Spadek po obywatelu Austrii bez podatku w Polsce

Co do zasady polskiemu podatkowi od spadków i darowizn (ustawa z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1813) podlega nabycie (tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego) przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium RP.

Wyjątek od tej zasady został określony w art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z tym przepisem nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega polskiemu podatkowi od spadków i darowizn o ile w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W zdecydowanej większości przypadków  polscy obywatele, którzy otrzymują spadek z zagranicy nie unikną więc zapłacenia polskiego podatku od spadków i darowizn - nawet jeżeli zapłacony został już taki podatek za granicą. Bowiem Polska zawarła tylko 3 umowy międzynarodowe dotyczące unikania podwójnego opodatkowanie podatkiem od spadków:

- umowę pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie zapobieżenia dwukrotnemu opodatkowaniu w dziedzinie podatków spadkowych, podpisana w Warszawie dnia 23 kwietnia 1925 r. (Dz. U. z 1926 r. Nr 13, poz. 78), która wiąże Czechy i Słowację,
- konwencję między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrjacką o zapobieganiu dwukrotnemu pobieraniu podatku spadkowego, podpisana w Wiedniu dnia 24 listopada 1926 r. (Dz. U. z 1928 r. Nr 61, poz. 557),
- konwencją między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Węgierskiem w celu zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu spadków, podpisana w Warszawie dnia 12 maja 1928 r. (Dz. U. z 1931 r. Nr 75, poz. 602). Co ciekawe w Internetowym Systemie Aktów Prawnych Kancelarii Sejmu widnieje przy tej konwencji adnotacja "Status aktu prawnego: nieobowiązujący - przyczyna nieustalona".

W przypadku spadków z Austrii mamy jednak do czynienia z wyjątkowo korzystnym zbiegiem okoliczności, który sprawia, że polski obywatel nie zapłaci żadnego podatku od spadku otrzymanego z Austrii po obywatelu tego kraju. Po pierwsze w Austrii zniesiono w 2008 roku podatek od spadków.

Ponadto na podstawie art. 1 ust. 1 Konwencji pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austriacką o zapobieżeniu dwukrotnemu pobieraniu podatku spadkowego podpisanej w Wiedniu dnia 24 listopada 1926 r. (Dz. U. z 1928 r. Nr 61, poz. 557) – nieruchomy majątek spadkowy, pozostały po obywatelach każdego z obydwóch Umawiających się Państw, wliczając doń i przynależności, podlega podatkowi spadkowemu tylko w tem Państwie, w którem się znajduje.

A w myśl art. 2 ust. 1 ww. Konwencji – co do majątku spadkowego, po obywatelach każdego z obydwóch Państw, do którego nie mają zastosowania postanowienia art. 1, będą następujące zasady obowiązywać:

1. majątek ten podlega zasadniczo podatkowi spadkowemu w tem Państwie, którego obywatelem był spadkodawca w chwili swej śmierci;
2. jeśli jednak spadkodawca posiadał w chwili swej śmierci w drugim Państwie miejsce zamieszkania, to w tem Państwie należy poddać opodatkowaniu majątek spadkowy, tam się znajdujący;
3. jeśli spadkodawca w chwili swej śmierci posiadał miejsce zamieszkania w obydwóch Państwach, to wspomniany majątek spadkowy podlega podatkowi spadkowemu w tem Państwie, którego obywatelem był spadkodawca.
    

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ww. Konwencji – za miejsce zamieszkania w rozumieniu niniejszej Konwencji uważa się miejsce, w którem ktoś bądź posiada mieszkanie, co do którego stosownie do okoliczności należy przyjąć, że zamierza zatrzymać je na stałe, bądź gdzie przebywa i stosownie do okoliczności należy przyjąć, że w tem miejscu, albo w tym kraju nie zamierza przebywać tylko chwilowo.

Z tych przepisów wynika, że spadek (np. w postaci kwoty pieniężnej) nabyty przez obywatela polskiego (mieszkającego w Polsce) po obywatelu Austrii, który mieszkał w Austrii na podstawie art. 1 i art. 2 ust. 1 lit. a) ww. Konwencji polsko-austriackiej podlega podatkowi spadkowemu tylko w Austrii. W Polsce ów spadkobierca nie jest zobowiązany do złożenia zeznania podatkowego o nabyciu spadku (SD-3) ani do zapłaty podatku od spadku z Austrii.

Potwierdził to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 9 stycznia 2020 r. (sygn. 0111-KDIB2-2.4015.170.2019.1.HS), dotyczącej spadku nabytego w 2019 roku. Dyrektor KIS podkreślił, że nie przeczy takiej interpretacji fakt, że podatek od spadku został w Austrii zniesiony w 2008 roku.