REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kontrola podatkowa i skarbowa – prawa i obowiązki kontrolowanych oraz kontrolujących

Kontrola podatkowa i skarbowa – prawa i obowiązki podatników oraz kontrolujących
Kontrola podatkowa i skarbowa – prawa i obowiązki podatników oraz kontrolujących

REKLAMA

REKLAMA

Prawa i obowiązki kontrolowanych podatników i kontrolujących urzędników są co do zasady takie same zarówno podczas kontroli podatkowej prowadzonej przez urzędy skarbowe, jak też w postępowaniu kontrolnym przeprowadzanym przez urzędy kontroli skarbowej.

Uprawnienia kontrolującego

W zakresie wynikającym z upoważnienia kontrolujący upoważniony jest w szczególności do:

Autopromocja

Wszczęcia z urzędu ustawowo nazwanej kontroli podatkowej, co do zasady przez doręczenie kontrolowanemu upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz okazanie legitymacji służbowej

282 i 284 OP

Wstępu na grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń kontrolowanego

286 § 1 pkt 1 OP

Wstępu do lokali mieszkalnych, w przypadku gdy jest tam powadzona działalność gospodarcza

286 § 1 pkt 2 OP

Żądania okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin

286 § 1 pkt 3 OP

Żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków

i udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej

286 § 1 pkt 4 OP

Zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontrolą

286 § 1 pkt 5 OP

Zabezpieczania zebranych dowodów

286 § 1 pkt 6 OP

Legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli

286 § 1 pkt 7 OP

Żądania przeprowadzenia spisu z natury

286 § 1 pkt 8 OP

Przesłuchiwania świadków, kontrolowanego oraz osób upoważnionych do jego reprezentowania czy prowadzenia jego spraw, a także pracowników i współdziałających z kontrolowanym

286 § 1 pkt 9 OP

Zasięgania opinii biegłych

286 § 1 pkt 10 OP

Zażądania wydania na czas trwania kontroli innych przedmiotów i dokumentów niezbędnych dla kontroli; dotyczy to zwłaszcza próbek towarów oraz akt, ksiąg i dokumentów, związanych

z przedmiotem kontroli

286 § 2 OP

Przeglądania akt postępowania przygotowawczego i sądowego, akt spraw sądowych, a także dokumentów zawierających tajemnicę państwową, służbową lub zawodową; może również sporządzać z nich odpisy i notatki, z zachowaniem odpowiednich przepisów dotyczących tajemnicy państwowej oraz urzędowania sądów

286 § 3 OP

Wezwania w razie uzasadnionej potrzeby, na pomoc organu policji, straży granicznej lub straży miejskiej (gminnej), jeżeli trafi na opór uniemożliwiający lub utrudniający przeprowadzenie czynności kontrolnych, albo zwrócenia się o ich asystę, gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że na taki opór natrafi.

286a § 1 OP

Jak przygotować się do kontroli podatkowych i postępowań kontrolnych? – webinarium 10 marca o godzinie 10:00

Obowiązki kontrolującego

Do podstawowych obowiązków kontrolującego, którym odpowiadają stosowne uprawnienia kontrolowanego należą w szczególności

Okazanie kontrolowanemu upoważnienia do kontroli oraz legitymacji służbowej (tylko wyjątkowo kontrola może być wszczęta bez upoważnienia)

284 § 1 OP

Dokonywanie czynności kontrolnych w obecności kontrolowanego, reprezentanta kontrolowanego lub pełnomocnika

285 § 1 OP

Sporządzenie odpowiedniego protokołu kontroli

290 OP

Doręczenie protokołu kontrolowanemu

290 § 6 OP

Informowanie kontrolowanego o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków, opinii biegłych lub oględzin

289 § 1 OP

Rozpatrzenie wyjaśnień i zastrzeżeń kontrolowanego w terminie 14 dni od dnia ich doręczenia

291 OP

Pouczenie kontrolowanego o przysługujących mu prawach i ciążących na nim obowiązkach

283 § 2 OP

Dokonywanie odpowiednich wpisów w książce kontroli, prowadzonej przez przedsiębiorcę (art. 81 ust. 2 oraz art. 83 ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) – w przypadku kontroli podatkowej.

