REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dowody przeciw podatnikowi zebrane w innym postępowaniu - wyrok TSUE

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Dowody przeciw podatnikowi zebrane w innym postępowaniu - wyrok TSUE
Dowody przeciw podatnikowi zebrane w innym postępowaniu - wyrok TSUE
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Organy podatkowe nie mogą bez ograniczeń wykorzystywać przeciw podatnikom dowodów zebranych w sprawie innego podmiotu. Jeśli tak robią, a kontrolowany podatnik o tym nie wie, to decyzja w jego sprawie może zostać uchylona. Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 16 października 2019 r. interpretując dyrektywę VAT i art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

Orzeczenie to (sygn. C‑189/18) dotyczyło węgierskiej spółki Glencore, ale ma znaczenie również dla polskich podatników.

REKLAMA

Autopromocja

– W świetle tego wyroku ukrócona powinna zostać praktyka organów podatkowych polegająca na tym, że włączają one materiał dowodowy zebrany w innym postępowaniu, ale uniemożliwiają badanemu podatnikowi odniesienie się do wszystkich dowodów w sprawie – komentuje Alicja Sarna, partner i doradca podatkowy w MDDP.

Jej zdaniem jeśli organy podatkowe zdecydują się na włączenie do akt sprawy materiału z innych postępowań (także karnych), to będą musiały wykazać, że uzyskanie i wykorzystanie tych dowodów nastąpiło zgodnie z prawem.

– Uchybienie temu obowiązkowi powinno skutkować pominięciem niewłaściwie zgromadzonych dowodów, o czym oczywiście przesądzą sądy administracyjne – podsumowuje ekspertka.

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecamy: INFORLEX Biznes

Prawo do obrony

Wyrok dotyczył spółki zajmującej się sprzedażą hurtową zboża, nasion oleistych i pasz dla zwierząt. Węgierski fiskus uznał, że w latach 2010-2011 uczestniczyła ona w oszustwie karuzelowym i bezprawnie odliczyła VAT.

W skardze do sądu Glencore zarzuciła organom naruszenie art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, który gwarantuje prawo do obrony. Urzędnicy korzystali bowiem z dowodów w sprawie karnej przeciw dostawcom Glencore, ale nie udostępnili tych dokumentów spółce. Zapoznała się ona jedynie z fragmentami, wybranymi przez samego fiskusa.

Sąd administracyjny nie rozstrzygnął tej sprawy, tylko wystąpił z pytaniem prejudycjalnym do unijnego trybunału.

TSUE orzekł, że co prawda organy podatkowe mogą w postępowaniu administracyjnym dotyczącym nadużyć w VAT korzystać z dowodów zebranych w niezakończonym postępowaniu karnym w sprawie innych podmiotów, ale zasada ta podlega ograniczeniom. Prawo do obrony wymaga bowiem, aby podatnik, wobec którego ma zostać wydana niekorzystna decyzja, mógł zapoznać się ze wszystkimi dowodami leżącymi u jej podstaw.

Trybunału Sprawiedliwości UE wskazywał już na to w innych orzeczeniach, m.in. w wyroku z 18 grudnia 2008 r. (sygn. akt C-349/07).

W tej sprawie uznał zatem, że węgierska spółka Glencore powinna mieć dostęp i prawo do wypowiedzenia się w sprawie wszystkich dowodów, które zgromadził fiskus, zanim odmówiono jej prawa do odliczenia VAT.

Podatnik musi wiedzieć

Zdaniem ekspertów wyrok ten powinien mieć istotny wpływ na praktykę postępowań „karuzelowych” w naszym kraju.

– Ewentualne ograniczenia jawności materiałów gromadzonych przez fiskusa powinny mieć charakter wyjątkowy i dotyczyć okoliczności szczególnie wrażliwych (np. danych stanowiących tajemnicę handlową przedsiębiorstwa) – komentuje Michał Wilk, doradca podatkowy w Kancelarii Wilk Latkowski. I podaje przykład.

Przykład

Podatnik ma świadomość, że osoba X została przesłuchana w postępowaniu karnym dotyczącym kontrahenta podatnika. Protokół z tego przesłuchania nie został włączony przez organ podatkowy do akt postępowania.

Podatnik powinien mieć możliwość zapoznania się z tym materiałem, a sam materiał – o ile ma on znaczenie dla sprawy – powinien znaleźć się w aktach postępowania. Natomiast organ podatkowy powinien się do niego odnieść w postępowaniu.

– Do lamusa powinna odejść też inna praktyka organów, polegająca na nieuwzględnianiu wniosków dowodowych na okoliczności „stwierdzone innym dowodem”, np. protokołami z przesłuchań czy decyzji administracyjnych wydanych względem kontrahentów – dodaje Michał Wilk.

Podkreśla, że jeżeli podatnik chce zweryfikować zgodność z prawdą takich faktów, to urzędnicy powinni mu to umożliwić.

