REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady wyboru metody szacowania podstawy opodatkowania

Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Zasady wyboru metody szacowania podstawy opodatkowania /fot.Shutterstock
Zasady wyboru metody szacowania podstawy opodatkowania /fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił uwagę, że ustawodawca nałożył na organy obowiązek bardzo starannego wyboru metody szacowania podstawy opodatkowania. Niedopełnienie tego obowiązku nie pozwoli zrealizować celu szacowania, czyli określenia podstawy opodatkowania w wysokości zbliżonej do rzeczywistej podstawy opodatkowania.

REKLAMA

Autopromocja

Gdy organ podatkowy nie dysponuje danymi niezbędnymi do określenia podstawy opodatkowania, może ją określić w drodze oszacowania. Nie posiada jednak w tej kwestii dowolności. Powinien stosować metody oszacowania, które wskazuje mu Ordynacja podatkowa, a nie metodę opartą na fragmentarycznych wyliczeniach. „...oparcie wyliczeń tylko na wybranych dokumentach oznacza brak wszechstronnego i wyczerpującego rozpatrzenia materiału dowodowego” (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 29 marca 2019 r., sygn. akt I SA/Łd 124/19).

Metod oszacowania według Ordynacji podatkowej

Art. 23 § 3 Ordynacji podatkowej wskazuje sześć metod oszacowania, jakie organy podatkowe winny stosować w sytuacji braku ksiąg podatkowych albo innych danych, lub gdy wynikające z tych ksiąg, lub inne dane nie pozwalają na określenie podstawy opodatkowania, jak również, gdy podatnik naruszył warunki uprawniające do korzystania ze zryczałtowanej formy opodatkowania. Są to metody: porównawcza wewnętrzna, porównawcza zewnętrzna, remanentowa, produkcyjna, kosztowa oraz metoda udziału dochodu w obrocie.

Jak stanowi art. 23 § 5: „Określenie podstawy opodatkowania w drodze oszacowania powinno zmierzać do określenia jej w wysokości zbliżonej do rzeczywistej podstawy opodatkowania. Organ podatkowy, określając podstawę opodatkowania w drodze oszacowania, uzasadnia wybór metody oszacowania” (Dz.U. 1997 nr 137, poz. 926, ze zm.).

Przedsiębiorca zarabiał podejrzanie za mało

REKLAMA

Prowadząca sklep spożywczo-monopolowy podatniczka zadeklarowała osiągnięty w 2010 r. dochód z tytułu dokonanej za pośrednictwem tego sklepu sprzedaży w wysokości 11 315 zł. W opinii organów podatkowych wykazany dochód był zbyt niski, jak na tego typu działalność handlową, stąd zakwestionowały rzetelność prowadzonej księgi przychodów i rozchodów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Na podstawie paragonów fiskalnych z listopada i grudnia 2010 r. fiskus sporządził zestawienie uwzględniające ilości i ceny sprzedaży brutto w odniesieniu do wybranych grup asortymentu towarów i wyliczył średnią cenę sprzedaży brutto w tych miesiącach. Zestawił to z dokonanymi przez podatniczkę zakupami towaru w całym 2010 r., co pozwoliło organom obliczyć osobno marżę dla poszczególnych kategorii asortymentu: piwa, wina, wódki, papierosów, napojów i soków. W końcowym rozrachunku organy oszacowały wartość dokonanej w 2010 r. sprzedaży netto na kwotę o ponad 140 000 zł wyższą od tej zadeklarowanej przez podatniczkę.

Organy podatkowe nie miały do czego porównać

Dokonane przez organy podatkowe ustalenia legły u podstaw uznania za nierzetelną prowadzoną przez podatniczkę księgę podatkową. Organ poinformował więc o konieczności zastosowania metody szacunkowej do określenia podstawy opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych. Wyjaśnił jednak, że z uwagi na nieprzeprowadzenie kontroli i nieustalenie wysokości obrotów za wcześniejsze okresy nie jest możliwe porównanie tych okresów do okresu objętego badaniem. Dlatego też organ zadecydował o braku możliwości zastosowania którejś z metod szacowania, ustanowionych w art. 23 § 3 Ordynacji podatkowej.

