Jak toczy się postępowanie nakazowe co do wykroczenia lub przestępstwa skarbowego?

Przepisy dotyczące przebiegu i regulacji postępowania nakazowego zawarte są przede wszystkim w art. 500-507  kodeksu postępowania karnego (ustawa z dnia 6.06.1997 r. kodeks postępowania karnego, Dz.U.97.89.555 ), dalej k.p.k.

Kodeks karny skarbowy, dalej k.k.s. (ustawa z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy, Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765)  w art. 113 zawiera odesłanie do przepisów kodeksu karnego. K.k.s. wprowadza jednak odmienności w art. 171 i 172.

Zatem postępowanie nakazowe toczy się na podstawie przepisów k.p.k. ze zmianami zawartymi w k.k.s.

Kodeks postępowania karnego za podstawową formę procesu przyjmuje postępowanie zwyczajne. Jednak określone sprawy mogą być rozpoznawane w jednym z postępowań szczególnych.

Do nich należy m.in. postępowanie uproszczone oraz postępowanie nakazowe. Postępowania szczególne mają na celu ograniczenie formalizmu oraz skrócenie czasu rozpoznawania sprawy.

Kiedy można rozpoznać sprawę w postępowaniu nakazowym?

W postępowaniu tym mogą być rozpoznawane zarówno wykroczenia jak i przestępstwa skarbowe. Warunkiem jednak jest to, aby sprawy te spełniały kryteria (przesłanki) do zastosowania postępowania uproszczonego. Oznacza to, że przed trafieniem sprawy do sądu musi być przeprowadzone dochodzenie, nie śledztwo.

W przypadku wykroczeń sytuacja jest jasna, ponieważ dla wszystkich wykroczeń ustawa przewiduje przeprowadzenie dochodzenia. Art. 117 § 1 k.k.s. również wyraźnie wskazuje, że orzekanie w sprawach o wykroczenia skarbowe następuje wyłącznie w postępowaniu nakazowym lub uproszczonym.

Sprawa o przestępstwo skarbowe może być rozpoznana w trybie postępowania nakazowego, jeżeli równocześnie podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym (art. 500 k.p.k.1 w związku z art. 113 § 1 k.k.s.). Tak się nie stanie, jeśli wcześniej prowadzone było dochodzenie.

Przesłanki postępowania nakazowego.

Aby móc rozpoznać sprawę w tym trybie muszą zajść:

1)      przesłanki pozytywne - czyli takie, które muszą wystąpić, aby tryb nakazowy był dopuszczalny oraz

2)      przesłanki negatywne - nie mogą wystąpić, aby zastosowanie postępowania nakazowego było możliwe.

Przesłanki pozytywne:

Do podstawowej przesłanki pozytywnej należy wymóg, aby sprawa była możliwa do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym. Ten tryb można stosować się, jeśli postępowanie przygotowawcze było prowadzone w formie dochodzenia.

O warunku rzeczywistego przeprowadzenia dochodzenia decyduje zakończenie postępowania przygotowawczego w tej formie (art. 500 § 1 i 3 k.p.k).