W ocenie Michała Borowskiego, partnera w Crido, wskazówki TSUE będą najczęściej miały zastosowanie w sprawach dotyczących VAT, a więc tam, gdzie stawia się podatnikom zarzut braku należytej staranności bądź świadomego udziału w karuzeli podatkowej.

– W takich sytuacjach urzędnicy nie będą mogli bezkrytycznie przesądzać o winie przedsiębiorcy na podstawie choćby nawet ostatecznych decyzji wydanych w sprawach innych podmiotów – uważa ekspert.

Uchylenie i wznowienie

Michał Zdyb, doradca podatkowy w TAXWISE, zwraca uwagę, że jeśli sprawa jest już na etapie sądu administracyjnego, to podatnik, który nie mógł zapoznać się ze wszystkimi dowodami, będzie mógł teraz powołać się na wyrok TSUE i wskazać, że naruszone zostało jego prawo do obrony.

– W takiej sytuacji zasadny jest wniosek o uchylenie zaskarżonych decyzji organów pierwszej i drugiej instancji – podkreśla doradca.

Eksperci zwracają również uwagę, że orzeczenie TSUE może w wielu przypadkach stanowić podstawę do wznowienia zakończonych już postępowań. ©℗

Postępowanie nie jest po to, by gromadzić dowody wyłącznie obciążające

Opinia - Rafał Sikora konsultant w Thedy & Partners:

Z wyroku TSUE wynika wyraźnie, że organy podatkowe mają obowiązek zapewnienia podatnikowi wglądu w cały materiał dowodowy pozyskany z innych postępowań, zanim ewentualnie zakwestionują prawo do odliczenia podatku VAT.

Podatnicy, również polscy, zyskali więc potężny oręż w
sporach z organami podatkowymi, pozwalający im bronić się przed powszechną praktyką włączania do materiału dowodowego jedynie samych decyzji wydanych w innych postępowaniach, bez pozostałej części materiału dowodowego pochodzącego z tychże postępowań.

Orzeczenie TSUE potwierdza również obecne w
orzecznictwie sądów administracyjnych stanowisko o istnieniu pewnych ograniczeń w zakresie prowadzenia postępowań dowodowych przez organy podatkowe, związanych m.in. z zasadą czynnego udziału strony w postępowaniu oraz z zasadą prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie. Postępowanie dowodowe ma przecież na celu wyjaśnić wszystkie istotne elementy stanu faktycznego, a nie służyć gromadzeniu dowodów wyłącznie obciążających podatników.

Teza wyroku TSUE z 16 października 2019 r., sygn. akt C-189/18:

Dyrektywę Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zasadę poszanowania prawa do obrony oraz art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że co do zasady nie sprzeciwiają się one uregulowaniu lub praktyce danego państwa członkowskiego, zgodnie z którymi w trakcie weryfikacji wykonanego przez podatnika prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej (VAT) organ podatkowy jest związany ustaleniami faktycznymi i kwalifikacjami prawnymi dokonanymi już przez siebie w ramach powiązanych postępowań administracyjnych wszczętych przeciwko dostawcom tego podatnika, na których zostały oparte decyzje, które stały się ostateczne, stwierdzające istnienie oszustwa związanego z VAT popełnionego przez dostawców, z zastrzeżeniem, po pierwsze, że nie zwalniają one organu podatkowego z obowiązku zapoznania podatnika z dowodami, w tym z dowodami pochodzącymi z owych powiązanych postępowań administracyjnych, na podstawie których zamierza on wydać decyzję, oraz że podatnik ten nie zostaje w ten sposób pozbawiony prawa do skutecznego zakwestionowania w trakcie toczącego się przeciwko niemu postępowania owych ustaleń faktycznych i kwalifikacji prawnych, po drugie, że wspomniany podatnik może w trakcie tego postępowania uzyskać dostęp do wszystkich dowodów zebranych w trakcie owych powiązanych postępowań administracyjnych lub w jakimkolwiek innym postępowaniu, na których to dowodach wspomniany organ zamierza oprzeć swą decyzję lub które to dowody mogą zostać wykorzystane przy wykonywaniu prawa do obrony, chyba że cele leżące w interesie ogólnym uzasadniają ograniczenie tego dostępu, oraz po trzecie, że sąd rozpoznający skargę na tę decyzję może skontrolować zgodność z prawem uzyskania i wykorzystania owych dowodów oraz ustaleń, które mają decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia skargi, dokonanych w decyzjach administracyjnych wydanych względem wspomnianych dostawców.

Patrycja Dudek dgp@infor.pl

Mariusz Szulc dgp@infor.pl

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zarządzanie finansami i procesami finansowo-księgowymi w rosnącym przedsiębiorstwie

W dzisiejszej gospodarce efektywne zarządzanie finansami i procesami finansowymi stanowi kluczowy czynnik sukcesu dla rozwijających się przedsiębiorstw. Praktyka biznesowa pokazuje, że sam wzrost obrotów nie zawsze przekłada się na poprawę kondycji finansowej firmy. Nieumiejętnie zarządzany rozwój może prowadzić do paradoksalnej sytuacji, w której zwiększającym się przychodom towarzyszą spadająca rentowność i problemy z płynnością finansową.

Rozliczenie składki zdrowotnej w 2025 roku. Księgowa wyjaśnia jak to zrobić

Termin złożenia w ZUS deklaracji zawierającej rozliczenie wpłaconych składek zdrowotnych za 2024 rok upływa 20 maja 2025 r. Obowiązek ten dotyczy większości przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Jedynie ci rozliczający się na karcie podatkowej są z niego zwolnieni. W pozostałych przypadkach wysokość należnych składek wylicza się na podstawie przychodów bądź dochodów osiągniętych w poprzednim roku. Na co zwrócić uwagę przygotowując roczne rozliczenie składek? Wyjaśnia to Paulina Chwil, Księgowa Prowadząca oraz Ekspert ds. ZUS i Prawa Pracy w CashDirector S.A.

Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku. Prof. Kołodko recenzuje politykę (nie tylko gospodarczą) obecnego prezydenta USA

W kwietniu 2025 r. nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się najnowsza książka prof. Grzegorza W. Kołodki zatytułowana „Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku”. Grzegorz W. Kołodko, wybitny ekonomista i były wicepremier, w swoim bezkompromisowym stylu analizuje trumponomikę i trumpizm, populizm, nowy nacjonalizm, publiczne kłamstwa i brutalną grę interesów. Profesor poświęca szczególną uwagę kwestiom manipulacji opinią publiczną, polityce sojuszy, a także wpływowi wojny w Ukrainie na kształt geopolityki. Zastanawia się również, jakie zagrożenia dla NATO i Unii Europejskiej niesie ze sobą „America First” – i co to wszystko oznacza dla współczesnego świata.

Zmiany w rachunkowości w 2025 r. Sprawozdawczość ESG przesunięta o 2 lata

Minister Finansów przygotował 5 maja 2025 r. projekt nowelizacji ustawy wdrażającej dyrektywę CRSD do ustawy o rachunkowości, a także ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw. Ta nowelizacja ma na celu wdrożenie unijnej dyrektywy 2025/794, przesuwającej wdrożenie obowiązku sprawozdawczości ESG o 2 lata.

REKLAMA

Większość podatników VAT może uniknąć w 2026 r. obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Prof. Modzelewski wyjaśnia jak to możliwe

Zdaniem profesora Witolda Modzelewskiego, gdyby uchwalono projekt przepisów wprowadzających obowiązkowy KSeF w przedłożonym niedawno kształcie, to większość podatników VAT nie będzie musiała wystawiać faktur ustrukturyzowanych w 2026 r.

Stopy procentowe NBP 2025: w maju obniżka o 0,5 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 6-7 maja 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,5 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosi od 8 maja 2025 r. 5,25 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP była zgodna z oczekiwaniami większości analityków finansowych i ekonomistów. Stopy NBP zmieniły się pierwszy raz od 3 października 2023 r.

Przekształcenie JDG a status podatnika rozpoczynającego działalność w estońskim CIT

W świetle marcowego wyroku NSA (sygn. II FSK 1412/24) zmienia się podejście do kwalifikacji podatkowej spółek powstałych z przekształcenia jednoosobowych działalności gospodarczych. Wyrok ten przesądził, że takie podmioty mogą korzystać z przywilejów "podatnika rozpoczynającego działalność" na gruncie przepisów o estońskim CIT.

Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

REKLAMA

Zmiany w podatkach od 2026 r. - wyższy limit zwolnienia z VAT, korekty deklaracji, 6 m-cy vacatio legis

Ministerstwo Finansów poinformowało, że 6 maja 2025r. Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw dot. podatków w ramach procesu deregulacji. Nowe przepisy mają na celu m.in. ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów ustaw podatkowych oraz doprecyzowanie wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców w zakresie deklaracji składanej w trakcie lub po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Projekty dotyczą również podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w VAT oraz likwidacji obowiązku przygotowywania i publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej.

Czego najczęściej dotyczą kontrole z urzędu skarbowego i ZUS-u?

Przedsiębiorcy mają szereg obowiązków wobec państwa - jako podatnicy muszą przestrzegać przepisów podatkowych, a jako płatnicy stosować normy z zakresu ubezpieczeń społecznych. W obu tych sferach często dochodzi do uchybień. Dlatego upoważnione organy sprawdzają, czy firmy przestrzegają obowiązujących przepisów. W naszym artykule przedstawiamy najczęstsze obszary, które podlegają kontroli organów podatkowych lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

REKLAMA