Wyliczenia tylko z kilku dni

Reprezentujący podatniczkę doradca podatkowy zaskarżył takie rozstrzygnięcie organów, podnosząc, że w sposób nieuzasadniony odrzuciły one możliwość zastosowania najwłaściwszej dla oszacowania obrotu wyrobami alkoholowymi metody porównawczej wewnętrznej, opierając takie stanowisko na fakcie nieprzeprowadzenia kontroli i określenia obrotów we wcześniejszych okresach.

Zdaniem strony skarżącej dokonane przez organy wyliczenia marży były nieprawidłowe, bo organy oparły je na zaewidencjonowanej za pośrednictwem kasy fiskalnej sprzedaży jedynie z ośmiu dni listopada i ośmiu dni grudnia 2010 r., podczas gdy podatniczka przekazała kontrolującym wydruki z kasy, dokumentujące sprzedaż za całe te miesiące. Skarżąca zarzuciła fiskusowi także błędy przy ustaleniu średniej ceny sprzedaży wyrobów alkoholowych, poprzez nieuwzględnienie tzw. wielopaków. W ich ramach bowiem paragon uwzględniał jedynie cenę 1 sztuki towaru danego asortymentu, podczas gdy faktycznie sprzedawanych było kilka towarów. To zniekształcało wyliczoną w zakresie tego towaru marżę.

Sąd pierwszej instancji przyznał rację organom

WSA w Łodzi wyrokiem z 22 marca 2016 r. odrzucił skargę (sygn. akt I SA/Łd 1114/15). Przyznał rację poczynionym przez organy ustaleniom i uznał za właściwie uzasadnione wyjaśnienia co do konieczności odrzucenia metody porównawczej wewnętrznej do oszacowania podstawy opodatkowania. Nie przychylił się również do drugiego z zarzutów skarżącej, stwierdzając, że nie przedstawiła ona argumentów, dlaczego obliczenie średniej ceny sprzedaży na podstawie paragonów z większej liczby dni dałoby inny wynik. Uznał też za niewiarygodne i sprzeczne z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące, oraz warunków ich stosowania, ujmowania na paragonie fiskalnym sprzedaży jednej sztuki towaru, podczas gdy sprzedawano kilka.

Polecamy: Elektroniczna dokumentacja podatkowa

Obrót we wcześniejszych okresach

Podatniczka wniosła skargę kasacyjną, którą 28 listopada 2018 r. NSA uznał za zasadną. Przychylił się do zarzutu błędnego przyjęcia przez organy braku podstaw do dokonania oszacowania wg metod wskazanych w art. 23 § 3 Ordynacji podatkowej, z tego tylko powodu, że nie przeprowadzono wcześniej kontroli i nie określono wysokości obrotów za wcześniejsze okresy u tej podatniczki. NSA, przywołując głos orzecznictwa, stwierdził, iż: „...brak kontroli za poprzednie okresy rozliczeniowe nie jest wystarczający, aby stwierdzić, że obroty uzyskane przez podatnika w poprzednich okresach rozliczeniowych nie są znane, jeżeli obroty te zostały zadeklarowane, a organ podatkowy nie podważył opartego na nich rozliczenia podatkowego. Z art. 23 § 3 pkt 1) o.p. nie wynika, że obroty "znane" to obroty, których wysokość została zweryfikowana przez organy podatkowe” (sygn. akt II FSK 3326/16).


Lekcja prawa podatkowego

NSA w swoim wyroku zwrócił uwagę, że w czasie wydawania decyzji przez organy obowiązywał art. 23 § 4 O.p., który wyraźnie stanowił, iż organ podatkowy może stosować inne metody oszacowania niż wskazane w § 3, tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Ustawodawca nałożył więc na organy obowiązek bardzo starannego wyboru metody szacowania podstawy opodatkowania. Niedopełnienie tego obowiązku nie pozwoli zrealizować celu szacowania, o którym stanowi § 5 tego artykułu, czyli określenia podstawy opodatkowania w wysokości zbliżonej do rzeczywistej podstawy opodatkowania.

Naruszenie zasady prawdy obiektywnej

Związany wykładnią sądu kasacyjnego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uchylił decyzje organów, przyznając, że rację miała skarżąca, zarzucając im odrzucenie możliwości zastosowania priorytetowej – w świetle Ordynacji podatkowej – metody szacowania, bez należytego uzasadnienia. Niedokonanie kontroli w poprzednich okresach rozliczeniowych nie oznacza, że obroty dokonane przez podatniczkę w tych okresach nie są organom znane, skoro nie podważyły one złożonych przez nią za te wcześniejsze okresy rozliczeń.