Monitor Księgowego – prenumerata

Uprawnienia kontrolowanego

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Najważniejszym uprawnieniem kontrolowanego jest jego prawo do czynnego udziału w przeprowadzanej kontroli. Ma on w szczególności

Prawo żądania od kontrolującego okazania upoważnienia do przeprowadzenia kontroli i legitymacji służbowej

284 § 1 OP

Prawo udziału w czynności przesłuchania świadka, dokonywania oględzin i dowodu z biegłego

289 § 1 OP

Prawo do składania wyjaśnień z własnej inicjatywy i wnoszenia dowodów

188 OP

Prawo do przeglądania akt, sporządzania ich odpisów, kopii i notatek

178 OP

Prawo do żądania wyłączenia pracownika organu kontroli z postępowania kontrolnego (warunki określa art. 130 OP)

130 OP

Prawo do złożenia wyjaśnień i zastrzeżeń do protokołu kontroli

291 OP

Odsetki 2016 – rewolucyjne zmiany

Obowiązki kontrolowanego

Kontrolowany (lub odpowiednia osoba upoważniona) obowiązany jest umożliwić dokonanie czynności kontrolnych. Przede wszystkim obowiązany jest do:

Udzielania wszelkich wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli

287 § 3 OP

Dostarczania żądanych dokumentów

287 § 3 OP

Zawiadomienia o każdej zmianie adresu, w tym adresu elektronicznego

146 OP

Umożliwienia (nieodpłatnie) utrwalania informacji (czyli filmowania, fotografowania oraz utrwalania na innych nośnikach), jeżeli takie utrwalenie może stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu

287 § 1 OP

Przedstawienia (nieodpłatnie i na żądanie kontrolującego) tłumaczenia na język polski sporządzonej w języku obcym dokumentacji dotyczącej spraw będących przedmiotem kontroli

287 § 1 OP

Przekazania, za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznym nośniku danych wyciągu z ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych, jeżeli kontrolowany prowadzi księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych

287 § 1 OP

Zapewnienia kontrolującemu warunków do pracy, w tym w miarę możliwości samodzielnego pomieszczenia i miejsca do przechowywania dokumentów

287 § 3 OP

Wydania (na żądanie kontrolującego) akt, ksiąg i dokumentów na czas trwania kontroli,

w przypadku gdy kontrolowany nie może wywiązać się z obowiązku, o którym mowa w punkcie powyżej

286 § 2 pkt 2 OP

Złożenia oświadczenia o stanie majątkowym na określony dzień (art. 285a, jeżeli kontrolowany jest osobą fizyczną)

285a OP

Wskazania pełnomocnika na wypadek jego nieobecności w trakcie kontroli

284 § 1 OP

Prowadzenia i przechowywania w swojej siedzibie książki kontroli (art. 81 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) – w przypadku kontroli podatkowej

81 usdg

Dokonywania wpisów do książki kontroli informujących o wykonaniu (bądź uchyleniu) zaleceń pokontrolnych (art. 81 ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) – w przypadku kontroli podatkowej

81 ust. 3 usdg

Pełnomocnik/ reprezentant kontrolowanego

Zasadą jest wykonywanie czynności kontrolnych w obecności kontrolowanego, reprezentanta kontrolowanego lub jego pełnomocnika.

Gdy kontrolowanym jest osoba fizyczna:

- zgodnie z art. 284 § 1 Ordynacji podatkowej kontrolowany obowiązany jest ustanowić pełnomocnika na wypadek swojej nieobecności w czasie kontroli, jeżeli nie ustanowił pełnomocnika ogólnego lub szczególnego.

Gdy kontrolowanym jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej:

- W trakcie kontroli reprezentować go mogą członkowi zarządu, wspólnicy albo inne osoby upoważnione do reprezentowania lub prowadzenia jego spraw (reprezentant kontrolowanego).

- Spółka może wyznaczyć także pełnomocnika ogólnego lub szczególnego.

W razie nieobecności kontrolowanego, reprezentanta kontrolowanego lub pełnomocnika, kontrolujący wzywa do stawienia się w siedzibie organu podatkowego następnego dnia po upływie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

W przypadku niestawienia się w terminie, kontrolę uznaje się za wszczętą w dniu upływu tego terminu a upoważnienie doręcza się niezwłocznie, gdy ta osoba stawi się w miejscu prowadzenia kontroli.

Podmiot kontrolowany może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jego osobistego działania.

Pełnomocnictwo może być ogólne, szczególne albo do doręczeń.

Pełnomocnictwa muszą być składane na formularzach określonych w Rozporządzeniu MF z 28.12.2015 w sprawie wzorów pełnomocnictwa szczególnego i pełnomocnictwa do doręczeń oraz wzorów zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu tych pełnomocnictw.

Pełnomocnictwa podatkowe 2016 - ogólne, szczególne i do doręczeń

Pełnomocnikiem może być (zgodnie z art. 138b Ordynacji podatkowej) osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Natomiast do zawodowego wykonywania czynności przed organami uprawnieni są doradcy podatkowi, radcowie prawni, adwokaci oraz biegli rewidenci.


