianą ulgą można objąć nawet całe wynagrodzenie otrzymywane z tytułu takiej umowy. Wyjątkiem zostają jednak zlecenia do kwoty 200 zł, gdzie w ogóle nie ustala się kosztów w ogóle, a podatek liczy się od całego przychodu.

Umowa o dzieło jako umowa rezultatu

 W odróżnieniu od zlecenia umowa o dzieło jest umową rezultatu, a nie umową starannego działania. Oznacza to, że jej celem jest konkretny wynik, a nie sam proces pracy twórczej. Wynagrodzenie z takiego tytułu nie jest zależne od czasu ani wysiłku, jaki twórca włożył w wytworzenie określonych przedmiotów lub utworów. W związku z tym nie jest ona odpowiednia do regulowania stosunków właściwych dla umowy o pracę czy umowy zlecenie. Dlatego też umowa o dzieło pozostaje poza zakresem ustawy o minimalnym wynagrodzeniu i nie ogranicza w żaden sposób korzystania z 50% kosztów uzyskania przychodu.

Kacper Kruszynski, Kancelaria Mentzen