REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zaniechanie inwestycji a odliczenie VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Zaniechanie inwestycji a odliczenie VAT
Zaniechanie inwestycji a odliczenie VAT

REKLAMA

REKLAMA

Podatnik zaniechał inwestycji - co powinien zrobić z odliczonym VAT? Z takim problemem zmierzył się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 12 listopada 2020 r. w sprawie o sygn. C‑734/19. Jakie są warunki odliczenia VAT wg dyrektywy? Czy organ podatkowy może oceniać zasadności rezygnacji z działalności lub inwestycji? Jakie znaczenie dla odliczenia VAT ma zamiar podatnika wykorzystania nabytych towarów i usług w działalności? Kiedy trzeba skorygować odliczony VAT wg dyrektywy?

Zaniechana inwestycja budowlana - co z odliczonym VAT?

Rumuńska spółka w latach 2006–2007 zakupiła nieruchomości i rozpoczęła na nich dwie inwestycje obejmujące wybudowanie szeregu budynków (m.in. biurowiec, centra handlowe i zakład produkcyjny), dla których wymagane były określone pozwolenia na budowę. Na zakupionych nieruchomościach były posadowione budynki, które Spółka chciała rozebrać i podjęła starania w celu uzyskanie pozwolenia na rozbiórkę tych budynków. Spółka podpisała też umowy o doradztwo w celu uzyskania pozwoleń na budowę i przeprowadzała prace przygotowawcze. Wydatki związane z prowadzoną działalnością (tj. z przygotowywanymi inwestycjami) zostały zaksięgowane jako „inwestycje w toku”, a Spółka skorzystała z prawa do odliczenia związanego z tym VAT. W późniejszym czasie w związku między innymi z kryzysem gospodarczym, który nastąpił w 2008 r., te inwestycje zostały najpierw zawieszone, a następnie związane zostały poddane likwidacji i ujęte jako wydatki za rok podatkowy 2015.

REKLAMA

REKLAMA

Podczas kontroli podatkowej, która miała miejsce w 2016 r., organ podatkowy uznał, że Spółka nie dokonała prawidłowego odliczenia i pobrania VAT związanego z zaniechanymi inwestycjami i zobowiązał tę spółkę do zapłaty dodatkowej kwoty z tytułu VAT. Organ podatkowy uznał w szczególności, że prawo do odliczenia VAT nie powinno przysługiwać, gdyż Spółka wiedziała od chwili rozpoczęcia pierwszego projektu o występowaniu okoliczności mogących przeszkodzić w jego realizacji. Chodziło o przeszkody wynikające z planu zagospodarowania przestrzennego - Spółka przyjęła na siebie ryzyko wynikające z niezachowania tego planu zagospodarowania przestrzennego w związku z jej projektem.

Spółka skierowała sprawę do Tribunalul Bucureşti (sądu wyższej instancji w Bukareszcie, Rumunia), podnosząc, że decyzja podatkowa, która była skutkiem ww. kontroli podatkowej - była sprzeczna z dyrektywą VAT. Sąd ten postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do TSUE z kilkoma pytaniami prejudycjalnymi. Najważniejsze pytanie dotyczyło jednej podstawowej kwestii - czy art. 167, 168, 184 i 185 dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że prawo do odliczenia VAT naliczonego od towarów, w tym przypadku od nieruchomości oraz usług nabytych w celu dokonania transakcji podlegających opodatkowaniu, zostaje zachowane w sytuacji, gdy początkowo przewidziane projekty inwestycyjne zostały zaniechane, czy też należy w takim przypadku dokonać korekty tego VAT.

Warunki odliczenia VAT wg dyrektywy

TSUE przypomniał przede wszystkim, że prawo do odliczenia VAT przysługuje wyłącznie podmiotowi, który spełnia definicję podatnika wg dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: dyrektywa VAT). A zgodnie z art. 9 ust. 1 dyrektywy VAT: „1. Podatnikiem jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu”.

Ponadto aby podatnik VAT mógł odliczyć podatek naliczony nabyte przez niego towary i usługi muszą być wykorzystywane na potrzeby transakcji opodatkowanych VAT.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W przedmiotowej sprawie nie budziło wątpliwości, że Spółka rumuńska była i jest podatnikiem i nabywała towary i usługi związane z zaniechaną inwestycją w charakterze podatnika VAT.

