IKZE i IKE - ulgi i zwolnienia w PIT dla oszczędzających na emeryturę

Jeżeli nie chcemy mieć „głodowej” (jak przekonują eksperci) emerytury z ZUS (nawet powiększonej o emeryturę z OFE) musimy oszczędzać (i inwestować) dodatkowo. Największą popularnością cieszą się zwykłe formy inwestowania swoich oszczędności, jak lokaty, nieruchomości, akcje, czy … wykształcenie dzieci.

Są jednak specjalne formy oszczędzania na dodatkową emeryturę i wiążą się z nimi pewne (nieduże w sumie) korzyści podatkowe.

IKE i IKZE 2013 - limity wpłat

IKE – Indywidualne Konto Emerytalne

Warto pamiętać, że od 2004 roku istnieje specjalna forma oszczędzania na emeryturę – Indywidualne Konto Emerytalne (IKE). Na IKE oszczędza obecnie ok. 800 tys. Polaków - nie jest to więc zbyt popularna forma oszczędzania. Spowodowane jest to m.in. niewielkimi zachętami podatkowymi.

Maksymalny  roczny limit wpłat na IKE wynosi 300 % prognozowanego (corocznie w ustawie budżetowej) przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. Od stycznia 2012 roku prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne wyniesie 3526 zł. Zatem w 2012 roku  można ulokować na IKE kwotę 10.578,- zł (czyli 881,50 zł miesięcznie). W 2011 r. można maksymalnie ulokować na IKE kwotę 10.077,- zł.

W całym 2013 roku będzie można ulokować na IKE kwotę 11.139,- zł (obwieszczenie MPiPS z 22 listopada 2012 r.).

IKE są prowadzone przez różne instytucje finansowe i wg wyboru oszczędzającego mogą przybrać różną formę, w tym np. lokaty bankowej, ubezpieczenia kapitałowego, funduszu inwestycyjnego, rachunku papierów wartościowych. Można posiadać tylko jedno IKE. A na jednym IKE może gromadzić oszczędności tylko jeden oszczędzający.

Podstawową korzyścią z IKE jest zwolnienie  dochodów z oszczędzania w tej formie z podatku od dochodów kapitałowych w wysokości 19%, (tzw. podatku Belki), o którym mowa w art. 30a ustawy o PIT (art. 30a ust. 1 pkt 10).

Warunkiem skorzystania z tej ulgi w PIT jest wypełnienie wymogów określonych w przepisach ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o indywidualnych kontach emerytalnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1205 ze zm.). Zgodnie z art. 34 ust. 1 tej ustawy wypłata środków zgromadzonych na IKE następuje wyłącznie na wniosek oszczędzającego po osiągnięciu przez niego wieku 60 lat lub nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55 roku życia oraz spełnieniu warunku:

a) dokonywania wpłat na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych albo

b) dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia przez oszczędzającego wniosku o dokonanie wypłaty.

Ponadto zwolnione z PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 58a ustawy o PIT są dochody z tytułu oszczędzania na indywidualnym koncie emerytalnym, w rozumieniu przepisów o indywidualnych kontach emerytalnych, uzyskane w związku z:

a) gromadzeniem i wypłatą środków przez oszczędzającego,

b) wypłatą środków dokonaną na rzecz osób uprawnionych do tych środków po śmierci oszczędzającego,

c) wypłatą transferową

– z tym że zwolnienie nie ma zastosowania w przypadku, gdy oszczędzający gromadził oszczędności na więcej niż jednym indywidualnym koncie emerytalnym, chyba że przepisy te przewidują taką możliwość.

Wcześniejsze wycofanie zgromadzonych oszczędności z IKE jest możliwe, jednakże wiąże się z zapłaceniem podatku od dochodów kapitałowych - tzw. podatkiem Belki. Oznacza to, że  wypracowane  zyski  w momencie ich wycofania będą opodatkowane 19% podatkiem, podobnie jak inne dochody kapitałowe. Osoby, które będą zmuszone do wcześniejszego wypłacenia środków zgromadzonych na IKE i nie skorzystają ze zwolnienia podatkowego od dochodów kapitałowych mogą ponownie otworzyć IKE.

Wybór instytucji finansowej, w której założymy IKE nie jest ostateczny. Zawsze mamy możliwość dokonania zmiany instytucji finansowej, w której gromadzimy swoje oszczędności emerytalne. Przekazanie środków zgromadzonych na IKE do innej instytucji jest zwolniony z podatku Belki.

Wypłata z IKE nie podlega PIT

Kiedy prezenty firmy dla pracowników są zwolnione z PIT

PIT-2 i inne oświadczenia, które zmniejszają zaliczki na PIT

IKZE - Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego

Możliwość oszczędzania na IKZE powstała od początku 2012 roku na mocy ustawy z 25 marca 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 75, poz. 398). 

Ustawa ta wprowadziła zmiany do ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych z dnia 20 kwietnia 2004 r.,  umożliwiające założenie, obok funkcjonującego już indywidualnego konta emerytalnego (IKE), dodatkowego indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE).

IKZE od IKE różni przede wszystkim forma korzyści podatkowych

Oszczędzający w IKZE odliczą (w zeznaniu podatkowym) wpłaty na to konto od podstawy opodatkowania PIT (czyli od dochodu).

Na mocy art. 26 ust. 1 pkt 2b ustawy o PIT podstawę obliczenia podatku, stanowi co do zasady odpowiednio ustalony dochód, po odliczeniu (m.in.) kwot wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego dokonanych przez podatnika w roku podatkowym, do wysokości określonej w przepisach o indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. Odliczenie to dotyczy zarówno podatników PIT rozliczających się wg skali podatkowej, jak i płacących podatek od dochodów z działalności gospodarczej w formie 19% podatku liniowego (art. 30c ustawy o PIT).

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 58b ustawy o PIT od 1 stycznia 2012 roku zwolnione z PIT są jedynie wypłaty transferowe środków zgromadzonych przez oszczędzającego na indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego:

a) pomiędzy instytucjami finansowymi prowadzącymi indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego,

b) na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego osoby uprawnionej, po śmierci oszczędzającego,

c) w postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego oszczędzającego.

Ale opodatkowaniu PIT według skali podatkowej będzie podlegała wypłata z IKZE po zakończeniu okresu oszczędzania przez oszczędzającego, zwrot środków zgromadzonych na tym koncie oraz wypłata środków zgromadzonych przez oszczędzającego na IKZE na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego.

Z konta IKZE nie można (przed niżej określonym terminem) wycofać części zgromadzonych środków, tak jak z konta IKE. Z IKZE możliwe jest tylko dokonanie zwrotu wszystkich środków zgromadzonych na tym koncie. Zwrot środków podlega opodatkowaniu PIT wg skali podatkowej.