WSA przywołał w swoim wyroku wszystkie wskazane przez NSA błędy organów, dotyczące wybiórczej oceny materiału dowodowego czy uśredniania cen grup asortymentowych, zamiast poszczególnych towarów. W zakończeniu uzasadnienia swojego wyroku powtórzył również pouczenie sądu wyższej instancji, że brak jest uzasadnionych przyczyn, dla których organy nie zastosowały drugiej ze wskazanych w art. 23 § 3 O.p. metod – metody porównawczej zewnętrznej. Polega ona na porównaniu wysokości obrotów w innych przedsiębiorstwach prowadzących działalność w podobnych warunkach i o podobnym zakresie.

„W ocenie sądu, oparcie wyliczeń tylko na wybranych dokumentach oznacza brak wszechstronnego i wyczerpującego rozpatrzenia materiału dowodowego. Skutkuje to ustaleniem, że organy podatkowe naruszyły zasadę prawdy obiektywnej, określoną w art. 122 O.p., której realizacji służy ustanowiony w art. 187 § 1 O.p. obowiązek organów podatkowych zebrania i w sposób wyczerpujący rozpatrzenia całego materiału dowodowego. (...) Odstąpienie od zastosowania tej metody (porównawczej – przyp.) może uzasadniać ustalenie, iż brak jest podmiotów, z których obrotami można wiarygodnie porównać obroty podatnika, nie zaś okoliczność, że nie zebrano danych w tym zakresie. Trudno zaś przyjąć, że w dużym mieście w okolicy, gdzie skarżąca prowadzi działalność gospodarczą, nie ma innych sklepów, w których sprzedawane są artykuły spożywcze, napoje, alkohole i papierosy” (sygn. akt I SA/Łd 124/19).

Licencja na zarabianie

Dlaczego organy nie stosują się do wskazań ustawy, która im właśnie powinna być najlepiej znana, i dokonują samodzielnego wyboru sposobu określenia podstawy opodatkowania? Bo „mogą”, przynajmniej do czasu poddania takiego postępowania organów kontroli sądu. Poza tym, gdyby podatniczka nie skorzystała z pomocy doradcy podatkowego, prawdopodobnie zgodziłaby się z wolą organu. Trzeba pamiętać, że podatki stanowią źródło dochodów Skarbu Państwa, na którego straży organy podatkowe stoją. A swoboda oszacowania pozwala na większą swobodę w wymiarze opodatkowania.

radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
2 maja 2023 r. (wtorek)
4 maja 2023 r. (czwartek)
29 kwietnia 2023 r. (sobota)
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Małe polskie firmy będą mogły korzystać ze zwolnienia z VAT w innych państwach członkowskich UE

Jest projekt ustawy upraszczający i modyfikujący obowiązki w podatku VAT, który zakłada między innymi, że małe polskie firmy będą mogły korzystać ze zwolnienia z VAT w innych państwach członkowskich UE. Nowe regulacje mają wejść w życie 1 stycznia 2025 r.

Najniższa krajowa 2025: 4666 zł brutto (ok. 3510 netto). 30,50 zł minimalnej stawki godzinowej. Ostateczna decyzja rządu

Rząd dorzucił 40 zł do wcześniej proponowanej kwoty minimalnego wynagrodzenia w przyszłym roku. Płaca minimalna (tzw. najniższa krajowa) w 2025 r. wzrośnie do 4666 zł brutto. Wcześniej rząd na posiedzeniu Rady Dialogu Społecznego proponował 4626 zł brutto. Natomiast minimalna stawka godzinowa wyniesie w 2025 roku do 30,50 zł. Takie kwoty znalazły się w najnowszej wersji projektu rozporządzenia skierowanej 12 września 2024 r. do podpisu Prezesa Rady Ministrów.

Budujesz podjazd (pochylnię) dla osoby niepełnosprawnej? Sprawdź możliwość odliczenia podatkowego

Budowa pochylni (rampy) dla osoby niepełnosprawnej a kwestia podatków. Czy możliwe jest odliczenie w ramach ulgi rehabilitacyjnej kosztów poniesionych na budowę pochylni (rampy) dla osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności? Co mówią przepisy ustawy o PIT?