TSUE podkreślił, że nabycie towaru lub usługi przez podatnika działającego w takim charakterze determinuje stosowanie systemu VAT i w konsekwencji mechanizmu odliczenia. Faktyczne lub zamierzone wykorzystanie towarów i usług wyznacza jedynie zakres wstępnego odliczenia, do którego podatnik jest uprawniony na mocy art. 168 dyrektywy VAT, oraz zakres ewentualnych korekt w późniejszych okresach, nie ma on jednakże wpływu na powstanie prawa do odliczenia. Trybunał wielokrotnie orzekał, że nabyte prawo do odliczenia VAT pozostaje co do zasady zachowane, nawet jeśli później, ze względu na okoliczności niezależne od jego woli, podatnik nie korzysta z tych towarów i usług, które prowadziły do odliczenia w ramach opodatkowanych transakcji (tak również uznał TSE we wcześniejszym wyroku z 28 lutego 2018 r., Imofloresmira – Investimentos Imobiliários, sygn. C‑672/16, pkt 39-40).

Organ podatkowy nie może oceniać zasadności rezygnacji z działalności lub inwestycji

REKLAMA

Co również bardzo istotne, zdaniem TSUE (co wynika także z jego wcześniejszego orzecznictwa) organ podatkowy nie ma uprawnień do dokonywania oceny zasadności powodów, które skłoniły podatnika do zaprzestania początkowo planowanej działalności gospodarczej (w tym np. inwestycji). Wynika to z tego, że unijny system VAT gwarantuje w zakresie ciężaru podatkowego neutralność jakiejkolwiek działalności gospodarczej, niezależnie od jej celu lub rezultatu, pod warunkiem że co do zasady podlega ona sama temu podatkowi (tak np. orzekł TSUE w wyroku z 17 października 2018 r., Ryanair, sygn. C‑249/17, pkt 23).

Zdaniem TSUE nie można dopuścić sytuacji, w której dowód na występowanie okoliczności niezależnych od woli podatnika nie może być przedstawiony wówczas, gdy podatnik ten wiedział, że istniało ryzyko, że planowana działalność nie będzie mogła zostać zrealizowana:
- związane z niezatwierdzeniem przez organ władzy publicznej planu zagospodarowania przestrzennego koniecznego do realizacji odnośnej inwestycji lub
- związane z utratą rentowności projektu inwestycyjnego z powodu zmiany okoliczności gospodarczych.
Bowiem taka wykładnia dyrektywy VAT byłaby sprzeczna z zasadą neutralności VAT w zakresie obciążeń podatkowych przedsiębiorstw. W opinii TSUE wykładnia taka krzywdziłaby podatników VAT, którzy podejmują inwestycje, by móc w przyszłości dokonywać transakcji opodatkowanych VAT - względem podatników, którzy już teraz dokonują takie transakcje.

Zamiar podatnika wykorzystania nabytych towarów i usług w działalności

Dlatego zdaniem TSUE dla skutecznego odliczenia VAT wystarczy, że podatnik VAT rzeczywiście miał zamiar wykorzystać odnośne towary i/lub usługi do prowadzenia działalności gospodarczej, z tytułu której skorzystał on z przysługującego mu prawa do odliczenia.

Jednocześnie TSUE przyznał, że organ podatkowy może zwrócić się do podatnika o wykazanie, że jego zamiar jest potwierdzony obiektywnymi okolicznościami. Organ może również (w sytuacjach stanowiących oszustwo lub nadużycie, w których podatnik, pod pretekstem zamiaru prowadzenia konkretnej działalności gospodarczej, faktycznie zamierza nabyć jako swój prywatny majątek towary, w odniesieniu do których można dokonać odliczenia) żądać ze skutkiem wstecznym zwrotu odliczonych kwot na tej podstawie, iż odliczenia te zostały dokonane na podstawie fałszywych oświadczeń.

