Problemy podatkowe związane z użytkowaniem samochodu służbowego

Artykuł stanowi kontynuację tematu: Polityka samochodowa w firmie – co powinna zawierać?

Ryczałt z tytułu korzystania z samochodu służbowego do celów prywatnych

Możliwość wykorzystywania przez pracownika samochodu służbowego do celów prywatnych stanowi jego przychód ze stosunku pracy, który opodatkowany jest ryczałtem w wysokości 250 zł albo 400 zł, stosownie do postanowień art. 12a ustawy z dnia 26 lipca 191 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), dalej określanej jako „ustawa o PIT”:

Art. 12 ustawy o PIT:
(…)
2a. Wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości:
1) 250 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3;
2) 400 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3.

Niemniej jednak aktualnie największe wątpliwości z uwagi na odmienne stanowiska izb skarbowych i sądów administracyjnych budzi kwestia, czy ww. ryczałt obejmuje również koszt paliwa zakupionego przez pracodawcę, zużytego następnie przez pracownika na jego cele prywatne. W kontekście powyższego warto przytoczyć najświeższe stanowisko zaprezentowane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 5 maja 2016 r., zgodnie z którym: „Z art. 12 ust. 2a ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) wynika, że określony w nim ryczałt z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych obejmuje także wydatki na paliwo. Na takie rozumienie wskazuje też przyjęta przez ustawodawcę konstrukcja określania wysokości ryczałtu.” (sygn. akt III SA/Wa 1925/15, Legalis numer 1450483).

Miejsce parkowania samochodu służbowego

W związku z wykorzystywaniem pojazdów służbowych przez pracowników warto również zwrócić uwagę na konsekwencje ustanowienia miejsca parkingowego w miejscu zamieszkania pracownika. Powyższe skutkować będzie, że trasa „praca – dom – praca”, pokonywana przez pracownika, będzie traktowana co do zasady jako przejazdy służbowe, a tym samym wykorzystywanie samochodu służbowe na ww. trasie nie będzie stanowiło przychodu ze stosunku pracy pracownika.

Powyższe znajduje potwierdzenie w stanowisku zaprezentowanym przez Dyrektora Izby Skarbowej w Interpretacji Indywidualnej z 19 maja 2010 r., a mianowicie: „Zatem należy stwierdzić, że przydzielenie samochodu służbowego pracownikom i wyznaczenie przez płatnika miejsca garażowania w miejsca zamieszkania tych osób gwarantującym jego bezpieczeństwo, a tym samym stałą gotowość do użytkowania i osiągania przychodu, wynikające z charakteru pracy na danym stanowisku nie stanowi przychodu pracownika ze stosunku pracy o ile samochody te będą wykorzystywane w celach służbowych. W konsekwencji przejazdy z oraz do miejsca garażowania nie będą również generowały przychodu ze stosunku pracy. Przejazdy te bowiem będą stanowiły realizację celu służbowego jakim jest dbałość o powierzone mienie Spółki wyrażająca się poprzez garażowanie samochodu służbowego w miejscu zamieszkania.” (IPPB2/415-168/10-2/AS).

Polecamy: Dowóz pracowników do pracy - w podatkach i rachunkowości

---

Polityka samochodowa a struktura organizacyjna

Na zakończenie warto nadmienić, że z wprowadzeniem Polityki samochodowej wiąże się konieczność podjęcia przez pracodawcę szeregu decyzji o charakterze biznesowym.

W szczególności, pracodawca musi określić, dla jakiej grupy pracowników przydzielone zostaną samochody służbowe. Najczęściej wybierane są przez pracodawców grupy przedstawicieli handlowych (ponieważ ich praca wiąże się z ciągłym przemieszczaniem się samochodem po różnych obszarach), jak również dla kadry zarządzającej (dla której samochód służbowy jest tzw. dodatkowym bonusem).

Przy dobieraniu kryteriów, które zadecydują o wyborze osób, które finalnie otrzymają służbowy samochód nie można jednak tracić z pola widzenia jednej z podstawowych zasad prawa pracy, a mianowicie obowiązku pracodawcy do równego traktowania pracowników, o której mowa w art. 11(2) Kodeksu pracy:

Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu.

Równie istotnym jest rozważenie przez pracodawcę, kto będzie decydował o wyborze konkretnej floty, a następnie konkretnego modelu samochodu dla pracownika. Niejednokrotnie taką decyzję podejmuje samodzielnie pracodawca, aczkolwiek zdarzają się przypadki, gdy prawo wyboru pozostawione jest samemu pracownikowi.

Warto również określić, kiedy pracownik może zostać pozbawiony na stałe pojazdu służbowego (oczywiście pracodawca może zawsze żądać zwrotu samochodu służbowego). Dlatego rekomendowanym rozwiązaniem jest stworzyć katalog otwarty, który będzie zawierał przykładowe sytuacje, uprawniające do odebrania pracownikowi samochodu służbowego w związku z niewłaściwym jego wykorzystywaniem, np. wówczas, gdy pracownik utraci prawo jazdy albo wielokrotnie otrzyma mandaty drogowe.

Pracodawca może również zamieścić w Polityce samochodowej obowiązek odbycia przez każdego pracownika szkolenia lub kursu z zasad bezpieczeństwa lub przejścia przez niego weryfikacji poprawności jazdy pojazdem przed profesjonalnym instruktorem albo zapewnić szkolenie z zakresu prowadzenia samochodu w trudnych warunkach (doskonalenie techniki jazdy). Takie dodatkowe kursy mogą stanowić dla pracowników benefit skłaniający do podjęcia pracy w danej firmie lub poprawiający wizerunek pracodawcy.

Podsumowanie

Polityka samochodowa to regulamin, który powinien zostać wprowadzony przez każdego pracodawcę, który dysponuje flotą samochodową. W ww. dokumencie pracodawca może skutecznie zabezpieczyć swoje interesy, wprowadzając określone prawa i obowiązki pracowników, jak również szczegółowo uregulować zasady korzystania z pojazdów służbowych. Przy okazji decydowania się przez pracodawcę na zakup aut służbowych, warto również rozważyć wszelkie aspekty podatkowe, które wiążą się z takim przedsięwzięciem.

Polityka samochodowa – ABC pracodawcy

Autor: Aleksandra Tankiewicz