Problem z fikcyjnymi fakturami wciąż jest poważny. Wartość lewych faktur w pierwszym półroczu br. wyniosła 4,25 mld zł i była o 23,5% większa niż rok wcześniej

Fikcyjne faktury są nadal poważnym problemem dla obrotu gospodarczego. Mimo że skarbówka coraz sprawniej walczy z lewymi fakturami i tylko w I półroczu tego roku wykryła ich ponad 140 tys. Okazuje się, że wartość lewych faktur w pierwszym półroczu br. wyniosła 4,25 mld zł i była o 23,5% większa niż rok wcześniej.

REKLAMA

Przedsiębiorcy mają dość łamania prawa przez urzędników skarbowych i ZUS. Czas skończyć z bezprawiem urzędniczym

Przedsiębiorcy są zdania, że bezprawie urzędnicze to problem, który trzeba szybko rozwiązać. Należy skończyć z łamaniem prawa urzędników skarbowych, organów ścigania i ZUS, czego nagminnie dopuszczają się wobec nich. To mocne postulaty „Nowej Polityki Gospodarczej” jakie wysunęły Rada Przedsiębiorców i Rada Naukowa przy Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Ile wynosi składka KRUS na IV kwartał 2024 r.?

Składka na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie w IV kwartale 2024 roku. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) uchwaliła wysokość składek dla rolnika, małżonka, domownika i pomocnika rolnika. Podała również wysokość składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe.

Dokument urzędowy dla podatnika może potwierdzać wyprowadzenie towaru z UE w świetle wydanej interpretacji podatkowej

Należy zwrócić szczególną uwagę  na propozycję firm kurierskich co do wywozu towaru poza UE po wejściu w życie przepisów likwidujących procedurę uproszczoną w wywozie. Procedura uproszczona w wywozie działa tylko do końca października 2024. Jest to niewątpliwie wezwanie dla wszystkich obsługujących łańcuch dostaw. Beż wątpienia spowoduje to trudności w procedowaniu zgłoszeń celnych na oddziałach celnych z powodu obsługi ich przez funkcjonariuszy celno – skarbowych. Dlatego też część firm kurierskich próbowało wyjść naprzeciw i proponowała tzw. odprawy kurierskie dla przesyłek do 1000 EUR i tu zaczyna się problem.

Niewykorzystany urlop wypoczynkowy - kary, przedawnienie. Co, gdy pracownik nie chce wykorzystać zaległego urlopu?

Urlop wypoczynkowy jest jednym z fundamentalnych praw pracowniczych, które ma na celu zapewnienie pracownikom odpowiedniego odpoczynku oraz regeneracji sił. W Polsce prawo do urlopu jest uregulowane w Kodeksie pracy, a pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi przysługującego mu urlopu w ustalonym terminie. W praktyce jednak, nie zawsze udaje się wykorzystać wszystkie dni urlopowe w danym roku kalendarzowym. Z tego powodu warto zwrócić uwagę na przepisy dotyczące terminu wykorzystania zaległych dni urlopowych, a także na konsekwencje niewykorzystania urlopu.

REKLAMA

Nowy podatek! Lewica ma plan na pustostany, który ma być remedium na 2 mln niewykorzystywanych nieruchomości

Pojawi się projekt ustawy dotyczący wykorzystania 2 mln pustostanów - zapowiedział lider Lewicy Włodzimierz Czarzasty. Lewica chce rozpoczęcia dyskusji z samorządami na temat wprowadzenia podatku od pustostanów. Podatek taki samorządy mogłyby wprowadzać na obszarach, gdzie występują największe trudności na rynku mieszkaniowym.

Komunikat PFRON: Przedłużenie orzeczenia o niepełnosprawności (3 kluczowe przepisy). Co zrobić by dalej dostawać dofinansowanie do wynagrodzeń lub refundację składek ZUS lub KRUS?

W komunikacie z 5 września 2024 r. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wyjaśnił, jak stosować w praktyce przepisy dot. przedłużania orzeczeń o stopniu niepełnosprawności - w kontekście dofinansowania do wynagrodzeń lub refundacji składek ZUS lub KRUS.

REKLAMA