Ulga na leki – kto może skorzystać?

Kto może odliczyć ulgę na leki?

Ulga na leki to preferencja podatkowa polegające na możliwości odliczenia wydatków poniesionych na zakup leków w rozliczeniu podatkowym PIT. Ulga na leki to potoczna nazwa dla ulgi podatkowej funkcjonującej w ramach ulgi rehabilitacyjnej. W świetle bowiem ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wydatki na leki stanowią wydatki na cele rehabilitacyjne (zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6, ust. 7a ustawy).

Z ulgi podatkowej na leki może skorzystać podatnik, który:

1) ma status osoby niepełnosprawnej - tzn. osoby, która posiada:

- orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach lub

- decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo

- orzeczenie o niepełnosprawności, wydane na podstawie odrębnych przepisów, w przypadku gdy osoba ta nie ukończyła 16. roku życia, albo

- orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.

Status osoby niepełnosprawnej oznacza, że podatnik należy do jednej z dwóch grup inwalidzkich, tj.:

a) I grupa inwalidztwa - osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:

- całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo

- znaczny stopień niepełnosprawności;

b) II grupa inwalidztwa - osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:

- całkowitą niezdolność do pracy albo

- umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Poza tym z ulgi może także skorzystać osoba, która ma na utrzymaniu osobę niepełnosprawną: współmałżonka, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbów, rodziców, rodziców współmałżonka, rodzeństwo, ojczyma, macochę, zięciów, synowe – jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają dwunastokrotności kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

Dodatkowo, z ulgi może skorzystać podatnik, który:

1) uzyskał przychody (dochody) opodatkowane skalą podatkową i/lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych;

2) poniósł wydatki kwalifikujące się do wydatków na cele rehabilitacyjne lub na cele ułatwiające wykonywanie czynności życiowych, a wydatki te nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków:

- Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (ZFRON),

- Zakładowego Funduszu Aktywności (ZFA),

- Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON),

- Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ),

- Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS)

ani zwrócone w jakiejkolwiek formie.

W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Ulga na leki – co można odliczyć?

Wyjaśnijmy, że wydatki na cele rehabilitacyjne oraz na cele ułatwiające wykonywanie czynności życiowych dzielą się na dwie kategorie:

- wydatki limitowane – podatnik może odliczyć faktycznie poniesione wydatki w określonym limicie,

- wydatki nielimitowane – podatnik ma prawo odliczyć co do zasady całą wartość faktycznie poniesionych kosztów.

Zakup leków, które podlegają odliczeniu, należy do wydatków limitowanych poniesionych na cele rehabilitacyjne. Mają zastosowanie w odniesieniu do wydatków poniesionych na leki w danym miesiącu, tj. w ramach ulgi odliczyć można kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami na leki w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo.

Ponieważ w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest definicji „leku” organy podatkowe opierają się na definicjach zawartych w ustawie – Prawo farmaceutyczne, z której wynika, że:

- lekiem aptecznym - jest produkt leczniczy sporządzony w aptece zgodnie z recepturą farmakopealną, przeznaczony do wydania w tej aptece;

- lekiem gotowym - jest produkt leczniczy wprowadzony do obrotu pod określoną nazwą i w określonym opakowaniu;

- lekiem recepturowym - jest produkt leczniczy sporządzony w aptece na podstawie recepty lekarskiej, a w przypadku produktu leczniczego weterynaryjnego - na podstawie recepty wystawionej przez lekarza weterynarii;

- produktem leczniczym - jest substancja lub mieszanina substancji, przedstawiana jako posiadająca właściwości zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi lub zwierząt lub podawana w celu postawienia diagnozy lub w celu przywrócenia, poprawienia lub modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu poprzez działanie farmakologiczne, immunologiczne lub metaboliczne.

Wykaz produktów spełniających cechy „leku” na terytorium kraju został natomiast zamieszczony w Urzędowym Wykazie Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Podatnik, przy spełnieniu warunków określonych przez ustawodawcę, może odliczyć od dochodu kwotę poniesioną na zakup leków - o ile stanowią one leki w rozumieniu ustawy Prawo farmaceutyczne i lekarz specjalista w wydanym zaświadczeniu lub innym stosownym dokumencie, stwierdził, że powinien stosować je stale lub czasowo.

Ulga na leki – jak udokumentować?