Rodzaje czynności kontrolnych:

- Zeznania świadków

- Opinie biegłych

- Oględziny

Kontrolujący mają prawo do przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków, opinii biegłych oraz oględzin. Mogą więc przesłuchiwać, np. pracowników kontrolowanego podmiotu.

Organy kontroli muszą jednak poinformować kontrolowanego (lub osobę go reprezentującą) o miejscu i terminie przeprowadzenia tych czynności z odpowiednim wyprzedzeniem (art. 289 OP).

W przypadku dowodu z zeznań świadków i biegłych –kontrolowany musi być zawiadomiony przynajmniej na 3 dni przed terminem przeprowadzenia tych czynności.

W razie dowodu z oględzin - nie później niż bezpośrednio przed podjęciem tych czynności.

W przypadku jednak, gdy nieobecny jest kontrolowany lub osoba go reprezentująca, a okoliczności faktyczne uzasadniają natychmiastowe przeprowadzenie dowodu przez kontrolującego –czynności takie mogą być podjęte od razu, pod nieobecność kontrolowanego(lub osoby go reprezentującej), bez obowiązku powiadamiania o tym fakcie.

IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

Badanie dokumentów

Zgodnie z artykułem 286 §1 pkt 4 Ordynacji podatkowej, kontrolujący mogą żądać udostępnienia akt, ksiąg i innej dokumentacji tylko odnośnie dokumentów związanych z przedmiotem kontroli. Kontrolujący mogą żądać dokumentacji spoza zakresu kontroli tylko wtedy, jeśli wskażą związek żądanej dokumentacji z przedmiotem kontroli.

W konsekwencji, kontrolujący nie mogą przeglądać wszystkich dokumentów kontrolowanego.

Kontrolujący (zgodnie z art. 189 OP) mogą wyznaczyć kontrolowanemu termin do dostarczenia dowodu, który jest w jego posiadaniu. Termin taki powinien być ustalony przy uwzględnieniu charakteru dowodu i stanu postępowania. Nie powinien być jednak krótszy niż 3 dni. Gdy termin ten zostanie niedotrzymany, kontrolowany powinien od razu zawiadomić o tym pisemnie organ kontrolujący, podając przyczyny i wskazując nowy termin. Takie zachowanie zmniejsza ryzyko zarzucenia kontrolowanemu utrudniania kontroli.

Kontrolujący może zażądać wydania dokumentacji kontrolowanego, w celu zbadania jej poza siedzibą kontrolowanego podmiotu. Może to nastąpić:

- W razie powzięcia uzasadnionego podejrzenia, iż księgi kontrolowanego są nierzetelne;

- Gdy kontrolowany nie zapewnia kontrolującym warunków umożliwiających wykonywanie czynności kontrolnych (np. nie udostępnia im samodzielnego pomieszczenia lub miejsca do przechowywania dokumentów).

Wydawanie ksiąg i innych dokumentów prowadzącym kontrolę wymaga pokwitowania ich odbioru.

Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)
Autorzy: prof. dr hab. Irena Olchowicz, dr Agnieszka Tłaczała, dr Wanda Wojas, Ewa Sobińska, Katarzyna Kędziora, Justyna Beata Zakrzewska, dr Gyöngyvér Takáts

„Kontrola krzyżowa”

Kontrola krzyżowa polega na badaniu dokumentów kontrahentów kontrolowanego - organom kontroli w określonych przypadkach przysługuje prawo zażądania przedstawienia niektórych dokumentów przez kontrahentów kontrolowanego.

Obecnie przepisy dotyczące kontroli usunięto z działu OP „Kontrola podatkowa” i umieszczano je w dziale „Czynności sprawdzające”. Ponadto, regulacje dotyczące kontroli krzyżowej zawarto także w ustawie o KS. Polega to na wezwaniu podatnika (kontrahenta kontrolowanego) do przedstawienia dokumentów lub złożenia wyjaśnień, a więc czynności, w toku których uprawnienia organu w stosunku do kontrahenta są mniejsze niż w przypadku kontroli.

W myśl regulującego tę kwestię art. 274c OP, sprawdzenie dokumentów u kontrahenta podatnika może być dokonane jedynie odnośnie dokumentów w zakresie objętym kontrolą u podatnika, a z czynności tych sporządza się protokół.

Na podstawie art. 13b ustawy o KS inspektor w związku z prowadzoną u kontrolowanego kontrola może zażądać od jego kontrahentów przedstawienia odpowiednich dokumentów, w celu sprawdzenia ich prawdziwości i rzetelności.

