Jak uchronić się przed karuzelą VAT

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Zgodnie z założeniami budżetu państwa na 2017 r. wpływy z tytułu podatku od towarów i usług mają wzrosnąć o 13 mld złotych, z czego aż 10 mld złotych ma pochodzić z uszczelnienia systemu podatkowego. Tak duży wzrost rząd planuje osiągnąć min. poprzez wzmożone kontrole podmiotów gospodarczych, dlatego warto już teraz przeanalizować realizowane transakcje, tak aby w przypadku otrzymania zawiadomienia o planowanej kontroli podatkowej lub rozpoczęciu kontroli bez uprzedniego zawiadomienia nie martwić się o jej przebieg.

Należy pamiętać, że negatywne skutki możemy ponieść nie tylko w związku z naszymi działaniami, ale również w wyniku nieprawidłowości, które wystąpią u naszych kontrahentów. Szczególną ostrożność przy rozliczaniu podatków powinni zachować przedsiębiorcy działający w branżach szczególnie narażonych na kontrole organów podatkowych oraz organów kontroli skarbowej. Zaliczają się do nich w szczególności branże: budowlana, elektroniczna, paliwowa etc. To właśnie tymi gałęziami biznesu najczęściej interesuje się fiskus wskazując je bezpośrednio w Krajowym Planie Działań Administracji Podatkowej na 2016 r., w którym wskazano priorytetowe obszary kontroli.

Z danych publikowanych przez Ministerstwo Finansów wynika, że w zainteresowaniu „skarbówki” mogą znaleźć się ponadto min. podmioty świadczące usługi doradcze i inne usługi niematerialne, osoby działające jako agenci sprzedaży, podmioty zajmujące się działalnością za pośrednictwem Internetu, tzn. e-handel oraz firmy świadczące usługi informatyczne. Ponadto Urzędy skarbowe zapowiadają, że szczególną uwagę zwrócą na przedsiębiorców zajmujących się handlem produktami spożywczymi i tytoniem, branżę motoryzacyjną, obrotu nieruchomościami, branżę opieki zdrowotnej oraz firmy zajmujące się produkcją i obrotem metalami i produktami metalowymi. Pod lupę, skarbówka chce wziąć również branże transportowe i logistyczne oraz branże usług finansowych i ubezpieczeniowych.

Należy wskazać, iż coraz częściej kontrole podatkowe prowadzone są w taki sposób, że organy podatkowe i organy kontroli skarbowej próbują przenieść ciężar fiskalny zobowiązania podatkowego, które nie zostało zapłacone na kolejne firmy biorące udział w łańcuchu dostaw, choćby nawet te nie miały świadomości, że ich dostawca nie uregulował należności publicznoprawnej.

Powyższe często skutkuje tym, że choć możliwość odzyskania VAT naliczonego to podstawowe prawo każdego przedsiębiorcy będącego zarejestrowanym podatnikiem VAT, to jednak można to prawo utracić, gdy podatnik choćby nieświadomie wpadnie w wir karuzeli VAT, czyli mechanizm polegający na stworzeniu „łańcucha firm” wystawiających faktury VAT. Najczęściej wygląda to tak, że nieuczciwe firmy dokumentują fikcyjne bądź rzeczywiste dostawy rzeczywiste dostawy towarów, w identycznych ilościach i asortymencie, z naliczeniem niewielkiej marży przez kolejnych uczestników łańcucha. W ślad za wystawionymi fakturami następują płatności, najczęściej tego samego dnia, często za pośrednictwem przelewów bankowych. Nieświadomy przedsiębiorca z ugruntowaną pozycją na rynku może tu pełnić funkcje bufora, czyli podmiotu, którego celem jest uwiarygodnienie całego procederu, którego rezultatem ma być wyłudzenie podatku VAT.

Polecamy: Praktyczny leksykon VAT

W celu uniknięcia negatywnych skutków działalności nieuczciwych kontrahentów należy zawczasu przygotować zestaw dokumentów wskazujących, że dochowaliśmy należytej staranności przy wyborze kontrahenta, a jeżeli nasza firma nie wprowadziła do tej pory zasad weryfikacji i potwierdzenia realizowanych transakcji, to warto zastanowić się nad takim rozwiązaniem nie tylko na przyszłość, ale również wstecz, czyli udokumentować już dokonane zakupy.

