Kto jest podatnikiem podatku od nieruchomości w spółce cywilnej?

W sprawie rozpoznanej przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 13 marca 2017 r., sygn. akt II FPS 5/16 prezydent miasta wymierzy spółce cywilnej podatek od nieruchomości za 2014 r. w kwocie 2048,00 zł od lokalu użytkowego najmowanego przez jej wspólników od gminy. Umowa nie stanowiła o obowiązku uiszczania na rzecz gminy podatku od wynajmowanej nieruchomości.

Po rozpatrzeniu odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Odwołując się do art. 2 ust. 1 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.) oraz art. 336 Kodeksu cywilnego. Kolegium uznało, że spółka jako najemca lokalu użytkowego jest posiadaczem części obiektu budowlanego, stanowiącego własność jednostki samorządu terytorialnego gminy, wobec czego jest podatnikiem podatku od nieruchomości na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a u.p.o.l.

W skardze do WSA w Rzeszowie na decyzję spółka zarzuciła, że z podpisanej przez jej wspólników umowy najmu nie wynika obowiązek opłacania podatku od nieruchomości, oraz że organy błędnie zaadresowały decyzję podatkową, podatnikiem podatku od nieruchomości nie jest bowiem spółka cywilna, lecz jej wspólnicy.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie oddalając skargę wskazał, że podatnikiem podatku od nieruchomości jest spółka cywilna, a nie jej wspólnicy. Wśród podmiotów, na których spoczywa obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości ustawodawca wyodrębnił w sposób wyraźny i jednoznaczny spółki nieposiadające osobowości prawnej, do których zalicza się między innymi spółki cywilne. Konsekwencją tego uregulowania jest to, że w przypadku, gdy posiadaczem nieruchomości jest spółka cywilna, to podatnikiem jest spółka cywilna, a nie jej wspólnicy. Zdaniem sądu podmiotowość podatkową odróżnić należy od podmiotowości w prawie cywilnym. Tożsamość spółki w aspekcie cywilnoprawnym i podatkowoprawnym dotyczy nie tyle podmiotowości prawnej, ile jej struktury organizacyjnej.

Najistotniejsza różnica w zakresie relacji do spółki cywilnej pomiędzy prawem cywilnym i podatkowym polega na tym, że w świetle prawa cywilnego sformułowanie „majątek spółki” jest rozumiane jako majątek wspólny wspólników, a w świetle prawa podatkowego jako majątek samej spółki.

Dla celów podatkowych spółka cywilna uzyskuje odrębny (od numeru wspólników) numer identyfikacji podatkowej (NIP), co wynika z art. 2 ust. 1 i art. 5 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników.

Przepisy Ordynacji podatkowej wskazują na odmienność podmiotowości i odpowiedzialności spółki cywilnej od jej wspólników, zgodnie bowiem z art. 115 § 1 Ordynacji podatkowej wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za jej zaległości podatkowe. Przepis ten stosuje się również do odpowiedzialności byłego wspólnika za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upłynął w czasie, gdy był on wspólnikiem oraz zaległości wymienionych w art. 52 Ordynacji podatkowej.

Obowiązek podatkowy nie może być przedmiotem prawnie skutecznym w sferze obowiązków publicznoprawnych podatnika. Brak w zawartej umowie najmu postanowień o konieczności poniesienia dodatkowego świadczenia na rzecz gminy, to jest zapłaty podatku od nieruchomości, czy też fakt niepoinformowania najemcy o takiej konieczności jest nieistotny na gruncie prawa podatkowego i nie niweluje obowiązku zapłaty takiego podatku.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Spółka złożyła skargę na postanowienie i zarzuciła w niej sądowi pierwszej instancji błędną interpretację art. 3 ust. 1 u.p.o.l. poprzez przyjęcie na podstawie tego przepisu, że podatnikiem podatku od nieruchomości wynajętej przez wspólników od gminy jest spółka cywilna i to na niej ciąży obowiązek podatkowy wbrew treści łączącej wspólników umowy z gminą.

Co orzekł sąd?

NSA orzekł w wydanej uchwale, że podatnikiem podatku od nieruchomości są wspólnicy spółki cywilnej, a nie spółka cywilna.

W uzasadnieniu uchwały NSA wskazał, że w dotychczasowym orzecznictwie wystąpiły dwa stanowiska w kwestii omawianego problemu. Zgodnie z pierwszym poglądem, podatnikiem podatku od nieruchomości jest spółka cywilna, a nie jej wspólnicy.

Na przykład w wyroku z 25 kwietnia 2008 r. II FSK 226/07 Naczelny Sąd Administracyjny przyjął, że na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a u.p.o.l. podatnikiem podatku od nieruchomości jest spółka cywilna, a nie jej wspólnicy. Powyższy pogląd wywiódł zarówno z analizy art. 3 ust. 1, jak i art. 6 ust. 9 u.p.o.l. Uznał, że gdyby przyjąć, że to nie spółka cywilna, ale jej wspólnicy wykonują posiadanie wykorzystywanej przez spółkę nieruchomości (gruntu, obiektu budowlanego, lokalu użytkowego) to konsekwentnie należałoby również uwzględnić, że prawa do przedmiotów regulacji prawnych również wchodzą w skład majątku wspólnego wspólników.