Wytyczne kierowane do organów podatkowych jako wyznacznik standardów w przedsiębiorstwie

Krajowe organy podatkowe nie tylko mogą, ale powinny odmówić prawa do odliczenia podatku naliczonego podatnikowi, jeżeli na podstawie obiektywnych przesłanek zostanie udowodnione, że skorzystanie z tego prawa wiązałoby się z oszustwem lub nadużyciem. To znaczy, że odmowa prawa do odliczenia podatku naliczonego powinna mieć miejsce w każdym przypadku, gdy sam podatnik popełnia oszustwo lub nadużycie, jak i wtedy, gdy podatnik ten wiedział lub powinien był wiedzieć, że przez nabycie towaru uczestniczył w transakcji związanej z oszustwem w zakresie VAT.

Autopromocja

Jednocześnie w sytuacji, gdy podatnik nie wiedział, że transakcja nabycia towaru została zorganizowana w związku z popełnieniem przez inny podmiot oszustwa lub nadużycia, prawo do odliczenia podatku naliczonego nie powinno zostać mu odebrane, jeżeli podatnik, przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć, że transakcja ta służy oszustwu lub nadużyciu w zakresie VAT.

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Polecamy: Biuletyn VAT

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Opracowana przez Ministerstwo Finansów „Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych” (zwana dalej „Metodyką” lub opracowaniem) jest kolejnym po Jednolitym Pliku Kontrolnym i STIR rozwiązaniem mającym na celu ułatwienie zwalczania oszustw i ewentualnych nadużyć. Zawiera opracowane w oparciu o konsultacje z przedsiębiorcami wytyczne, w jaki sposób organy podatkowe powinny potraktować kwestię dochowania przez podatnika należytej staranności. Opracowanie określa również rekomendacje dla KAS w zakresie tego, co należy badać w pierwszej kolejności, uwzględniając te działania, które w praktyce może realnie wykonać podatnik, aby rzetelnie zweryfikować swoich kontrahentów, jak również ma na celu zwiększenie pewność obrotu krajowego i przejrzystości działań KAS. W praktyce oznacza to, że „Metodyka” określa najistotniejsze okoliczności, które powinny być brane pod uwagę przy ocenie zachowania podatników, którzy sami nie dokonali oszustwa w zakresie podatku VAT oraz nie wiedzieli, że transakcja, w wyniku której nabyli towar, służy oszustwu w zakresie VAT.

Dotychczas podatnicy oraz organy podatkowe próbując określić pojęcie należytej staranności i dobrej wiary mogły bazować jedynie na orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Powstała publikacja, choć kierowana jest głównie do organów podatkowych, to stanowi również punkt odniesienia dla podatników. Oznacza to, że podatnicy podejmujący wskazane w „Metodyce” działania niwelują ryzyko niedochowania należytej staranności przy weryfikacji swojego kontrahenta, czyli dostawcy towaru i okoliczności transakcji z nim zawieranej. Zignorowanie obiektywnych okoliczności, wskazujących na to, że celem transakcji może być oszustwo lub naruszenie prawa, powinno skutkować zakwestionowaniem prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Opracowanie wprowadza zatem standardy działań zarówno organów jak i podatników, choć do ostatnich nie jest kierowane wprost. Ocena należytej staranności zostanie w ten sposób ujednolicona, co pozwoli organom podatkowym rozwiać wątpliwości w prowadzonych postępowaniach, a podatnikom ograniczyć ryzyko podatkowe. Podkreślić jednak należy, że dokument nie chroni wprost podatników, a może być jedynie wskazówką do wdrażanych standardów i dobrych praktyk biznesowych. Niepodjęcie działań wskazanych w opracowaniu nie powoduje automatycznie utraty prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT. W przypadku kwestionowania rozliczeń w podatku VAT, podatnik może wykazywać, że dochował należytej staranności przy zawieraniu transakcji w dowolny inny sposób.

„Metodyka” będzie aktualizowana m.in. pod kątem zmian w przepisach prawa, dostosowania jej treści do aktualnych potrzeb KAS oraz gdyby na taką konieczność wskazywała praktyka życia gospodarczego. Ministerstwo nie wyklucza również przygotowania w przyszłości podobnych wytycznych skierowanych do podatników.

Alicja Ziółek, doradca podatkowy, starszy konsultant podatkowy w ECDDP sp. z o.o.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź