REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dowody przeciw podatnikowi zebrane w innym postępowaniu - wyrok TSUE

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Dowody przeciw podatnikowi zebrane w innym postępowaniu - wyrok TSUE
Dowody przeciw podatnikowi zebrane w innym postępowaniu - wyrok TSUE
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Organy podatkowe nie mogą bez ograniczeń wykorzystywać przeciw podatnikom dowodów zebranych w sprawie innego podmiotu. Jeśli tak robią, a kontrolowany podatnik o tym nie wie, to decyzja w jego sprawie może zostać uchylona. Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 16 października 2019 r. interpretując dyrektywę VAT i art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

Orzeczenie to (sygn. C‑189/18) dotyczyło węgierskiej spółki Glencore, ale ma znaczenie również dla polskich podatników.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

– W świetle tego wyroku ukrócona powinna zostać praktyka organów podatkowych polegająca na tym, że włączają one materiał dowodowy zebrany w innym postępowaniu, ale uniemożliwiają badanemu podatnikowi odniesienie się do wszystkich dowodów w sprawie – komentuje Alicja Sarna, partner i doradca podatkowy w MDDP.

Jej zdaniem jeśli organy podatkowe zdecydują się na włączenie do akt sprawy materiału z innych postępowań (także karnych), to będą musiały wykazać, że uzyskanie i wykorzystanie tych dowodów nastąpiło zgodnie z prawem.

– Uchybienie temu obowiązkowi powinno skutkować pominięciem niewłaściwie zgromadzonych dowodów, o czym oczywiście przesądzą sądy administracyjne – podsumowuje ekspertka.

REKLAMA

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecamy: INFORLEX Biznes

Prawo do obrony

Wyrok dotyczył spółki zajmującej się sprzedażą hurtową zboża, nasion oleistych i pasz dla zwierząt. Węgierski fiskus uznał, że w latach 2010-2011 uczestniczyła ona w oszustwie karuzelowym i bezprawnie odliczyła VAT.

W skardze do sądu Glencore zarzuciła organom naruszenie art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, który gwarantuje prawo do obrony. Urzędnicy korzystali bowiem z dowodów w sprawie karnej przeciw dostawcom Glencore, ale nie udostępnili tych dokumentów spółce. Zapoznała się ona jedynie z fragmentami, wybranymi przez samego fiskusa.

Sąd administracyjny nie rozstrzygnął tej sprawy, tylko wystąpił z pytaniem prejudycjalnym do unijnego trybunału.

TSUE orzekł, że co prawda organy podatkowe mogą w postępowaniu administracyjnym dotyczącym nadużyć w VAT korzystać z dowodów zebranych w niezakończonym postępowaniu karnym w sprawie innych podmiotów, ale zasada ta podlega ograniczeniom. Prawo do obrony wymaga bowiem, aby podatnik, wobec którego ma zostać wydana niekorzystna decyzja, mógł zapoznać się ze wszystkimi dowodami leżącymi u jej podstaw.

Trybunału Sprawiedliwości UE wskazywał już na to w innych orzeczeniach, m.in. w wyroku z 18 grudnia 2008 r. (sygn. akt C-349/07).

W tej sprawie uznał zatem, że węgierska spółka Glencore powinna mieć dostęp i prawo do wypowiedzenia się w sprawie wszystkich dowodów, które zgromadził fiskus, zanim odmówiono jej prawa do odliczenia VAT.

Podatnik musi wiedzieć

Zdaniem ekspertów wyrok ten powinien mieć istotny wpływ na praktykę postępowań „karuzelowych” w naszym kraju.

– Ewentualne ograniczenia jawności materiałów gromadzonych przez fiskusa powinny mieć charakter wyjątkowy i dotyczyć okoliczności szczególnie wrażliwych (np. danych stanowiących tajemnicę handlową przedsiębiorstwa) – komentuje Michał Wilk, doradca podatkowy w Kancelarii Wilk Latkowski. I podaje przykład.

Przykład

Podatnik ma świadomość, że osoba X została przesłuchana w postępowaniu karnym dotyczącym kontrahenta podatnika. Protokół z tego przesłuchania nie został włączony przez organ podatkowy do akt postępowania.

Podatnik powinien mieć możliwość zapoznania się z tym materiałem, a sam materiał – o ile ma on znaczenie dla sprawy – powinien znaleźć się w aktach postępowania. Natomiast organ podatkowy powinien się do niego odnieść w postępowaniu.

– Do lamusa powinna odejść też inna praktyka organów, polegająca na nieuwzględnianiu wniosków dowodowych na okoliczności „stwierdzone innym dowodem”, np. protokołami z przesłuchań czy decyzji administracyjnych wydanych względem kontrahentów – dodaje Michał Wilk.

Podkreśla, że jeżeli podatnik chce zweryfikować zgodność z prawdą takich faktów, to urzędnicy powinni mu to umożliwić.

W ocenie Michała Borowskiego, partnera w Crido, wskazówki TSUE będą najczęściej miały zastosowanie w sprawach dotyczących VAT, a więc tam, gdzie stawia się podatnikom zarzut braku należytej staranności bądź świadomego udziału w karuzeli podatkowej.

– W takich sytuacjach urzędnicy nie będą mogli bezkrytycznie przesądzać o winie przedsiębiorcy na podstawie choćby nawet ostatecznych decyzji wydanych w sprawach innych podmiotów – uważa ekspert.

Uchylenie i wznowienie

Michał Zdyb, doradca podatkowy w TAXWISE, zwraca uwagę, że jeśli sprawa jest już na etapie sądu administracyjnego, to podatnik, który nie mógł zapoznać się ze wszystkimi dowodami, będzie mógł teraz powołać się na wyrok TSUE i wskazać, że naruszone zostało jego prawo do obrony.

– W takiej sytuacji zasadny jest wniosek o uchylenie zaskarżonych decyzji organów pierwszej i drugiej instancji – podkreśla doradca.

Eksperci zwracają również uwagę, że orzeczenie TSUE może w wielu przypadkach stanowić podstawę do wznowienia zakończonych już postępowań. ©℗

Postępowanie nie jest po to, by gromadzić dowody wyłącznie obciążające

Opinia - Rafał Sikora konsultant w Thedy & Partners:

Z wyroku TSUE wynika wyraźnie, że organy podatkowe mają obowiązek zapewnienia podatnikowi wglądu w cały materiał dowodowy pozyskany z innych postępowań, zanim ewentualnie zakwestionują prawo do odliczenia podatku VAT.

Podatnicy, również polscy, zyskali więc potężny oręż w
sporach z organami podatkowymi, pozwalający im bronić się przed powszechną praktyką włączania do materiału dowodowego jedynie samych decyzji wydanych w innych postępowaniach, bez pozostałej części materiału dowodowego pochodzącego z tychże postępowań.

Orzeczenie TSUE potwierdza również obecne w
orzecznictwie sądów administracyjnych stanowisko o istnieniu pewnych ograniczeń w zakresie prowadzenia postępowań dowodowych przez organy podatkowe, związanych m.in. z zasadą czynnego udziału strony w postępowaniu oraz z zasadą prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie. Postępowanie dowodowe ma przecież na celu wyjaśnić wszystkie istotne elementy stanu faktycznego, a nie służyć gromadzeniu dowodów wyłącznie obciążających podatników.

Teza wyroku TSUE z 16 października 2019 r., sygn. akt C-189/18:

Dyrektywę Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zasadę poszanowania prawa do obrony oraz art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że co do zasady nie sprzeciwiają się one uregulowaniu lub praktyce danego państwa członkowskiego, zgodnie z którymi w trakcie weryfikacji wykonanego przez podatnika prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej (VAT) organ podatkowy jest związany ustaleniami faktycznymi i kwalifikacjami prawnymi dokonanymi już przez siebie w ramach powiązanych postępowań administracyjnych wszczętych przeciwko dostawcom tego podatnika, na których zostały oparte decyzje, które stały się ostateczne, stwierdzające istnienie oszustwa związanego z VAT popełnionego przez dostawców, z zastrzeżeniem, po pierwsze, że nie zwalniają one organu podatkowego z obowiązku zapoznania podatnika z dowodami, w tym z dowodami pochodzącymi z owych powiązanych postępowań administracyjnych, na podstawie których zamierza on wydać decyzję, oraz że podatnik ten nie zostaje w ten sposób pozbawiony prawa do skutecznego zakwestionowania w trakcie toczącego się przeciwko niemu postępowania owych ustaleń faktycznych i kwalifikacji prawnych, po drugie, że wspomniany podatnik może w trakcie tego postępowania uzyskać dostęp do wszystkich dowodów zebranych w trakcie owych powiązanych postępowań administracyjnych lub w jakimkolwiek innym postępowaniu, na których to dowodach wspomniany organ zamierza oprzeć swą decyzję lub które to dowody mogą zostać wykorzystane przy wykonywaniu prawa do obrony, chyba że cele leżące w interesie ogólnym uzasadniają ograniczenie tego dostępu, oraz po trzecie, że sąd rozpoznający skargę na tę decyzję może skontrolować zgodność z prawem uzyskania i wykorzystania owych dowodów oraz ustaleń, które mają decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia skargi, dokonanych w decyzjach administracyjnych wydanych względem wspomnianych dostawców.

Patrycja Dudek dgp@infor.pl

Mariusz Szulc dgp@infor.pl

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF dla rolników – rewolucja, która zapuka do gospodarstw w 2026 roku

Cyfrowa rewolucja wkracza na wieś! Już w 2026 roku także rolnik będzie musiał zmierzyć się z KSeF – Krajowym Systemem e-Faktur. Czy jesteś gotowy na koniec papierowych faktur, łatwiejsze rozliczenia i nowe wyzwania technologiczne? Sprawdź, co dokładnie się zmienia i jak przygotować swoje gospodarstwo, żeby nie zostać w tyle.

KSeF już za rogiem: 5 pułapek, które mogą sparaliżować Twoją firmę – jak się przed nimi uchronić?

Do obowiązkowego KSeF zostało już niewiele czasu. Choć większość firm twierdzi, że jest gotowa, praktyka pokazuje coś zupełnie innego. Niespodziewane błędy w testach, odrzucane faktury czy awarie mogą sparaliżować sprzedaż. Sprawdź pięć najczęstszych pułapek i dowiedz się, jak ich uniknąć.

Mały ZUS 2026: Podwyżka może niewielka, ale składka zdrowotna znów boli

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dna 11 września 2025 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokość minimalnej stawki godzinowej w 2026 r., minimalne wynagrodzenie w 2026 roku wyniesie 4806 zł, a minimalna stawka godzinowa 31,40 zł. Minimalne wynagrodzenie wpłynie również na wysokość preferencyjnych składek ZUS, tzw. mały ZUS oraz limit dla działalności nierejestrowanej. Znaczny wzrost też nastąpi w składce zdrowotnej.

KSeF 2026 - Jeszcze można uniknąć katastrofy. Prof. Modzelewski polemizuje z Ministerstwem Finansów

Niniejsza publikacja jest polemiką prof. Witolda Modzelewskiego z tezami i argumentacją resortu finansów zaprezentowanymi w artykule: „Wystawianie faktur w KSeF w 2026 roku. Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów”. Śródtytuły pochodzą od redakcji portalu infor.pl.

REKLAMA

Rolnicy i rybacy muszą szykować się na zmiany – nowe przepisy o pomocy de minimis już w drodze!

Rolnicy i rybacy w całej Polsce powinni przygotować się na nadchodzące zmiany w systemie wsparcia publicznego. Rządowy projekt rozporządzenia wprowadza nowe obowiązki dotyczące informacji, które trzeba będzie składać, ubiegając się o pomoc de minimis. Nowe przepisy mają ujednolicić formularze, zwiększyć przejrzystość oraz zapewnić pełną kontrolę nad dotychczas otrzymanym wsparciem.

Wystawienie faktury VAT (ustrukturyzowanej) w KSeF może naruszać tajemnicę handlową lub zawodową

Czy wystawienie faktury ustrukturyzowanej może naruszać tajemnicę handlową lub zawodową? Na to pytanie odpowiada na prof. dr hab. Witold Modzelewski.

TSUE: Sąd ma ocenić, czy klauzula WIBOR szkodzi konsumentowi ale nie może oceniać samego wskaźnika

Sąd krajowy ma obowiązek dokonania oceny, czy warunek umowny dotyczący zmiennej stopy oprocentowania opartej o WIBOR, powoduje znaczącą nierównowagę ze szkodą dla konsumenta - oceniła Rzeczniczka Generalna TSUE w opinii opublikowanej 11 września 2025 r. (sprawa C‑471/24 - J.J. przeciwko PKO BP S.A.) Dodała, że ocena ta nie może jednak odnosić się do wskaźnika WIBOR jako takiego ani do metody jego ustalania.

Kiedy ZUS może przejąć wypłatę świadczeń od przedsiębiorcy? Konieczny wniosek od płatnika lub ubezpieczonego

Brak płynności finansowej płatnika składek, zatrudniającego powyżej 20 osób, może utrudniać mu regulowanie świadczeń na rzecz pracowników, takich jak zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński czy świadczenie rehabilitacyjne. ZUS może pomóc w takiej sytuacji i przejąć wypłatę świadczeń. Potrzebny jest jednak wniosek płatnika lub ubezpieczonego.

REKLAMA

W 2026 roku 2,8 mln firm musi zmienić sposób fakturowania. Im szybciej się przygotują, tym większą przewagę zyskają nad konkurencją

W 2026 roku ponad 2,8 mln przedsiębiorstw w Polsce zostanie objętych obowiązkiem korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Dla wielu z nich będzie to największa zmiana technologiczna od czasu cyfryzacji JPK. Choć Ministerstwo Finansów zapowiada tę transformację jako krok ku nowoczesności, dla MŚP może oznaczać konieczność głębokiej reorganizacji sposobu działania. Eksperci radzą przedsiębiorcom: czas wdrożenia KSeF potraktujcie jako inwestycję.

Środowisko testowe KSeF 2.0 (dot. API) od 30 września, Moduł Certyfikatów i Uprawnień do KSeF 2.0 od 1 listopada 2025 r. MF: API KSeF 1.0 nie jest kompatybilne z API KSeF 2.0

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 10 września 2025 r., że wprowadzone zostały nowe funkcjonalności wcześniej niedostępne w API KSeF1.0 (m.in. FA(3) z węzłem Zalacznik, tryby offline24 czy certyfikaty KSeF). W związku z wprowadzonymi zmianami konieczna jest integracja ze środowiskiem testowym KSeF 2.0., które zostanie udostępnione 30 września.

REKLAMA