Wysokość wydatków na leki, które są wydatkami na cele rehabilitacyjne ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie zawierającego w szczególności:

- dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego towar lub usługę,

- rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz

- kwotę zapłaty.

Dokumentem potwierdzający poniesienie wydatku na leki będzie zatem np. faktura.

Przy czym, nie ma znaczenia, czy podatnik poniesie wydatek w kraju czy za granicą. Do przeliczenia poniesionych wydatków w walucie obcej na polskie złote stosuje się średni kurs Narodowego Banku Polskiego z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia wydatku.

Ulga na leki – jak wyliczyć?

Wydatki na cele rehabilitacyjne podlegają odliczeniu od dochodu (przychodu) w roku podatkowym, w którym zostały poniesione.

W przypadku wydatków poniesionych na zakup leków – podatnik może odliczyć różnicę pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi w danym miesiącu a kwotą 100 zł.

Odliczeń dokonuje się za każdy miesiąc według następującego wzoru:

łączna kwota wydatków na leki w miesiącu – 100 zł = kwota odliczenia

Przykładowo w miesiącu styczniu wydatki na leki wyniosły 230 zł: 230 zł – 100 zł = 130 zł. A zatem odliczeniu podlega kwota 130 zł.

Analogicznie należy dokonać obliczeń dla wszystkich miesięcy roku podatkowego, jeżeli wydatki w tych miesiącach przekraczały 100 zł. Następnie kwoty różnic z poszczególnych miesięcy sumuje się do odliczenia w zeznaniu rocznym.

Co istotne, w sytuacji korzystania z odliczenia związanego z zakupem leków:

a) z ulgi skorzystać mogą tylko te osoby, u których kwota miesięcznych wydatków na zakup leków przekroczy kwotę 100 zł – odliczeniu podlega wyłącznie nadwyżka ponad tę kwotę; podatnicy, którzy poniosą wydatki w kwocie mniejszej, np. 90 zł, nie nabywają prawa do odliczenia za ten miesiąc;

b) nie należy sumować wydatków poniesionych w jednym miesiącu z wydatkami poniesionymi w następnym miesiącu;

c) możliwość odliczenia wydatków na leki wymaga stwierdzenia przez lekarza specjalistę, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo; dla celów dowodowych można organowi podatkowemu przedstawić np. zaświadczenie lekarskie;

d) prawo do ulgi przysługuje na wszystkie leki, których konieczność stosowania stałego bądź tymczasowego zaleci lekarz, niezależnie od tego, czy leki związane są ze schorzeniem, w związku z którym orzeczono niepełnosprawność, czy też z jakimkolwiek innym schorzeniem;

e) jeśli podatnik jest osobą niepełnosprawną i ponosi wydatki na zakup leków dla siebie, jak również kupuje leki dla osoby niepełnosprawnej, którą ma na utrzymaniu, to w takiej sytuacji podatnik sumuje kwotę wszystkich poniesionych wydatków z tego tytułu w danym miesiącu (zarówno za własne leki, jak i leki osoby, którą ma na utrzymaniu), a następnie ustala nadwyżkę ponad 100 zł, która podlega odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej;

f) definicję leku regulują przepisy pozapodatkowe.

Jak rozliczyć ulgę na leki?

Ulga na leki, funkcjonująca w ramach ulgi rehabilitacyjnej, odliczana jest od:

- dochodu – przez podatnika opodatkowanego według skali podatkowej (PIT),

- przychodu – przez podatnika opodatkowanego zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych (ryczałt).

Przy czym, wydatki na leki podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od dochodów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Odliczeń można dokonywać w zeznaniu podatkowym PIT-37, PIT-36, PIT-28 oraz poprzez załącznik PIT/O.

Gdzie wpisać ulgę na leki w PIT-37?

Ulgę na leki (ulgę rehabilitacyjną) wykazuje się w załączniku PIT/O dołączanym do zeznania podatkowego PIT-37. Podobnie w przypadku pozostałych zeznań podatkowych PIT.

Wydatki poniesione na leki, w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, należy zsumować i ująć w załączniku PIT/O do rozliczenia rocznego, jako wydatki na cele rehabilitacyjne.

Podstawa prawna:

- art. 26 ust. 1 pkt 6, ust. 7a-7g, ust. 13a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.);

- art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. 2019, poz. 43 ze zm. ).