W tym celu warto dla każdego z kontrahentów sporządzić komplet dokumentów zawierający:

• dokumenty zamówienia na towary, skierowane przez firmę do dostawcy;
• wystawione przez dostawcę faktury proforma;
• faktury zakupu towarów, opieczętowane i podpisane przez dostawców;
• dokumenty księgowe WZ, odpowiadające treści faktur zakupowych, opieczętowane i podpisane przez dostawców, potwierdzające, że towar został wydany z magazynu dostawcy;
• protokoły odbioru towarów, zawierające informacje: którego dnia, o której godzinie, kto oraz jakim środkiem transportu dostarczył towary;
• opieczętowane i potwierdzone oryginały międzynarodowych listów przewozowych CMR dotyczące konkretnych faktur, potwierdzające transport konkretnego towaru;
• potwierdzenia zapłaty za towary, będące przedmiotem dostawy;
• opieczętowane oświadczenia dostawcy, że wykaże on VAT wykazany na swojej fakturze sprzedażowej w deklaracji VAT-7 oraz że zapłaci podatek do właściwego urzędu skarbowego;
• kopie deklaracji VAT-7 dostawcy wraz z potwierdzeniami zapłaty podatku.
• skierowane do firmy dokumenty zamówienia na towary;
• wystawione przez firmę faktury proforma;
• wystawione przez firmę faktury sprzedaży;
• międzynarodowe listy przewozowe CMR dotyczące nadania towaru za pośrednictwem firmy transportowej;
• potwierdzenia przelewów dokonanych przez odbiorcę towarów;
• faktury transportowe dotyczące wysyłki z magazynu firmy do odbiorców;
• potwierdzenia zapłaty za faktury transportowe;
• oświadczenia firmy, że transport udokumentowany fakturą otrzymaną od firmy transportowej dotyczy konkretnej faktury sprzedażowej;
• tabele podpisane przez odbiorców towarów, zawierające informacje: jakiej faktury dotyczy sprzedaż, datę wysyłki i odbioru oraz dane identyfikacyjne środka transportu.

Kiedy przedsiębiorca może zostać posądzony o wyłudzenie VAT

Warto również:

• sporządzić umowy o współpracy z kontrahentami;
• wykazać w rejestrach VAT (zakupu lub sprzedaży) wszelkie dokonane transakcje, opodatkowane podatkiem od towarów i usług, a w zakresie transakcji wewnątrzwspólnotowych – przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju;
• gromadzić specyfikacje odbieranych i wysyłanych towarów w postaci wykazów numerów IMEI;
• sporządzać dokumentację zdjęciową potwierdzającą wywóz i przywóz towarów.

Powyższy zestaw dokumentów pozwoli udowodnić przed organem, że dokonaliśmy wszelkich czynności celem zweryfikowania kontrahenta, tym samym nie możemy odpowiadać za przestępstwa dokonane przez podmioty o których nie wiedzieliśmy.

Ponadto niezbędnym warunkiem jest również posiadanie dokumentacji weryfikującej fakt zarejestrowania przez kontrahenta działalności gospodarczej we właściwym rejestrze, aktywność podmiotu gospodarczego na stronie Internetowej Głównego Urzędu Statystycznego, należy również poprosić o zaświadczenia o niezaleganiu w płatności podatków. Należy również potwierdzić numer NIP albo, w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych, numer podatkowy odpowiedni dla danego kraju, w tym numer podatkowy dla transakcji wewnątrzwspólnotowych (VAT UE).

Wyłudzenia podatku VAT - wytyczne Prokuratora Generalnego

Reasumując należy wskazać, iż samo dochowanie należytej staranności i jej właściwe udokumentowanie może (choć praktyka działania organów pokazuje, że nie musi) uchronić podatnika przed negatywnymi skutkami wkręcenia w karuzelę podatkową. Potwierdzają to również wyroki krajowych sądów administracyjnych oraz przede wszystkim wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

Pomimo tego często zdarza się, że organy podatkowe uznają, że zgromadzone dokumenty służą jedynie formalnemu uwiarygodnieniu przeprowadzonych transakcji mających na celu wyłudzenie podatku VAT. Powyższe ma szczególne znaczenie teraz i będzie aktualne w nadchodzących latach, kiedy na administrację skarbową został nałożony obowiązek znalezienia dodatkowych środków, które mają przyczynić się do sfinansowania programów przedstawionych przez rząd. Tym bardziej należy w sposób dokładny przygotować się do potencjalnej kontroli poprzez wcześniejsze zebranie lub sprawdzenie posiadanej dokumentacji, tak aby mieć argumenty w czasie kontroli.

Autor: Piotr Popiel, Młodszy Konsultant Podatkowy w warszawskim biurze Russell Bedford Poland

Artykuł pochodzi z RB Magazine wydawanego przez Russell Bedford

Zobacz także: Ustawa o VAT

Dowiedz się więcej z naszej publikacji

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Obowiązki biur rachunkowych

Tylko teraz

89,00 zł

99,00 zł

Przejdź do sklepu