Dodatkowo, jeżeli miejsce zamieszkania, siedziba lub miejsce wykonywania działalności kontrahenta kontrolowanego znajdują się poza obszarem działania organu kontroli skarbowej, czynności na zlecenie tego organu może przeprowadzić także inspektor lub pracownik upoważniony przez organ kontroli skarbowej właściwy ze względu na miejsce zamieszkania, siedzibę lub miejsce wykonywania działalności kontrahenta. Uwalnia to UKS od konieczności wszczynania odrębnych postępowań kontrolnych z uwagi na wykonywanie poszczególnych czynności przez różne urzędy na terenie całej Polski.

Sprawdzane u kontrahentów dokumenty muszą się mieścić w zakresie objętym postępowaniem kontrolnym lub kontrolą podatkową, a celem działań kontrolerów ma być sprawdzenie ich prawidłowości i rzetelności.

Informacje z instytucji finansowych

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej oraz Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej

Naczelnik Urzędu Skarbowego oraz Naczelnik Urzędu Celnego

Odnośnie posiadanych rachunków pieniężnych lub rachunków papierów wartościowych, a także nabytych akcji

i obligacji Skarbu Państwa – możliwość wystąpienia z żądaniem sporządzenia i przekazania informacji do innych niż

banki podmiotów prowadzących biura maklerskie.

Możliwość wystąpienia do towarzystwa funduszy powierniczych z żądaniem sporządzenia informacji o umorzonych jednostkach uczestnictwa.

Ze wszystkimi wskazanymi powyżej żądaniami możliwość wystąpienia również w związku z toczącym się postępowaniem kontrolnym

i po uprzednim wezwaniu podatnika

do udzielenia informacji w tym zakresie lub do upoważnienia instytucji finansowych

do udzielenia informacji, w sytuacji, gdy:

  • Podatnik nie udzielił zgody na udzielenie tych informacji,
  • Nie upoważnił inspektora

do wystąpienia o ich uzyskanie albo

  • W terminie wyznaczonym przez inspektora tych informacji nie udzielił lub też nie udzielił upoważnienia do ich przekazania.

Możliwość wystąpienia powyższymi żądaniami wyłącznie w związku

z toczącym się postępowaniem podatkowym, jeżeli ze zgromadzonych dowodów wynika, iż zachodzi potrzeba ich uzupełnienia lub porównania

z informacjami pochodzącymi z banku.

Możliwość wystąpienia powyższymi żądaniami do banku po uprzednim wezwaniu podatnika do udzielenia informacji w tym zakresie lub

do upoważnienia naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego do wystąpienia o przekazanie informacji, w sytuacji, gdy:

  • Podatnik nie udzielił informacji lub
  • Nie upoważnił naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego do wystąpienia o ich uzyskanie.

Źródło: broszura „Pod lupą fiskusa - kontrole podatkowe i skarbowe - praktyczny przewodnik dla przedsiębiorców”, przygotowana przez zespół do spraw postępowań spornych i doradztwa regulacyjnego PwC.

Autorzy:

Jan Tokarski

tel.: +48 502 184 651

jan.tokarski@pl.pwc.com

Andrzej Zubik

tel.: +48 502 184 689

andrzej.zubik@pl.pwc.com

Mariusz Marecki

tel.: +48 519 504 787

mariusz.marecki@pl.pwc.com

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    Zmienia się odpowiedzialność związana z klasyfikacją towarów. Przewoźnicy mogą zapłacić mandat karny

    Znajomość prawidłowej klasyfikacji towarów to podstawa właściwego zgłoszenia celnego w procedurach celnych wywozowych i przywozowych, a także przy określaniu stawki cła i podatku VAT w sprzedaży wewnątrz UE. Wprowadzany właśnie w życie unijny Import Control System 2 nakłada na przewoźników nowe obowiązki. – Firmy transportowe biorą pełną odpowiedzialność za towar wprowadzany na obszar Unii Europejskiej. Muszą posiadać wszystkie dane na temat stron transakcji i HS kodów towarów – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

    Oszczędności Polaków 2024. Na rachunkach bankowych jest 1 223,46 mld zł

    Gospodarstwa domowe w Polsce w końcu lutego 2024 roku dysponowały na rachunkach bankowych środkami w wysokości 1 223,46 mld zł. Były one o 15,20 mld i 1,26% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 120,54 mld zł tj. 10,9% większe niż przed rokiem (w styczniu roczna dynamika tych depozytów wynosiła 11,3%).

    REKLAMA