Ale te ww. uprawnienia nie mogą prowadzić organu podatkowego do ustalenia w przypadku zaniechania inwestycji zasad dowodowych, takich jak domniemanie występowania nadużycia lub oszustwa. Bo to spowoduje, że skorzystanie z prawa do odliczenia VAT przez podatników (co jest podstawową zasadą unijnego systemu VAT) stanie się praktycznie niemożliwe lub nadmiernie utrudnione.

Zdaniem TSUE z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym nie wynika, iż Spółka dopuściła się oszustwa czy też że występowało ryzyko dokonania nadużycia z jej strony.

Ponadto wg oceny TSUE nie ulega wątpliwości, że początkowy zamiar Spółki wykorzystywania towarów i usług będących przedmiotem postępowania głównego do celów transakcji podlegających opodatkowania potwierdzają obiektywne okoliczności.

Polecamy: Biuletyn VAT

Kiedy trzeba skorygować odliczony VAT wg dyrektywy?

Zasady korekty odliczonego VAT są uregulowane w art. 184–192 dyrektywy VAT.

W szczególności warto zacytować dwa pierwsze artykuły:

Artykuł 184: Wstępne odliczenie podlega korekcie, jeżeli jego kwota jest wyższa lub niższa od kwoty odliczenia przysługującej podatnikowi.

Artykuł 185:
1.   Korekta jest dokonywana w szczególności, w przypadku gdy po złożeniu deklaracji VAT nastąpi zmiana czynników uwzględnianych przy określaniu kwoty odliczenia, na przykład w przypadku anulowania zakupów lub uzyskania obniżek ceny.
2.   W drodze odstępstwa od ust. 1, korekta nie jest dokonywana w przypadkach transakcji w całości lub częściowo niezapłaconych, w przypadku należycie udokumentowanego lub potwierdzonego zniszczenia, zagubienia lub kradzieży własności oraz w przypadku towarów przeznaczonych do przekazywania jako prezenty o małej wartości i próbki, o których mowa w art. 16.
Państwa członkowskie mogą jednakże wymagać dokonania korekty w przypadku transakcji całkowicie lub częściowo niezapłaconych oraz w przypadku kradzieży.

Zdaniem TSUE, dopóki podatnik ma wciąż zamiar (co powinien sprawdzić i ocenić końcowo rumuński sąd odsyłający), wykorzystywać nabyte towary i usługi w celach dokonania podlegających opodatkowaniu VAT transakcji - nie można uznać, że nastąpiła zmiana czyników uwzględnianych przy określaniu kwoty odliczenia VAT, w rozumieniu art. 185 dyrektywy VAT.

Dlatego ostatecznie TSUE orzekł, że art. 167, 168, 184 i 185 dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że prawo do odliczenia VAT naliczonego od towarów, w tym przypadku od nieruchomości, i usług nabytych w celu dokonania transakcji podlegających opodatkowaniu zostaje zachowane w sytuacji, gdy początkowo przewidziane projekty inwestycyjne zostały zaniechane z uwagi na okoliczności niezależne od woli podatnika, i nie należy dokonywać korekty tego VAT, jeżeli podatnik nadal ma zamiar wykorzystywać rzeczone towary do celów podlegającej opodatkowaniu działalności.

Źródło: wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 12 listopada 2020 r. w sprawie o sygn. C‑734/19.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zasada wielokrotności opodatkowania wyrobów akcyzowych w przypadku wtórnego obowiązku podatkowego a zmiana podatkowego przeznaczenia wyrobu akcyzowego

Istotnym problemem prawnym i praktycznym jest możliwość wielokrotnego opodatkowania tego samego wyrobu akcyzowego na etapie wtórnego obowiązku podatkowego (zwanego również obowiązkiem podatkowym drugiego stopnia.) – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

KSeF 2026: Koniec z papierowymi fakturami. Jak przygotować się na rewolucję w rozliczeniach VAT i uniknąć kar i problemów z fiskusem [branża TSL]

Niecały rok dzieli podatników VAT (w tym branżę transportową) od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w komunikacie z kwietnia 2025 r., że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

Co myślą księgowi o przyszłości swojej branży? Barometr nastrojów księgowych 2025 ujawnia kulisy rynku

Czy zawód księgowego przechodzi kryzys, czy może ewoluuje w stronę większego znaczenia strategicznego? Nowo opublikowany Barometr nastrojów księgowych 2025 to pierwsze tego typu badanie w Polsce, które w kompleksowy sposób analizuje wyzwania, emocje i kierunki rozwoju zawodu księgowego.

Zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych prawdopodobnie od 2026 r. Koniec obecnych korzyści? Co planuje Ministerstwo Finansów?

Fundacje rodzinne miały być długo oczekiwanym narzędziem sukcesji i ochrony majątku polskich przedsiębiorców. W Polsce działa około 800 tysięcy firm rodzinnych, które odpowiadają za nawet 20% PKB. To właśnie dla nich fundacje miały stać się mechanizmem zapewniającym ciągłość, bezpieczeństwo i porządek w zarządzaniu majątkiem. Choć ich konstrukcja budzi zainteresowanie i daje realne korzyści, to już po dwóch latach funkcjonowania szykują się poważne zmiany prawne. O ich konsekwencjach mówi adwokat Michał Pomorski, specjalista w zakresie prawa podatkowego z kancelarii Pomorski Tax Legal Finance.

REKLAMA

Korygowałeś deklaracje podatkowe po otrzymaniu subwencji z PFR? Możesz być bezpodstawnie pozwany – sprawdź, co zrobić w takiej sytuacji

Wśród ponad 16 tys. pozwów, które Polski Fundusz Rozwoju (PFR) złożył przeciwko przedsiębiorcom w ramach programu „Tarcza Finansowa”, około 2700 dotyczy firm (wg danych z 2023 r.), które po złożeniu wniosku o subwencję dokonały korekty deklaracji podatkowych.

Kiedy Krajowy System e-Faktur stanie się obowiązkowy? – Stan legislacyjny i wyzwania przed przedsiębiorcami

11 kwietnia 2025 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy dotyczący obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), który reguluje wdrożenie tego systemu w Polsce. Choć przepisy nie zostały jeszcze ostatecznie zatwierdzone, większość kluczowych kwestii jest już znana, co daje przedsiębiorcom czas na rozpoczęcie przygotowań do nadchodzących zmian.

Dlaczego dokumentacja pochodzenia towarów to filar bezpiecznego handlu międzynarodowego?

Brak odpowiedniej dokumentacji pochodzenia towarów może kosztować firmę czas, pieniądze i reputację. Dowiedz się, jak poprawnie i skutecznie prowadzić dokumentację, by uniknąć kar, ułatwić odprawy celne i zabezpieczyć interesy swojej firmy w handlu międzynarodowym.

Podatek od prezentów komunijnych. Są 3 limity kwotowe: 5733 zł (osoby spoza rodziny), 27 090 zł (dalsza rodzina), 36 120 zł (najbliższa rodzina)

Mamy maj, a więc i sezon komunijny – czas uroczystości, rodzinnych spotkań i… (często bardzo drogich) prezentów. Ale czy wręczone dzieciom upominki mogą wiązać się z obowiązkiem podatkowym? Wyjaśniamy, kiedy komunijny prezent staje się darowizną, którą trzeba zgłosić fiskusowi.

REKLAMA

Webinar: KSeF – na co warto przygotować firmę? + certyfikat gwarantowany

Ekspert wyjaśni, jak przygotować firmę na nadchodzący obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur i oraz na co zwrócić uwagę, aby proces przejścia na nowy system fakturowania przebiegł sprawnie i bez zbędnych trudności. Każdy z uczestników webinaru otrzyma certyfikat, dostęp do retransmisji oraz materiały dodatkowe.

Obowiązkowego KSeF można uniknąć. Jest na to kilka sposobów. M.in. uzyskanie statusu podatnika zagranicznego działającego w Polsce wyłącznie na podstawie rejestracji

Obowiązkowy model Krajowego Systemu e-Faktur nie będzie obowiązywał zagraniczne firmy działające jako podatnicy VAT na polskim rynku wyłącznie na podstawie rejestracji. Profesor Witold Modzelewski pyta dlaczego wprowadza się taki przywilej dla zagranicznych konkurentów polskich firm. Wskazuje ponadto kilka innych legalnych sposobów uniknięcia obowiązkowego KSeF, wynikających z projektu nowych przepisów.

REKLAMA